Avtomatlashtirish va boshqaruv kafedrasi

6- racm,  p—n - o‘tishning hosil bo‘ lishi: 

---

 

Elektron kovakka o'tishning teshilishining turlari: 

Yuqori  teskari  kuchlanishda  elektron  teshikning  o'tishida  teshilishi  yuz 

berishi mumkin, uning davomida teskari oqim keskin oshadi, o'tish bir tomonlama 

elektr o'tkazuvchanlik xususiyatini yo'qotadi. 

Teshilishga o’tishning uchta turi mavjud: 

1.  Yarim  o’tkazgichlar  ichidagi  elektr  maydon  kuchlanishining  haddan 

tashqari  ko'payishi  natijasida  elektr  uzilishi.  O'tishning  elektr  uzilishi  paytida 

teskari  oqim  kuchayadi,  chunki  yuqori  zichlikdagi  elektr  maydoni  elektronlarni 

kovalent  aloqalardan  tortib  oladi  va  bu  o'tish  davridagi  zaryad  tashuvchilar 

kontsentratsiyasining oshishiga olib keladi. 

2.  O'tish  qismidagi  kam  zaryad  tashuvchilarining  yuqori  tezligi  neytral 

atomlarning  ionlanishiga  va  zaryad  tashuvchilariga  bog'liq  bo'lgan  ko'payishiga 

olib keladigan o’tishining uzilishi, o'tish paytida teskari oqimning ko'payishiga olib 

keladi.  O’tishlarning  kamayishi  elektron  teshiklarning  o'tishini  buzmaydi  va 

kuchlanish pasayadi, o'tish davridagi maydonlarda ushbu bo'linishlar to'xtaydi. 

3. 

O'tishda 

haroratning 

oshishi 

natijada 

o'tish 

qismida 

zaryad 

tashuvchilarning  termogeneratsiyasi  keskin  oshishi  natijasida  yuzaga  keladigan 

termal  parchalanish  sodir  bo’ladi.  Termal  parchalanish,  elektr  toki  oqishi 

buzilishlaridan  farqli  o'laroq,  elektron  teshikning  o'tishiga  olib  keladi,  ya'ni 

qaytarib  bo'lmaydigan  jarayon  sodir  bo’ladi.  Demak  harorat  ta’siri  ostida  ham 

yarimo’tkazgichlar o’zining yarimo’tkazgichlik xususiyatini yo’qotadi.