Avtomobil dvigateli va boshqa agregatlarini elektron boshqarish : kasb-hunar kollejlari uchun o'quv qo'llanma

Sovuq dvigatelni ishga tushirish. Sovuq dvigatelni ishga tu sh i- 
rishda elek tro n aso s 2  b ir lahzada y o n ilg i uzatish tizim id a zaru r 
b osim ni yuzaga keltiradi. Sovitish suyuqligining h aroratga k o ‘ra 
ishga tu sh irish forsunkasi 10 m a ’lum vaqt d av o m id a y o nilg‘ini 
k iritish k ollektoridagi m ik ser (a ra la sh tirg ic h ) doirasiga pu rk ab , 
ish c h i a ra la s h m a n i z a ru r d a ra ja d a b o y itilish in i va m o to rn in g
ishonchli ishga tushirilishini t a ’m inlaydi. Ishga tushirish forsun- 
kasining ishlab tu rish vaqti term o re le 12 to m o n id a n belgilanadi. 
K lapan 9 orqali kiritish kollektoriga q o ‘sh im c h a havo uzatiladi va 
dvigatelni qizdirish vaqtida aylanishlar ch asto tasin in g yu q o riro q
b o ‘lishini ta ’m inlaydi.
Sovuq dvig ateln in g ishlash ja ra y o n id a a ra la sh m a n i boyitish 
b o sh q aru v ch i bosim rostlagich 8  to m o n id a n a m alg a oshiriladi.
26

---

1.9 -ra sm . « K E -Je tro n ic » tiz im in in g m e ’y o rla g ic h -ta q sim la g ic h i va 
b o sim ro stlag ich i:
/ — elek tro g id rav lik b o sh q a ru v c h i b osim ro stlag ich i; 
2 — k lap an c h u lg 'a m i; 3 — 
e le k tro k la p a n n in g b im e ta ll p lastin asi; 
4 -  differensial k lap an ; 5 -  taqsim lagich 
gilzasi; 6 - taq sim la g ic h p lu n jeri; 7 - tizim d ag i y o n ilg 'i b o sim in in g rostlagichi. 
K an alla r: 
A -  yonilgN u z a tish (tiz im b o sim i); В -  y o n ilg 'in i b akga q ay tarish ; 
С -  b o sh q aru v ch i b o sim kanali; D -  y o n ilg 'i bosim in i rostlash kanali; E -  
y o n ilg 'in i p u rk a sh fo rsu n k alarig a u zatish k an ali; 
F — y o n ilg 'in i ishga tushirish 
forsunkasiga u zatish kanali.
H a ro rat datchigi 13 d an kelgan m a 'lu m o t asosida elek tro n bosh- 
qarish bloki 15 rostlagich bim etall plastinasini o ‘ng to m o n g a egib, 
differensial klap an lam in g pastki kam erasidagi bosim ni kam aytiradi. 
A ralashm ani boyitish jara y o n i sovitish suyuqligi h aro rati datchigi 
13 signali b o ‘y icha to ‘xtatiladi.
« K E -Je tro n ic» tizim in in g « К -Je tro n ic » tiz im id an asosiy farqi 
- boshqaruvchi bosim rostlagichi /s ilin d r la r blokiga o ‘rnatilm aydi, 
balki bevosita taq sim la g ic h -m e 'y o rla g ic h n in g ichiga joylashtiriladi 
(1 .9 -ra sm ).
B oshqaruvchi bosim taqsim lagich plu n jerin in g tep asid an em as, 
balki differensial k lapanning pastki k am erasidan uzatiladi. D iffe­
rensial k lap a n lam in g yuqori kam eralari va p lu n jer tep asid an ishchi 
bosim (y a ’ni, b en zo n aso s bosim i) ostid a boMadi.
T izim dagi y o nilg‘i b o sim ining rostlagichi 7 nafaqat tizim dagi 
bosim ning o ‘zgarish doirasini belgilaydi, balki differensial klapanlar 
4 ning yuqori va pastki kam eralaridagi bosim farqini ham b osh- 
qaradi.
27

---

a ) 
b) 
d)