Avtomatika elementlarining prinsipial sxemalarda grafik ifodalanishi

Nazorat savollari 
 
1. 1. FR – 2 fоtоrеzistоr sxеmаsini qаndаy rеjimlаrdа ishlаtish uchun 
mo`ljаllаngаn?
2. FR – 2 fоtоrеzistоr sxеmаsidа qаndаy аvtоmаtik elеmеntlаr qullаnilgаn.
VT1, VT2 trаnzistоrlаri sxеmаdа qаndаy vаzifаni bаjаrаdi? 
 
14- LABORATORIYA ISHI 
FSK-G TIPIDAGI FOTOQARSHILIKNING PARAMETRLARINI VA 
TAVSIFNOMAlARINI O‘RGANISH 
 
1. Ishning maqsadi.
FSK-G fotoqarshiligining asboblardagi tashqi va ichki fotoeffekt asosidagi 
jarayonlar bilan tanishish. 
2. Ishni bajarilish tartibi 
2.1. R
n
 = 5,1 kOm va yorug‘lik oqimi yoritilganlik F
1
 = 0,015 lm, F
2
 = 0,03 lm 
bo`lgandagi FSK-G tipidagi fotoqarshilikni dinamik tavsifini quring I
a
 = f(E
manba
).
2.2. Natijalarini 3 - jadvalga kiriting

---

57 
2.3. Eksperimental kattaliklar bo`yicha statik volt – amper tavsifnomalarini 
quring
2.4. Statik sezgirligini hisoblang (E
max
 = 50 V bo`lganda). 
3.Fotoelementlarning xususiyatlarini ko`rsatuvchi kattaliklar. 
1) Dinamik sezgirlik 
const
R
const
Е
лм
мкА
F
F
I
I
К
ман
дин
ф





ю
1
2
ф1
ф2
.
,
,
,
. 
2) Statik sezgirlik 
const
U
F
F
I
I
К
d
ст
ф




,
1
2
ф1
ф2
.
bunda U
d
quyidagicha hisoblanadi: 
U
d
 = E
man
 – I
yu
R
yu
bu yerda E
man
- manba kuchlanishi; 
I
yu
 - fotoelement zanjiri toki; 
R
yu
- fotoelement zanjiridagi yuklama qarshiligi R
yu
=100 kOm. 
4.3. FSK-G fotoqarshiligining dinamik tavsifnomasini oling 
Buning uchun: 
V2 tutqichini “включено” holatiga o`tkazing. 
Qolgan ishlar 6-laboratoriya ishidagiday bajariladi, natijalarni 3-jadvalga yozing. 
1 – jadval 

F, lm 
U, B 
0 
10 
20 
30 
50 
100 
150 
F
1
 =0,015 I
1
 mkA 
F
2
 = 0,03
I
2
 mkA 
5.1 – rasm . Fotorezistorning volt–amper tavsifnomasi. 
 
5.Hisobot tarkibi. 
 
1.Ishning nomi va maqsadi. 

---

58 
2.Stendning elektrik sxemasi. 
3.O`lchov va hisob kattaliklari jadvali. 
4.Tavsifnoma va grafiklar. 
Nazorat savollari 
1. Fotoasboblarda bo`ladigan fizik jarayonlarni tushuntiring. 
2. Gaz to`ldirilgan fotoasboblarning ishlash prinsipini tushuntiring. 
3. Ichki va tashqi fotoeffekt tushunchasi deganda nimani tushunasiz? 
4. Fotoasboblarning volt-amper tavsifnomalarini tushuntirib bering? 
 
15-LABORATORIYA ISHI