Avto-texxizmat-F

MUNDARIJA

Kirish 4
2. Korxonaning boshqaruv tizimining tuzilmasi va tavsifi. 5
Farg‘ona “Avto-texxizmat-F” AJ korxonasi tarkibi. Barcha tsexlar va qurilmalarni o’z ichiga oluvchi zamonaviy mashinasozlik korxonalarining vazifasi va tavsifi bo’yicha ularni bir necha guruhga bo’lish mumkin. Farg‘ona “Avto-texxizmat-F” AJ tarkibi uning ishlab chiqarayotgan mahsuloti hajmi, texnologik jarayon tavsifi, mahsulot sifatiga qo’yilgan talab va boshqa ishlab chiqarish omillariga asosan aniqlanadi. 5
Tarkibi va ishlab chiqarish tsikli bosqichiga qarab mashinasozlik korxonalari quyidagi 3 turga bo’linadi. 6
Birinchi turga – to’liq ishlab chiqarish tsikliga ega bo’lgan, mashinani tayyorlashning barcha bosqichlarini o’z ichiga olgan korxonalar kiradi. Bunday korxonalarda barcha asosiy guruhdagi tsexlar, ya’ni tayyorlov, ishlov beruvchi va yig’uv tsexlari mavjud bo’ladi. 6
Ikkinchi turga - mashinalarni ishlab chiqarish uchun faqat zagotovkalar tayyorlaydigan korxonalar kiradi, ya’ni quyma, bolg’alangan zagotovka, shtampovkalar bilan boshqa korxonalarni ta’minlaydi. Bunday korxonalarning yirik quyish va temirchilik tsexlari korxonaning asosiy tsexlari bo’lib hisoblanadi. Bu korxonalarda tayyorlangan zagotovkalarga qisman mexanik ishlov ham beriladi, ya’ni nuqsonni aniqlash uchun sirtlar tozalanadi. 6
Uchinchi turga - boshqa korxonalardan olingan zagotovkalarga mexanik ishlov berish va mahsulotni yig’ish hamda boshqa korxonalarda olingan tayyor detal va uzellarni yig’ish korxonalari kiradi. Birinchi holatda korxona tarkibi asosiy ishlov beruvchi va yig’uv tsexlari, ikkinchi xolatda esa faqat yig’uv tsexlari mavjud xolos. 6
Umuman olganda korxona tarkibida quyidagi tsex guruhlari: tayyorlov tsexlari, ishlov beruvchi va yig’uv tsexlari, yordamchi tsexlar, ombor, energetika, transport, sanitartexnik va umumkorxona qurilmalari guruhi mavjud bo’ladi. 6
3. Zagotovka turini tanlash va uni olish usulini aniqlash. 6
Keskichning geometrik parametrlari keskichni charxlash burchaklari. Keskich ishchi qismida oldingi - 1, asosiy - 2 va yordamchi - 3 ketingi yuzalar, asosiy - 4 va yordamchi - 5 kesuvchi qirralar va cho’qqi-6 joylashgan bo’ladi. Keskichni ishchi yuzasi va kesuvchi qirralarining fazoviy joylashishini aniqlovchi burchaklar uning geometrik parametrlarini yoki geometriyasini tashqil etadi. 8
9. Ishlab chiqarishda qo’llaniladigan yangiliklar, ratsionalizatsiya ishlari, takliflar va ixtirolar. 21
Iqtisodiy isloxotlar natijasida O’zbekiston korxonalari mustaqil ravishda ish yuritidagan, o’z-o’zini boshqaradigan va yuqori samarali korxona bo’lishi kerak. Bu esa korxonaldar boshqaruv tizimi samaradorligini oshishi, boshqaruv karorlarni to’griligini ta’minlashini va korxonaning innovatsion rivojlanishini ta’minlashni talab etadi. Korxonani innovatsion rivojlanish strategiyasini tanlash va korxonani bozor iqtisodiyotiga moslashtirish, o’z faoliyatini marketing asoslash, korxonani rivojlanish potentsialini yaratish va uni xayotdga tadbiq etishni takozo etadi. 22
Korxona boshqaruvining takomillashtirishda uning maxsus muammolaridan biri – bu korxonada innovatsiyalarni boshqarishdir. Xorijiy kompaniyalar tajribasidan kelib chikkan xolda aytish mumkin, xar bir davrda boshqaruv o’z asosiy vazifasideb xar xil yo’nanlishlarni qabul etgan. 22
Xozirgi vaqtda esa - taxminan 15 yil ichida korxonalar faoliyatida jahonnning ilgor korxonalari uchun innovatsiyalar va innovatsion faoliyat davri desa bo’ladi. 22
Iqtisodiy ijtimoiy tizimning o’zgarilishi natijasida va bozor iqtisodiyoti asoslari kuchayib borishi natijasida O’zbekiston korxonalari uchun xam oldin keng tarkalgan «fan-texnika tarakiyoti va revolyutsiyasi», «fan-texnika rivojlanishi natidjalari» atamalari o’rniga yangi kirib kelgan so’zlar «innovatsiya», «innovatsion rivojlanish», «innovatsion menejment» va boshkalar paydo bo’ldi. 22
Xo’jalik yuritish asoslaridagi o’zgarishlar fan-texnika tarakiyotiga bo’lgan munosabatlarni xam o’zgartirdi. 22
