Axborot manbai va axborot oluvchi

QISQA TO'LQINLAR
Qisqa to'lqinlar (shuningdek, dekametrli to'lqinlar) - 3 MGts (to'lqin uzunligi 100 m) dan 30 MGtsgacha (to'lqin uzunligi 10 m) bo'lgan radioto'lqinlar diapazoni.
Qisqa to'lqinlar ionosferadan kam yo'qotish bilan aks etadi. Shu sababli, ionosfera va Er yuzasining bir nechta aks ettirishlari natijasida ular uzoq masofalarga tarqalishi mumkin. Qisqa to'lqinlar radioeshittirish uchun, shuningdek havaskor va professional radio aloqalari uchun ishlatiladi. Bu holda qabul qilish sifati ionosferadagi quyoshning faolligi darajasi, yil va kunning vaqti bilan bog'liq bo'lgan turli jarayonlarga bog'liq. Shunday qilib, qisqa to'lqin uzunligi kun davomida yaxshiroq, tunda esa uzunroq tarqaladi. Ular quruqlik stantsiyalari va kosmik kemalar o'rtasidagi aloqa uchun mos emas, chunki ular ionosferadan o'tmaydi.
Qisqa to'lqinlarda pasayish kuzatiladi - qabul qilingan signal darajasining o'zgarishi, ular tashuvchi chastotasi amplitudasining qisqa muddatli pasayishi yoki hatto oxirgi yo'qolishi sifatida paydo bo'ladi. O'tkazgichdan radio to'lqinlari qabul qilgichga turli yo'llar bilan kirib, boshqa faza bilan keladi va qabul qiluvchining antennasiga xalaqit berib, bir-birini zaiflashtirishi mumkin.






УҚТ диапазоннинг ўзига хос хусусиятлари

Ўзининг кичик узунлиги туфайли УҚТ тўлқинлар ернинг сферик сирти ва ернинг йирик ноитекисликлари ёки бошқа тўсиқлар атрофида ёмон дифракцияланади. Шунинг учун УҚТ диапазонда антенналарни ер сиртидан сезиларли баландликда жойлаштиришга уринилади, чунки бунда биринчидан, тўғри кўриниш масофаси ортади, иккинчидан антеннанинг яқинида жойлашган маҳаллий предметларнинг экранлаштирувчи таъсири камаяди. Шундай қилиб, УҚТ диапазонда антеннанинг жойлашиш баландлиги тўлқин узунлигидан кўп марттага ортиқ бўладиган шарт бажарилади ва майдон кучланганлигини ҳисоблашни интерференцион формулалар бўйича ўтказиш мумкин бўлади.

УҚТ диапазонда ер сирти идеал диэлектрик сифатида қаралиши мумкин. Шунинг учун грунтнинг ўтказиш хоссаларининг ўзгариши УҚТни тарқалишига деярли таъсир кўрсатмайди.
Шу билан бирга, ер сиртининг унча катта бўлмаган нотекисликлари УҚТни ер сиртидан қайтиши шартини сезиларли ўзгартиради.
Тўғри кўриниш чегарасида аниқ кичик бўлган унча катта бўлмаган l < 0,2· l₀ масофаларда УҚТ диапазонда ернинг сфериклигини ва тропосферадаги радиотўлқинларнинг рефракцияси таъсирини ҳисобга олмаслик мумкин. Бунда УҚТни тарқалишининг характерли ўзига хос хусусияти катта барқарорлик ва вақт бўйича сигнал сатҳининг ўзгармаслиги ҳисобланади.