Atom va yadro fizikasiga oid umumiy muloxazalar. Yadro kuchlari va modellari
Download 0.49 Mb. Pdf ko'rish
|
Atom va yadro fizikasi MM
|
443 XOTIMA Elektromagnitizm bo`limidagi asosiy fizikaviy hodisalar va qonuniyatlarni ko`rib chiqdik. Elektr va magnit hodisalari bilan bog`liq qonunlarni bilish umumiy fizikaning boshqa bo`limlari kabi insonga matyriani idrok qila bilish uchun asosiy omillardan biri bo`lib hisoblanadi. Vakumdagi elektr maydonini bilgan holda elektr zaryadining xossalari, Kulon qonuni, Gauss teoremasi, elektr maydonining potynsiali va kuchlanganligi o`rganildi. Bu qonuniyatlar asosida zaryadlarning o`zaro ta`sir kuchlari va istalgan shakldagi o`tkazgichning elektr maydon kuchlanganligini analitik yo`l bilan aniqlanadi. Kondensatorlar bataryyalaridan foydalanib, kerakli elektr sig`imini olish va oldindan bylgilangan elektr maydon energiyasini hosil qilish imkoni yaratildi. Elektr tokining qonunlariga asoslanib, istalgan turdagi elektr zanjirini hisoblash mumkin. Elektronlar emissiyasi nazariyasiga asoslanib, pulsasiyalangan signallar oluvchi to`g`rilagichlar va signal kuchaytirgichlar ishlab chiqildi. Yuqori darajali ionizasiya hodisalari asosida katta tympyraturali lazyr nurlarini o`rab turuvchi elektromagnit qobuq hosil qilindi. Magnit maydonining zaryadlangan zarralarga ta`siriga asoslanib, siklotron tyzlatgichlar va magnitogidrodinamik gynyrator (MGDG) yaratildi. Moddalarning magnit xossalaridan foydalanib, radiotylevidyniyada, (ovoz yozish tasmalarida, mikrofonlarda), Qishloq xo`jalik mashinalarida (don urgich kombaynlarda) fyrromagnit moddalar ishlatila boshlandi. Elektromagnit induksiya hodisasiga asoslanib tyxnikada sinusoidal elektr toki olinadi va ytarli magnit maydon energiyasi hosil qilinadi. Maksvyllning elektromagnit maydon nazariyasi elektromagnit induksiya hodisasiga tyskari bo`lgan magnitoelektrik induksiya hodisasi mavjud ekanligini asoslab byrdi. Elektromagnit to`lqinlarning vakuumdagi tyzligi yorug`lik tyzligiga tyngligi aniqlandi. |
