Atrof-muhitni ekologik muammolari Reja: I. Kirish II. Asosiy qism

Atrof-muhitni ekologik muammolari
Reja:
I. Kirish
II. Asosiy qism
1. Iqlim o‘zgarishi va uning oqibatlariga qarshi kurash bo‘yicha ko’rilayotgan tezkor choralar
2. Cho’llanish va sho’rlanish ekologik muammolari
III. Xulosa
Kirish: Atrof-muhit ekologiyasining mohiyati
Bundan roppa-rosa 10 yildan soʻng dunyo manzarasi qanday boʻlishi haqida hech oʻylab koʻrganmisiz? Insoniyatning hayot kechirish tarzi qay tarzda oʻzgarishi mumkinligi haqida-chi? Hozirgi anʼanalarimiz qay darajada oʻzgarishi mumkin deb hisoblaysiz? Shunisi maʼlumki, yer sharining ekologik vaziyati oʻtgan asrga nisbatan misli koʻrilmagan darajada oʻzgarishga ulgirishi bilan bir qatorda avlodlarning chinakamiga qargʻishiga sabab boʻluvchi muammolarni ham vujudga keltirdi. Garchi ushbu hodisalar dunyo hamjamiyatini global ekologik muammolar toʻgʻrisida koʻproq maʼlumotlarga ega boʻlish, tadqiqotlar olib borish va bu muammolarni bartaraf etish borasida amaliy chora-tadbirlarni amalga oshirishga undab kelayotgan boʻlsa hamki, koʻpchilik mamlakatlar va millatlar bu muammolarning koʻlami shabadasini seza olishmayapti yoxud ular oʻzlarini mutlaqo xabarsizdek tutishmoqda. Ekologik barqarorlikni taʼminlash, aholining qulay tabiiy muhitda hayot kechirishi uchun barcha zarur shart-sharoitlarni yaratish, tabiiy resurslardan oqilona va samarali foydalanish, yuzaga kelayotgan va yuz berib boʻlgan muammolarga yechim topish, ularni oqilona hal qilish kabi masalalarga qay darajada ahamiyat berib kelinmoqda? Bu mavzuda shunchaki reja va konsepsiyalar ishlab chiqilib, konferensiya mavzusi sifatida qarab kelinmoqdami? Afsuski, shunday!
Iqlim o‘zgarishi va uning oqibatlariga qarshi kurash bo‘yicha ko’rilayotgan tezkor choralar
Bugungi kunda iqlim o‘zgarishining salbiy ta’siriga uchramagan bironta mamlakat topilmaydi. Issiqxona gazlari hajmi tobora kattalashib, hozirda 1990 yilga nisbatan 50 foizga oshgan. Bundan tashqari, yer haroratining ko‘tarilishi iqlim tizimimizga salbiy ta’sir ko‘rsatib, orqasiga qaytarib bo‘lmaydigan oqibatlarga olib kelishi mumkin. Bunday holat tezkor choralarning qabul qilinishini talab qiladi.Bir yilda faqatgina zilzila, tsunami, tropik tsiklonlar va suv toshqinlari natijasida yuzaga keladigan o‘rtacha zarar yuzlab milliardlar dollarga tengdir.
Ofatlar xavfini kamaytirish bo‘yicha chora-tadbirlarning o‘ziga yiliga 6 milliard dollar sarflanmoqda. Mazkur taraqqiyot maqsadi 2020 yilga qadar rivojlanayotgan mamlakatlarga iqlimiy ofatlarning oqibatlarini bartaraf etishga ko‘maklashish uchun yiliga 100 milliard AQSh dollarini jalb etishni ko‘zda tutadi.Iqlim o‘zgarishi bilan bog‘liq bo‘lgan muammolarni hal qilish maqsadi Barqaror taraqqiyot 2030 dasturining 17 maqsadidan biridir. Belgilab olingan vazifalarni yechish uchun keng qamrovli chora-tadbirlarni amalga oshirishni ko‘zda tutuvchi “majmuaviy yondashuv”ni qo‘llash talab qilinadi.Kislorod modifikatsiyasi qatlamining eng katta dushmanlari vodorod va xlor birikmalari. Bu purkagich sifatida ishlatiladigan freonlarning parchalanishi bilan bog'liq. Ma'lum bir haroratda ular qaynab ketishi va hajmini oshirishi mumkin, bu har xil aerozollarni ishlab chiqarish uchun muhimdir. Freonlar ko'pincha uskunalar, muzlatgichlar va sovutish moslamalarini muzlatish uchun ishlatiladi. Freonlar havoga ko'tarilganda xlor atmosfera sharoitida yo'q bo'lib ketadi, bu esa ozonni kislorodga aylantiradi.
Ozonning yemirilishi muammosi ancha oldin kashf etilgan edi, ammo 1980 yillarga kelib olimlar bong urishdi. Agar ozon atmosferada sezilarli darajada kamaytirilsa, er normal haroratni yo'qotadi va sovishini to'xtatadi. Natijada, turli mamlakatlarda freonlar ishlab chiqarishni qisqartirish bo'yicha ko'plab hujjatlar va bitimlar imzolandi.
Bundan tashqari, freonlarni almashtirish ixtiro qilindi - propan-butan. Texnik parametrlariga ko'ra, ushbu modda yuqori ko'rsatkichlarga ega, uni freonlar ishlatiladigan joyda ishlatish mumkin.Bugungi kunda ozon qatlamini yo'q qilish muammosi juda dolzarbdir. Shunga qaramay, freonlardan foydalangan holda texnologiyalardan foydalanish davom etmoqda. Ayni paytda odamlar freon chiqindilari miqdorini qanday kamaytirish haqida o'ylaydilar, ozon qatlamini saqlab qolish va tiklash uchun o'rnini bosuvchi vositalarni qidirmoqdalar.