Audittin etikaliq kodeksi

AUDITTIN ETIKALIQ KODEKSI

Rejesi:

1. 
   Auditnin etika kodeksi jáne onıń maqseti
   

2. 
   Etika kodeksiniń tiykarǵı talapları
   

3. 
   Ǵárezsizlik, hújdanlıq hám jasırınlıq. Ulıwma insanıylıq etika qaǵıydaları hám ruwxıy normalarǵa ámel qılıw. Auditornin` qalıslıǵı hám kásiplik kepillikliligi
   

4. 
   Salıq munasábetleri hám professional xızmet ushın aqsha tólew
   

5. 
   Auditor hám klienttiń óz-ara munasábetleri
   

1. 
   Auditnin etika kodeksi jáne onıń maqseti
   

Etika - bul qandayda bir-bir kisiniń yamasa qandayda bir-bir professional gruppanıń etika normaları sisteması bolıp tabıladı. Auditning etika kodeksine ámel qılıw hár bir auditorning, auditorlik firması xızmetkerleri hám basshılarınıń joqarı minneti.
Etika normalarına ámel etiw joqarı sapa, professional minnetleme hám ruwxıy
ádep-ikramlılıqtı támiyinleydi hám usınıń menen birge jámiyette auditor kásipine húrmet hám isenim sezimi artadı.
Jáhán kóleminde auditorlik etikasining payda bolıwı hám rawajlanıwına AICPA (Amerika antyod etken buxgalterlar institutı ), GAAS (Dúnyada ámel qılıp atırǵan auditorlar standartı ) hám SEC (Qımbatlı qaǵaz hám birja operatsiyalarınıń baha komiteti) lari úlken tásir kórsetip keledi.
AICPAning «Kásiplik etika tiykarlari» auditorlarning jumıs xızmetlerine úlken tásir kórsetedi. Usı kodeks 4 bólekten ibarat : kontseptsiya, ózin tutıw qaǵıydaları, túsindirisler hám etik normalar.
Kásiplik etika kontseptsiyası auditorda sáwlelengenlashuvi kerek bolǵan bir neshe ayrıqshalıqlar (sapalar ), yaǵnıy etik principler analizinen ibarat. Olar tómendegiler bolıp tabıladı:
1. Ǵárezsizlik, hadallıq hám ob'ektivlik. Ǵárezsizlik principine kóre, auditor
óz iskerliginde klient, ol yamasa bul bank iyesi, yamasa basqa shaxs máplerine qaray jumıs tutmasligi kerek.
Ǵárezsizlik auditorning eń zárúrli qásiyetlerinen biri bolıp tabıladı. Auditor tek ǵana óz xızmeti wazıypasın orınlawı dawamında audit predmetine salıstırǵanda ǵárezsizlikti saqlawıǵana emes, bálki finanslıq esaptan paydalanıwshılar da auditorning ǵárezsizligine ıseniwları zárúrli bolıp tabıladı. Bul eki maqset haqıyqıy hám sırtqı ǵárezsizlik dep ataladı.
2. Audit salasında tereń huqıqıy hám ekonomikalıq bilim, ilmiy tájriybege hám joqarı texnikalıq uqıpǵa ıyelew. Bul principke kóre, auditor óz iskerligi dawamında tómendegi standartlarǵa muwapıq jumıs júrgiziwi kerek:
- kásiplik tereń mamanlıq. Auditor buyırtpalardı kásiplik kom-petentlik menen orınlawına ısengen táǵdirdagina qabıllawı kerek;
- tapsırmanı orınlaw waqtında auditor zárúr kásiplik qıyqımlıqtı kórinetuǵın
etiwi zárúr ;
- auditor tapsırmanıń orınlanıwın zárúrli tárzde joybarlawı hám qadaǵalaw
etiwi zárúr ;
- auditor atqarap atırǵan tapsırma boyınsha juwmaq hám usınıslardı nızamlı hám ilimiy tiykarlash ushın etarlicha maǵlıwmatlar toplawı kerek.
3. Klientler aldındaǵı minnetleme. Auditor óziniń klientleri menen alagólek hám ashıq bolıwı hám de olarǵa múmkin shekem jaqsılaw xizmet kórsetiwi zárúr ;
4. Kásiplesleri aldındaǵı minnetleme. Auditor awqam kásip wákilleri menen kishi piyil, mehriban bolıwı, sheriklik ushın sharayat jaratılıwması zárúr ;
5. Basqa minnetlemeler. Auditor óz kásipi ústinligin joqarı kóteriwi hám bul kásip iyeleri qábiletlerin jámiyet mápleri ushın xizmet etiwge múmkinshilik
beretuǵın dárejede tutıwı zárúr. Ózin tutıw qaǵıydaları. AICPAning «Kásiplik etika kodeksi»dagi usı bólekke hár bir auditor orınlawı, zárúr bolǵan, anıq belgilep berilgen qaǵıydalar kiritilgen. Atap aytqanda, olar tómendegiler bolıp tabıladı: ǵárezsizlik, hadallıq hám ob'ektivlik; ulıwma standartlar ; audit standartları ; buxgalteriya esabı principlerı; basqa texnikalıq standartlar ; klientlerdiń jasırın maǵlıwmatları ; xızmet haqi ushın tólew; eklama hám tásir etiwdiń basqa usılları ; birgelikte alıp barıp bolmaytuǵın shınıǵıwlar.
Hadallıq hám ob'ektivlik principine kóre, auditor dálillerdi kózkóreki buzib
kórsetpesligi, basqalar pikirin óziniń pikirine boysındirmasligi kerek. Etika normalarına ámel etpeytuǵın auditorlar óz jámáátine húr-matsizlik, ruwxıy hám de materiallıq zıyan etkazadi.
Kodekske muwapıq auditor kásipiniń maqseti, tiykarlanıp jámiyet
mútajliklerin qandırıw ushın, eń joqarı nátiyjelililikke erisiw ushın joqarı dárejedegi
professionallıq normalarına uyqas islewden ibarat. Auditorlar óz uqıpınan paydalanǵan halda klient hám jumıs beretuǵın kórsetpelerin, eger olar qızba qanlıqsız, ob'ektiv hám jámiyet ámeliyatında bolǵanında ǵárezsizlik talaplarına uyqas túrde puqta orınlawları kerek. Bunnan tısqarı, olar texnikalıq hám professional standartlarǵa uyqas bolıwları kerek. .

2.