Avtomatik boshqarish tizimlarini

1.6-rasm
Bu yerda generator boshqarish obyekti bo‘lib, u qo‘shimcha motor yordamida harakatga keltiriladi. Obyektning chiqish kattaligi - generator kuchlanishi Ug, kirish kattaligi qo‘zg‘atish chulg‘amiga qo'yilgan kuchlanish Uq qiymatiga bog‘liq ravishda o‘zgaradi. Bu holda qo‘zg‘atish chulg‘ami boshqarish qurilmasi hisoblanadi va qo‘zg‘atish chulg‘amiga qo'yilgan kuchlanish Uq oldindan berilgan dasturga muvofiq o'zgartiriladi. Generator toki yoki yakor zanjiridagi tok I - yuklama tarzidagi toydiruvchi ta’sir (Z), qo‘zg‘atish chulg‘amidagi tok Iq boshqaruvchi ta’sir (X), va Rq nazorat qilinmaydigan ta'sirlar hisoblanadi. Stmktura jihatidan sistema 1.5 — rasmga mos keladi. Boshqarish qurilmasining vazifasi boshqarish obyekti uchun ma’lum matematik tavsif bo‘yicha boshqamvchi ta’simi ishlab chiqishdan iborat bo‘lgani uchun, agar boisa, boshqarish sistemasi stabilizatsiya masalasini yechishga yo'naltirilgan boiadi.
1,7-rasmda boshqariladigan kattalik - generator kuchlanishining (Ug) yakor zanjiridagi tokka bogMiq ravishda o'zgarish grafigi ko‘rsatilgan. Unga ko‘ra tok qiymati oshishi bilan kuchlanish tushishi AU ham ortib boradi. Ushbu prinsip bo‘yicha ishlovchi sistemalaming asosiy afzalligi oddiylik va arzonlik hisoblanadi. Uning kamchiligi esa obyektning I matematik tavsifining zarurligi va chiqish kattaligini o‘zgarmas ravishda ushlab turishga Z va F toydiruvchi ta’sirlami sezilarli ta’sir ko‘rsatishidir.





1.7-rasm.
Toydiruvchi ta’sirni kompensatsiyalash prinsipi Ikkinchi tipdagi ochiq sistemaga toydiruvchi ta'sir bo‘yicha avtomatik kompensatsiyalovchi sistema mos keladi (1.8-rasm).

1.8-rasm
Bu tipdagi sistemaga misol 1.9 - rasmda ko'rsatilgan bo‘lib, u o'zgarmas tok generatori klemmalarida yuklama o‘zgarganda uning kuchlanishini stabil ushlab turish vazifasini bajaradi. Bu sxemada generator toki I bo'yicha signal R qarshilikdan olinadi va berilgan kuchlanish bilan taqqoslashda hosil boMgan boshqaruv kuchlanishi kuchaytirgich K kirishiga beriladi. Kuchaytirgich chiqishidagi kuchlanish qo‘zg‘atish chulg‘amiga beriladi va shu parametmi o'zgartirish orqali generator kuchlanishi boshqariladi.