Avtomatika elementlarining prinsipial sxemalarda grafik ifodalanishi
Download 1.16 Mb. Pdf ko'rish
|
Avtomatika elementlarining prinsipial sxemalarda grafik ifodalan
4.Sxemaning ishlash tartibi
Fotorezistor FR-2 ranzistor VT bazasiga xamda R5, R6 rezistorlar bilan ketma – ket ulangan. Fotorezistorning sezgirligini oshirish uchun t1 va T2 tranzistordan iborat kuchaytirish qo‘llanilgan. Fotorezistor FSK germetik tipidagi bevosita FR-2 fotorelening korpusiga yoki 15 m uzoq bulmagan masofada o‘rnatilishi mumkin, lekin unga fakat muxitning tabiiy yoritganligi ta’sir etishi shart. Rele yoki K kontaktorning galtagi T2 tarnzistorning kollektor va emmeterga ulangan va kushiluvchi kontakt K orkali K releni ishga tushirishga xizmat qiladi. Diod D yarim davrli tugrilagich sifatida ya’ni o‘zgaruvchan tokni o‘zgarmas tokka aylanuvchi kondensator S to‘grilangan tokning pulsatsiyasini silliqlovchi vositalar sifatida xizmat qiladi.FR-2 fotorezistorning sxemasi qo‘ulda xamda avtomatik rejimlarda ishlatish uchun mo‘ljallangan bo‘lib, A almashib ulangich vositasida amalga oshiriladi. (10-rasm). Sxemadagi 6 rezistori obe’ktining tabiiy yoritilganligi darajasiga qarab sxemani moslash uchun xizmat qiladi. Sxemani qo‘lda boshqarish rejimga o‘tkazish uchun A almashib ulangich xolatiga o‘tkazamiz va K relening galtagidan FU-SA-A 1-2-K-3-4 zanjiri bo‘yilab tok oqib o‘tadi. Rele K ishga tushib qo‘shiluvchi kontaktlari K-1 okali Ye1, Ye2,Ye3 lampalarni tok manbaiga ulaydi va ular yopiladi.lampalarni uchirish uchun A almashib ulangich O xolatiga keltiriladi va rele K ishdan to‘xtaydi xamda uning J-1 kontaktlari ajraladi. Sxema avtomatik rejimda ishlashi uchun A almashib ulangichni «AVT» xolatiga o‘tkazamiz. Bunda sxemaning ishlashi fotorezistor yoki fotodatchik RG qarshiligi miqdorining yoritganlik darajasiga nisbatan o‘zgarishiga boglik bo‘ladi, ya’ni ob’ektning yoritganlik darajasi orqali nazorat qilinadi. Agar ob’ektning yoritganlik darajasi pasaysa, ya’ni qorongilashsa fotorezistor ichki qarshiligi oshadi va R5, R6 dan iborat kuchlanish taksimlagichda potenciallarining taqsimlanishga ro‘y beradi. Chunki tarmoqdan o‘tayotgan tokning miqdori kamayadi, tokning miqdori esa Kirxgof qonuniga asosan A nuqtaga nisbatan qo‘payadi. Bu xolatda UT1 tranzistorning bazasida potencial pasaiyb u yopik rejimga o‘tadi va 4,3 zanjirdan tok o‘tmaydi, chunki bu paytda bazadagi potencalning ishorasi musbatga aylanadi. Shu vaqtning o‘zida UT2 tranzistorning bazasida xam musbat potencial xosil bo‘ladigan va u xam yopiq rejimga o‘tadi. Bu xolatda 9-10-11-12 zanjiridan o‘tayotgan tok miqdori oshadi va rele K ishga tushib o‘zining K1 56 kontaktini ulaydi. Rele K ishga tushadi xamda K 1 kontaktlarini ulab YeL1, YeL2, YeL3 lampalarini yondiradi. Agar ob’ektning yoritganlik darajasi yetarli miqdorda bo‘lsa, UT1 tranzistorning bazasiga uning emmitorga nisbatan fotorezistor R5,R6 rezistorlardan iborat kuchlanish taqsimlagichlan manfiy potencial beriladi. Tranzistor UT ochiladi va R4, R3 rezistorlar orqali tok o‘tadi. Tranzistor R12 bazasiga R3 rezistor orqali xuddi shunday potencsial beriladiki bunda u xam ochiq rejimga o‘tib, o‘zidan R rezistori orqali tok o‘tkaziladi va galtagi ushlaydi. Bu xolatda K relening galtagidagi kuchlanish miqdori uning ishga tushishi uchun yetarli bo‘lmaydi va ishga tusha olmaydi. Uning K1 kontakti qo‘shilmaydi va rele K ishga tushmaydi, uning K1 kontaktlari qo‘shilmaydi YeL1, YeL2, YeL3 lampalar yonmaydi. 6.1-rаsm. Yoruglikni avtomatik rostlash tizimining principial elektr sxemasi. Download 1.16 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling