Автомобилларда юк ва пассажирлар таши асослари

Ҳайдовчилар меҳнатини ташкил этиш ва уларнинг иш 
графиги. 
Ҳ айдовчилар м еҳнатин и таш ки л эти ш га қўй и ла- 
д и ган талаблар ам алда автобус ҳай д овч и лари га қўйилади- 
ган талаблар билан бир хилдир.
А ксари ят ҳолларда такси автом об и лл ари ҳай д овчи ла- 
р и н и н г м еҳнатини таш ки л эти ш да, улар н и н г иш реж им и 
бир ва бир ярим см ен али бўлиб, дам олиш куни меҳнат 
қонунчилиги талабини сақлаган ҳолда ҳафта кунлари ичида 
силж увчи қи л и б берилади. Т р ан сп о р т во си тал ар и н и н г са- 
м а р а д о р л и г и и и о ш и р и ш , п а с с а ж и р л а р н и н г т а ш и ш г а
бўлган талаблари н и м аксим ал д араж ада қ о н д и р и ш , ҳай- 
д о в ч и л а р н и н г иш ун ум и н и о ш и р и ш ва б елгиланган ш ар- 
тларн и баж ариш м ақсади да йил давом и даги дам олиш ва 
меҳнат таътиллари кунларида ал м аш ти рувч и ҳай довчи лар 
ме-\натидан ф ой далан иш зарур. Т акси автом обиллари ҳай- 
д овчи лари м еҳн ати н и н г у н у м л и р о қ бўли ш и ва то л и қ м ас - 
д ан и ш л аш и н и н г эн г о қ и л о н а иш реж им и бир см енали 
иш реж им идир. А мм о иш н и бир см ен али реж им да т а ш ­
кил этиш да автом об и лн и и к к и н ч и ҳайдовчи га топ ш и ри ш
учун автосаройга қайтиш даги ун ум си з (п ассаж и рси з) қат- 
новлар маълум д араж ада ош и б кетади.
Ҳ айдовчиларнииг иш да бўлиш граф икларини белгилаш - 
да аҳолининг такси автомобилларга бўлган талаби эн г кўп 
м икдорда қо н д и р и л и ш и н и , ав то м о б и лл ар н и н г саройдан
ишга чиқиш и ва саройга қайтиб келиш и ва сутка давом и ­
даги соатларда зарур бўлган автомобиллар сон и н и ҳисобга 
олиш зарур. Бунда ҳар бир ҳайдовчининг ой ли к иш вақти 
балансидан тўлароқ ф ойдалан иш ни , уларнинг навбатма-
23 5

---

навбат биринчи ва иккинчи иш см енасида бўлиш ини, тўлиқ 
иш куни давомида автом обилларнинг техник ҳолати бузи- 
либ қолиш ининг олдини олиш га қаратилган созлаш -таъмир- 
лаш иш ларини ҳам назарда тутиш зарур. Бинобарин, таксо- 
моторларда пассажирларни таш иш иш ларини таш кил этиш - 
даги энг мураккаб вазифалардан бири автомобилларни ишга 
чиқариш ф аф и к л ар и н и тузиш дан иборатдир. Бунда пасса­
ж ирларнинг таш иш га бўлган талабининг ош иб бориш ини 
ҳисобга олиб, такси автомобилларни иш га чиқариш улар­
нин г ой ли к иш ф аф и к л а р и асосида таш кил этилиш и л о ­
зим. Бундай талабни а мал га ош ириш да кун соатлари, ҳафта 
кунлари ва ой давомида таш иш ҳаж мларининг ўзгариш и, 
иш кунлари, ш анба ва якш ан б а кунлари, байрам олди ва 
байрам кунларида такси автомобилларига бўлган талабнинг 
ўзгариши ҳисобга олиниш и лозим. Байрам олди ва байрам 
кунлари, амалда такси автомобилларига бўлган талаб ва пас­
саж ирларнинг ўртача қатнов масофалари 25-30 ф о и з ош и - 
ш ини назарда тутиш лозим.
Е нгил т а кси -а вт о м о б и лла р хи зм а т и га  
аҳолидан бую рт м а о лиш н и т а ш к и л эт иш
Аҳолининг енгил такси автомобилларига берган буюрт- 
маси олдиндан берилувчи ва тезкор бўлиши мумкин. Аҳоли- 
нинг олдиндан берилувчи буюртмалари жойлардаги такси 
автомобилларининг диспетчерлик пунктларида, телефон ало- 
қаси орқали марказий диспетчерлик бекатида, темир йўл п о­
езди вагонларида, самолётларда ва тур л и ф ан сп орт-эксп еди - 
ция агентликларида қабул қилиниш и мумкин; тезкор буюрт- 
малар эса телефон алоқаси билан марказий диспетчерлик 
бекати орқали қабул қилиниб, 1 соат ичида амалга ош ирила- 
ди. К ичик ва ўрта шаҳарларда енгил такси автомобиллари 
саройининг диспетчерлик хизмати буюртма қабул қилиш ва 
уни амалга ош ириш билан бевосита шугулланади.
Енгил такси автомобилларига олдиндан буюртма қабул 
этиш да махсус варақа тўлдирилади ва бўнак пули тўланади.
Телефон алоқаси орқали буюртма қабул этиш да буюрт- 
мачи ўз телефон рақам ини маълум қилиш и лозим. Буюртма 
қабул этувчи диспетчер бую ртманинг тў ф и л и ги н и айтилган 
телефон рақами орқали текш ириш и зарур.
23 6

---

Ф О Й Д А Л А Н И Л Г А Н ВА Т А В С И Я Э Т И Л У В Ч И
А Д А БИ Ё Т Л А Р