Audit tekshiruvida korxona faoliyati va bug'alteriya xisobini o'rganish

Download 167.47 Kb.

Bog'liq
audit tekshiruvida

Reja:

Audit (ing. audit – u eshitadi) – mu-ayyan vakolatlar berilgan shax-slar – auditorlar (auditorlar firmalari) tomonidan xoʻjalik yuritayotgan sub’ektlarning moliyaviy hisobotlari toʻgʻriligini, ular amalga oshirgan mo-liyaviy va xoʻjalik operatsiyalarining mamlakat qonunlariga muvofiqligini tekshirish maqsadlarida oʻtkaziladigan moliya hujjatlari ekspertizasi va tahlili; taftish. Uning ichki A. va tashqi A. turlari bor. Ichki A. boshqaruvning korxona xoʻjalik fao-liyati toʻgʻrisida axborot olish, mene-jerlar hisobotining haqqoniyligini tasdiqlash maqsadlarini koʻzlaydi.

Tashqi A. oʻzaro mustaqil tomonlar (kor-xona va auditorlik firmasi) oʻrtasida shartnoma asosida amalga oshiriladi. A.da korxona moliyaviy hisobotining toʻgʻriligiga baho beriladi, uning amaldagi qonunchilikka mos kelishi tasdiqlanadi. A. yoʻnalishiga koʻra umu-miy A. (korxonalar, birlashmalarning tashkiliy-huquqiy shakli hamda mulkchilik turlaridan qat’i nazar), bank A., sugʻurta tashkilotlari A., investitsiya institutlari A. va boshqalarga boʻlinadi (qarang Au-ditorlik xizmati)

Auditor firmalar odatda aksioner jamiyat yoki kooperativ shaklda faoliyat koʻrsatadi va toʻliq mustaqillikga ega boʻladi. Ular, oʻz ishini har bir mamlakatda yoki xalqaro miqyosda qabul qilingan hisob-kitob va taftish qoidalariga binoan olib boradi. Auditor firma ishida qatnashuvchi taftishchilar auditorlar deb ataladi. Bozor infratuzilmasi va uning qarab chiqilgan unsurlari barcha bozor turlarining faoliyat koʻrsatishi hamda davlatlararo iqtisodiy munosabatlarni tartibga solishni taʼminlaydi.

Auditorlik xizmati – Kompaniya, korxona, tashkilot va boshqalarning moliya-xoʻjalik faoliyati holatini xolis tekshiruvchi firmalar. Bu firmalarning xizmatchilari belgilangan tartibda auditorlik faoliyati bilan shugʻullanish uchun huquqi boʻlgan va auditorlik kasbkor roʻyxati (reyestri)ga kiritilgan mutaxassislar boʻlib, auditorlar deb ataladi. Auditorlik xizmati xoʻjalik yurituvchi subyektlar bilan auditorlik firmalari urtasida tuziladigan shartnoma asosida amalga oshiriladi. Bunday firmalar Auditorlik xizmatini bajarish uchun tegishli kompaniya, korxona va tashkilotlar faoliyatini nazorat qiladigan davlat organlari (Oʻzbekistonda Adliya, Moliya vazirliklari)dan maxsus ruxsatnoma (litsenziya) oladilar. Auditorlik xizmatining asosiy vazifasi tekshirilayotgan korxonaning moliyaviy ahvoli toʻgʻrisida xolis xulosa berishdan iborat.

Auditorlik xizmati birinchi marta 19-asrning 40-yillarida Angliyada aksiyadorlik jamiyatlari moliya-xoʻjalik faoliyatini tekshirish bilan bogʻliq holda paydo boʻldi. 20-asrning 70-yillariga kelib jahon mamlakatlarida Auditorlik xizmati standartlari yaratila boshladi. MDH mamlakatlari, shu jumladan Oʻzbekistonda dastlabki auditorlar 90-yillarning boshlarida paydo boʻldi. Oʻzbekistonda 300 dan ortiq auditorlik firmalari faoliyat koʻrsatadi (2000). Oʻzbekiston Respublikasi hududida ish olib boruvchi auditorlik firmalari va mustaqil auditorlar ixtiyoriy asoslarda mustaqil jamoat tashkiloti boʻlgan

Download 167.47 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham: