Автомобилларда юк ва пассажирлар таши асослари

Wq = К x„„ к№ - v
,
бунда: Курт — таксом етрни н г кун давом и да уланган вақти.
1/ 
_ Е сутРҳт
УРТ- 
ц
’
бунда Есут— ум ум ий боси б ўтилган йўл, км;
Р
v — "ҳақ тўланувчи м асоф а к о э ф ф и ц и ен ти ;
Ln— п ассаж и рн и н г ўртача қатн ов м а со ф ас и , км.
У ҳолда, бир енгил такси ав то м о б и л и н и н г бир й илда- 
ги пассаж ирлар таш иш ўртача сон и қуйидаги ф орм ула б и ­
лан топилади.
\ Х / _ К к . ^ и м Л с у г Р х г Ч у р т .
0 
L
Барча турдаги пассажир транспортлари билан таш ила- 
диган пассажирлар сон и ни билган ҳолда ва енгил автом о­
биллар улуш и умумий пассаж ирлар со н и н и н г 3-6 ф ои зи ни
таш кил этиш ин и ҳисобга олиб, зарур бўлган такси автом о­
биллари сони 
(Ат)
куйидаги ф ормула билан аникданади:
д _ (0 ,0 3 - 0 ,0 6 ).Q VM
А| 
W T ^ "
ёки
Д
_ (0.03-0.06) .Q yN,L n
^ • К . Х И Ч .Е с у г Р ҳ г Я ў р г .
Енгил такси автомобилларининг тахминий сонини шаҳар 
аҳолиси сонига кўра ҳа.м аник^заш мумкин. Бунда йирик 
шаҳарларда такси автомобилларидан фойда^занувчилар сони
233

---

ўрта шаҳарларга қараганда камроқ бўлади. Чунки йирик ша- 
ҳарларда пассажирлар таш увчи транспорт тармоқпари кичик 
ва ўрта шаҳарлардагига кўра анча ривожлангандир.
Енгил такси автом оби лларин и нг сон и ни ан и қд аш н и н г 
ян а бир усули аҳоли н ин г ҳар бир 1000 н аф арига нечта ав- 
томобил талаб қи лин и ш и ди р. Ҳар бир 1000 наф ар аҳоли- 
н ин г енгил такси автом обилларига бўлган талаби 0,4— 1,5 
ни таш кил этади.
Е нгил т а к си авт ом об илларин инг 
т ў х т а б т уриш т арм оги
Енгил такси авто м о б и л л ар и н и н г тўхтаб туриш ж ой ла- 
ри сон и ш аҳарларда тахм и н ан ҳар и кки квадрат килом етр 
ҳудудга к ам и да битта қабул этилади . Бундай тўхтаб туриш
ж ойларини ш аҳар ҳудудларида ж ойлаш тириш да ш аҳарнинг 
географ ик ўрни, шаҳар м арш рут тран сп орти тарм оги, п ас­
саж и рлар кўплаб й иғи лад и ган ж ой лар (аэроп орт, тем ир 
йўл вокзали , й и р и к м аъмурий м арказлар, том ош а ж ой ла- 
ри ва шу каби лар) ҳисобга о л и н и ш и л ози м . Тўхтаб туриш
ж ой лари орасидаги м асоф алар ш аҳар м аркази й ҳудудла- 
рида 0,5— 1,1 км атроф и д а қолган ҳудудларда 0,8— 1,5 км 
атроф и д а қабул этилади.
Т акси автом об и ллари тўхтаб туриш ж ой лари йил д а ­
вомида узлуксиз иш лай ди ган ёки м авсум ий, сутка д а в о ­
мида узлуксиз иш лай ди ган ёки сутка со атл ар и н и н г маъ- 
лум чегарасида и ш лай ди ган хилларга бўлинади.
Т ак си л ар н и н г тўхтаб туриш ж о й л ар и н и н г йўл қоп л а- 
маси о қ бўёқ билан белгилаб қўйилади. Ҳ ар б и р тўхтаб 
туриш ж ойи белгиланган нам унадаги кўрсаткичлар билан 
ж и ҳозлан и ш и зарур.
“Т аш иш ч ў қ қ и си ”даги ҳар бир соатда камида 20 та т а к ­
си автом обили ж ўнатиладигаи пунктларда диспетчерлар 
билан уланувчи телеф он алоқаси бўлиш и лози м . Бунда 
заруратга қараб яқ и н атроф даги тўхтаб туриш ж о й л ар и - 
д ан бўш так си лар н и чақи ри ш и м ко н и бўлади.
“Т аш и ш ч ў қ қ и си ”даги ҳар бир соатда 40 дан о р ти қ
енгил такси автом оби ллари ж ўнатилувчи ж ой ларда мах­
сус д испетчерли к пункти таш кил этиш лозим . Бундай д и с ­
п етчерлик п унктларида зам о н ави й алоқа ж иҳозлари бўли- 
ш и лози м . Бундай алоқалар ш аҳарн и н г дисп етчерли к 
п унктлари ҳам да ав тотран сп орт ую ш м алари билан зуд-
234

---

л и к билан боғлани б, ю за га келган в ази ятл ар н и тезк о р л и к
билан \а л қи лиш и м к о н и яти га эга бўлиш и зарур.
Т акси авто м о б и лл ар и н и н г тўхтаб тури ш ж ой л ари т у н ­
ги соатларда ёри ти лган бўлиш и зарур.
Ҳар бир тўхтаб туриш ж о й и н и н г паспорти бўлади, унда 
енгил такси автом обилларининг тўхтаб туриш ига тааллуқли 
барча асоси й м аълум отлар кўрсатилади. Бундай п асп орт- 
л ар ДАН билан кели ш и л ган ҳолда теги ш ли ҳ оки м ли клар 
то м о н и д ан тасди кдан ади .
Ш аҳар атроф и ва ш аҳарлараро қатн о в м арш рутларига 
ҳ а р а к а т ж адваллари о си л и ш и , иш б ош л ан и ш и ва ҳаракат- 
ни там ом лаш в ақтлари кўрсатилган бўли ш ли ги лози м .