Avtotraktor energiya manbai-ichki yonuv dvigatellarining yaratilish tarixi, turlari, umumiy tuzilishi va ish jarayoni

To‘rt taktli dizel dvigatelning ish sikli. To‘rt taktli dizelning ish sikli ham karbyuratorli dvigateldagi kabi kechadi. Ammo dizelning ish jarayonida silindrga yonuvchi aralashma emas, balki havo va yonilgi ayrim-ayrim holatda maxsus qurilmalar yordamida kiritiladi.
Birinchi takt — kiritish. Kiritish klapani 1 ochiq. Porshen 4 Yu. Ch. N.. dan P. Ch. N. ga harakatlanganda silindrga changdan tozalangan havo so‘riladi. Kiritish taktining oxirida silindrdagi bosim 80...90 kPa (0,8...0,9 kgk/sm²), harorat esa 50...70^oS.
Ikkinchi takt — siqish.. Ikkala klapan yopiq holatda, porshen P. Ch. N.dan Yu. Ch. N. ga harakatlanadi, natijada silindrdagi havo siqiladi. Siqish takti oxirida havo bosimi 3000...4000 kPa (30...40kgk/sm²) gacha, harorati esa 500.. .730°S gacha yetadi.Uchinchi takt — kengayish. Ikkala klapan yopiq holatda. Bu taktning boshlanishida siqish taktining oxirida alangalangan yonilg’ining yonish jarayoni davom etadi. silindrdagi bosim 5500...8000 kPa (55...80 kgk/sm²), harorat 1630...1930°S. silindr ichidagi yuqori bosimli gazlarning kengayishi natijasida porshen Yu. Ch. N.dan P. Ch. N. ga harakatlanib, shatun orqali tirsakli valning krivoshipini 180° burchakka buradi. Porshen P. Ch. N. ga yaqinlashganda, gazlarning kengayishi natijasida, ularning silindrdagi bosimi 3000...4000 kPa (30...40 kgk/sm²) ga, harorati esa 630...930°S ga pasayadi.
To’rtinchi takt — chiqarish. Chiqarish klapani 3 ochiq. Porshen P. Ch. N. dan Yu. Ch. N.. ga harakatlanib, chiqarish klapani orqali ishlatilgan gazlarni tashqi muhitga chiqarib yuboradi. Bu takt oxirida silindrda qolgan gazlarning bosimi 110—120 kPa (1,1...1,2 kgk/sm² )ga, harorati esa 430...630°S ga teng.
Korbyuraterli dvigatellarning kamchiliklari.

1. 
   Yoqilg’I sarfining kattaligi(dizel dvigateliga qaraganda 1,5-2 baravargacha);
   
2. 
   Qizishga moyillik;
   
3. 
   Kichik oborotlarda tortish kuchining kamligi;
   
4. 
   Konstruksiyada qo’shimcha tizimlarning mavjudligi;
   
5. 
   Resursning kamligi;
   
6. 
   Ilashish mexanizmining tez eyilishi;
   
7. 
   Yongin xavfining balandligi.
   

Dizel dvigatellarining kamchiliklari.

1. 
   Tezligining pastligi;
   
2. 
   Narxining qimmatligi;
   
3. 
   Yoqilg’iga qo’yiladigan talabning yuqoriligi;
   
4. 
   Ta’mirlashning qimmatligi va yuqori malaka talab qilishi;
   
5. 
   Dvigatelni qizdirish uchun ko’p vaqt sarflanishi;
   
6. 
   Ishlaganda shovqin va vibratiyaning balandligi.