Oldin korxonalar yangi mahsulotga o’tishi, yangi texnologiyalarni joriy etishi, texnik qayta kurollanishi, ish va boshqaruvda yangi uslublarni joriy etish yuqoridan rejalashtirilardi – «yangi texnika» bo’yicha rejalar bo’lar edi. 22
Korxonalarga yangiliklar bilan ishlab foyda keltirmasdi, rejalarni bajarishga xalakit qilardi va yangiliklarni joriy etish asamasi «vnedrenie novoy texniki» mazmunan aktiv karshilik muxitga yangirlikni kirib kelishini bildirardi. Korxonalar yangi mahsulot ishlab chiqarish va yangi texnologiyalarga o’tishga kizikishi past edi. Innovatsiyalar esa – mazmunan usha yangiliklarni korxona faolitida tijorat foyda kurish uchun joriy etishidir. 22
Bozor iqtisodiyotiga mansub raqobat sharoitida korxonalar uchun yangiliklar raqobatdoshlik fazilatlarini beradi. Yangi mahsulot – bu bozorda yangi joy, yangi xaridorlar, o’z xaridorlarini korxona mahsulotiga sadokatdigi. Yangi texnologiyalar, yangi ishni tashqil etish usullari esa – korxonani mahsulotini past tannnarxi, yuksak sifati, yuqori samarali faoliyat va shu tufayli Raqobatjoshlikdagi erishilgan ustunlik. 22
Bozor iqtisodiyoti sharotida xar bir korxona o’z faoliyatini takomillashtirib borishi kerak. Innovatsiyalar korxonanlarning doimiy o’sishi va faoliyatini takomillashtirishini ta’minlaydi, lekin shu bilan birga innovatsiyalarni boshqarish katta maxorat talab etadi. O’z-o’zidan innovatsiyalar tijorat muvaffakiyat keltirmaydi, foyda keltirgan va faqat xarajatlar bilan bog’liq bo’lgan innovatsiyalar nisbati 1:5 ga teng, ya’ni bitta mukvafakkiyatli innovatsiyaga 5 muvaffakiyatsiz innovatsiya to’gri keladi.SHu uchun innovatsion faoliyat katta risk, xavf-xatarlar bilan bog’liqdir, lekin faqatinnovatsiyalar bizning xayotimizda tarrakiyot garovidir, xozirgi kun iqtisodiyotida korxonalar uchun xayotiy zarurdir va innovatsion faoliyatni to’gri tashqil etish kerak. 22
Korxona uchun innovatsiya bo’lib xar xil yangi kiritilayotgan narsalar bo’lishi mumkin: 23
•texnik innovatsiyalar – yangi mahsulotlar, mahsulotni sezilarli ravishda takomillashtirish, 23
•texnologik innovatsiyalar – ishlab chiqarish texnologiyalarni takomillashtirish, yangi xom ashyo, materillarni ko’llash, atrof muxitni ximoya etish tadbirlari va xokazo, 23
•ishlab chiqarishda innovatsiyalar – ishlab chiqarish kuvvatlarini kengaytirish va ularning strukturasini takomillashtirishga karatilgan, 23
•savdo faoliyatidagi innovatsiyalar, ya’ni mahsulotni ayriboshlashdagi ko’llaniladigan yangi usullar, 23
•boshqaruv innovatsiyalari – ishlab chiqarishni tashqil etishni takomilashtirishga karatilgan chora-tadbirlar, boshqaruv karor qabul etishni takomillashtirish va xokazo, 23
•ijtimoiy innovatsiyalar, - mexnat sharoitlarini takomillashtirishga karatilgan tadbirlar, ishchi-xodimlarning ijtimoiy sharoitlarini yaxshilanishi. 23
Zamonaviy ishlab chiqarish sharoitlarida yuqorida ko’rsatilgan innovatsiyalar sof xolda kam uchraydi, odatda bir necha tur innovatsiyalar chambarchas bog’liqdir. va bir innovatsiya boshka turdagi innovatsiya joriy etishga asos bo’ladi. 23
Ishlab chiqarish korxonalarida innovatsiyalarning ajratib turadigan xususiyatlariga kuyidagilar kiradi: 23
•amaliyotga karatilganligi, 23
•foydaliligi, 23
•dolzarb muammoni ijodkorona yechilishi, 23
•yangiligi (bo’lmaganda korxona uchun yangilik bo’lish kerak), 23
•keyingi rivojlanish uchun kerakligi. 23
Fan va texnika yutuklaridan samarali foydalanish uchun maxalliy2 korxonalar uchun aloxida muximdir, chunki umumiylashtirilgan xolda biznining korxonalarimiz nafaqatilgor , balki kup xorijiy va MDX davlatlari korxonaliga nisbatan texnologik nuktai nazardan koloklik mavjud va ushbu fark chuqurlashib bormoqda. 23
SHu uchun korxonalar, va birinchi o’rinda yirik sanoat korxonalari, o’zining xayotini saklab kolishi va Raqobatdoshlikga erishishi uchun mustaqil ravishda o’zining imkoniyatliriga karab rivojlanish, va shu jumladan inoovatsion rivojlanish strategiyasini shakllantirib borishi kerak. Albatta, korxona strategiyasi umum iqtisodiy va tarmok xususiyatlarini, maxsus korxonani imkoniyatlarini inobatga olish kerak 23
10. Xulosa 23

