Avtomatlashtirish va boshqaruv” kafedrasi «O‘lchash vositalarini texnik jihatdan tartibga solish»

Xalqaro standartlar
Xalqaro standartlar xalqaro konsensusni tashkil etadi. Xalqaro miqyosda standartlarning uyg'unlashuviga Xalqaro standartlashtirish tashkiloti (ISO) asos solindi. Xuddi shunday, mintaqaviy va milliy tashkilotlar o'z darajalarida shunga o'xshash natijalarga erishmoqdalar.Bundan tashqari shuni ta'kidlash kerakki, ba'zi bir holatlarda qo'llanilganligi sababli, sub-milliy darajada boshqa standartlar mavjud. Bunday to'siqlarni bartaraf etishning echimi xalqaro darajada uyg'unlashtirish va ushbu standartlarga muvofiqligini baholash (tasdiqlash) bo'yicha xalqaro ko'rsatmalarni ishlab chiqishdan iborat. Sanoat va texnologiyaning barcha sohalarida ushbu ikki sohada ish olib borish xalqaro standartlashtirish tashkilotlari tomonidan amalga oshiriladi, ular barcha mamlakatlar vakillarini o'z ichiga olgan holda ushbu jarayonni iloji boricha shaffof qilishga harakat qiladilar.
Xalqaro standartlarni ishlab chiqadigan asosiy tashkilotlar:
Xalqaro standartlashtirish tashkiloti (ISO);
IEC Xalqaro elektrotexnika komissiyasi;
XEI Xalqaro elektraloqa ittifoqi;
Kodeks Alimentarius komissiyasi;
OIML yuridik metrologiya xalqaro tashkiloti;
Agar standartlar xalqaro miqyosda uyg'unlashtirilmasa, ularning savdoga ta'siri salbiy bo'ladi, chunki:
Ishlab chiqaruvchilar ushbu bozorlarda tanlov erkinligi va raqobatni cheklaydigan noodatiy standartlarga ega bo'lgan kichik bozorlardan qochishadi.
Bunday bozorlarda ishlab chiqarish xarajatlari katta, chunki xom ashyo oz miqdorda sotib olinishi kerak va ishlab chiqarish quvvati kichikdir.
Rivojlanayotgan mamlakatlarda eksport qiluvchilar standartlarning talablarini aniqlash, ushbu talablar bo'yicha ishlash uchun materiallar sotib olish va mahsulot talablarga javob berishini isbotlash bilan bog'liq muammolarga duch kelmoqdalar, chunki buning uchun muvofiqlikni baholashning maxsus, ko'p vaqt talab qiladigan va ko'pincha qimmat talab etiladi.
Iqtisodiyotda standartlarni qo'llash
Bozor iqtisodiyoti sharoitida standartlashtirishning samaradorligi turli mulkchilik shaklidagi muayyan xo'jalik yurituvchi subyektlarning faoliyati jarayonida va natijalarida, shuningdek, barcha sohalarda - tadqiqotlar va ishlanmalar, mahsulotlarni ishlab chiqarish, qayta ishlash, foydalanish va tasarruf etishda namoyon bo'ladi. O’zbekiston i, Evropa Ittifoqi mamlakatlari va bir qator boshqa mamlakatlarda standartlarni qo'llash ixtiyoriydir va standartga amal qilish-qilmaslik to'g'risidagi qaror ishlab chiqaruvchida qoladi. Standartlar xorijiy xaridorlarga sotuvga taklif etilayotgan mahsulotlar sifatini baholashga imkon berish orqali xalqaro savdo operatsiyalarini soddalashtiradi. Biroq, agar ular har bir mamlakatdan farq qiladigan bo'lsa, standartlar savdo uchun to'siq bo'lishi mumkin. Tartibga soluvchilar odatda mamlakatda amal qiladigan xavfsizlik va sog'liqni saqlash qoidalariga muvofiqligini ta'minlash uchun mahsulotni import mamlakatida sinovdan o'tkazishni talab qiladi.