Аудит ва сифат назоратининг халқаро стандартлари: I қисм

Аудиторлик далилидаги номутаносиблик, ёки унинг ишончлилигига 
нисбатан шубҳалар (11-бандга қаранг)
 
 
A57. Турли манбалардаги ёки турли жиҳатлардаги аудиторлик 
далилига эга бўлиш шуни кўрсатиши мумкинки, аудиторлик 
далилининг алоҳида моддаси ишончли бўлмайди, масалан 
қачонки бир манбадан олинган аудиторлик далили бошқа 
манбадан олинган аудиторлик далили билан номутаносиб бўлса. 
Бундай ҳолат бўлиши мумкин, масалан, қачонки раҳбариятнинг, 
ички аудиторларнинг ва бошқаларнинг сўровларга нисбатан 
жавоблари номутаносиб бўлса, ёки қачонки раҳбариятнинг 
расмий сўровларга нисбатан жавобларини тасдиқлаш мақсадида 
амалга оширилган бошқарув юклатилган шахсларнинг расмий 
сўровларга нисбатан жавоблари раҳбарият томонидан жавобга 
номутаносиб бўлса. АХС 230 муайян ҳужжатлаштириш талабини 
ўз ичига олади, агарда аудитор аҳамиятли масалага нисбатан 
аудиторнинг якуний хулосаси билан номутаносиб бўлган 
маълумотни аниқласа.
7
*** 
АХС 550 “Ўзаро боғлиқ томонлар” 
A15. Тадбиркорлик 
субъектидаги 
бошқалар 
тадбиркорлик 
субъектининг ўзаро боғлиқ томон алоқадорликлари ва 
операциялари ҳамда тадбиркорлик субъектининг бундай 
алоқадорликлар ва операциялар устидан назоратлари тўғрисида 
маълумотга эга бўлиши мумкин деб ҳисобланган шахслардир. Улар 
раҳбариятнинг қисмини ташкил этмаган даражада куйидагиларни ўз 
ичига олиши мумкин: 

Бошқарув юклатилган шахслар; 

Ҳам йирик ҳам тадбиркорлик субъекти бизнесининг 
одатий йўналишидан ташқарида бўлган операцияларни 
бошлайдиган, қайта ишлайдиган ёки қайд этадиган 
7
АХС 230 “Аудитни ҳужжатлаштириш”, 11-банд 

---

АУ
ДИТ
1499
БОШҚА АХСларга МУВОФИҚЛАШТИРУВЧИ ЎЗГАРТИРИШЛАР 
МУВОФИҚЛАШТИРУВЧИ ЎЗГАРТИРИШЛАР 
лавозимдаги ходимлар ҳамда бундай ходимларни назорат 
қиладиган ёки кузатадиган шахслар; 

Ички аудиторлар аудит хизмати; 

Ички юридик маслаҳатчи; ва 

Аҳлоқ бўйича бош ходим ёки эквивалент шахс.
A17. Назорат муҳити тўғрисидаги тушунчага эга бўлиш бўйича АХС 
315 (янги таҳрирда) талабини қаноатлантиришда,
8
аудитор ўзаро 
боғлиқ томон алоқадорликлари ва операциялари билан боғлиқ 
муҳим бузиб кўрсатиш рискларини камайтириш учун ўринли 
бўлган 
назорат 
муҳитининг 
жиҳатларини, 
масалан 
қуйидагиларни кўриб чиқиши мумкин: 

Тегишли 
тартибда 
тадбиркорлик 
субъектининг 
ходимларига билдирилган ва амалда қўлланилган ҳолда, 
тадбиркорлик 
субъекти 
ўзаро 
боғлиқ 
томон 
операцияларининг муайян турларини амалга ошириши 
мумкин бўлган ҳолатларда ҳукмронлик қиладиган ички 
аҳлоқий кодекслар.
… 

Ўринли бўлганда, ички аудиторлар аудит хизмати 
томонидан даврий кўриб чиқишлар. 
… 
A22. Аудит мобайнида, аудитор ўзаро боғлиқ томон алоқадорликлари ва 
операциялари тўғрисидаги маълумотларни таъминлайдиган 
ёзувларни ёки ҳужжатларни, масалан қуйидагиларни текшириши 
мумкин:

Аудитор томонидан олинган учинчи-томон тасдиқномалари 
(банк ва юридик тасдиқномаларига қўшимча тарзда). 
… 

Ички аудиторларнинг аудит хизмати ҳисоботлари. 
8
АХС 315 (янги таҳрирда), 14-банд 

---

1500
АУ
ДИТ
БОШҚА АХСларга МУВОФИҚЛАШТИРУВЧИ ЎЗГАРТИРИШЛАР 
МУВОФИҚЛАШТИРУВЧИ ЎЗГАРТИРИШЛАР 

Ички аудит хизмати компонентда ишларни амалга 
оширганлиги ва ушбу ишларнинг гуруҳ аудитига нисбатан 
ҳар қандай таъсири. 

…