11. Foydalanilgan adabiyotlar

Kirish

Bugun mamlakatimizda olib borilayotgan keng ko’lamli islohotlar puxta o’ylangan reja va dasturlar asosida amalga oshirilmoqda. SHu bois ham, har bir rivojlanish dasturi aniq natijaga erishishni ko’zlab, respublikamiz ijtimoiy-iqtisodiy hayotining barcha muhim jabhalarini qamrab olayotir. Eng muhimi, bu bilan xalqimizning farovon turmushini ta’minlashga muvaffaq bo’linmoqda. Ushbu oqilona siyosat ko’plab nufuzli xalqaro tashkilotlar, xorijiy iHBestorlar, yirik moliya muassasalari, hamkor mamlakatlar ekspertlari tomonidan ijobiy baholanayotganligi yangi o’zaro manfaatli aloqalar yo’lga qo’yilishiga zamin yaratadi. Ayni paytda qabul qilinayotgan dasturlar ijrosini to’liq ta’minlash, strategik maqsadlarni yanada aniqlashtirish hamda muammoli masalalarni o’z vaqtida bartaraf etish yuzasidan yurtimizda izchil chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda.
Xususan, Prezidentimiz SHavkat Mirziyoev mamlakatni jadal sur’atda rivojlantirish borasidagi dolzarb ahamiyatli farmon, qaror va dasturlarni qabul qilib, uning ijrosini ta’minlashga katta e’tibor qaratayotganligi barchamizga ayon. Ko’pchilikning xabari bor, 2017 yil 7 fevralda Davlatimiz rahbarining “O’zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo’yicha Harakatlar strategiyasi to’g’risida”gi Farmoni imzolandi. Ushbu Farmon bilan mamlakatimizni keyingi besh yilda yanada jadalroq rivojlantirish masalalariga bag’ishlangan 2017-2021 yillarda O’zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo’nalishlari bo’yicha Harakatlar strategiyasi tasdiqlandi va u bugun barcha sohalarda dasturilamal vazifasini o’tamoqda.
Ular quyidagilar:
1. Davlat va jamiyat qurilishini; 
2. Qonun ustuvorligini ta’minlash va sud-huquq tizimini yanada isloh qilish;
3. Iqtisodiyotni yanada rivojlantirish va liberallashtirish;
4. Ijtimoiy sohani rivojlantirish;
5. Xavfsizlik, millatlararo totuvlik va diniy bag’rikenglikni ta’minlash, chuqur o’ylangan, o’zaro manfaatli va amaliy ruhdagi tashqi siyosat yuritish.
Hozirgi paytda mahalliylashtirilgan korxonalar nafaqat ichki bozorni to’ldirmoqda, balki ular eksport bozoriga ham chiqmoqda. 2021 yilda umumiy qiymati 1.5 milliard dollardan ortiq hajmda 550 turdagi mahalliylashtirilgan mahsulot eksport qilindi.