Axborot tizimlari nazariy asoslari magistratura mutaxassisliklari uchun o

HTML hujjati tarkibi 
Insonga o„xshab, HTML hujjati ham mantiqiy tarkibga ega. Agar 
e‟tibor bergan bo„lsangiz, farzandingizning tashqi ko„rinishi, individual 
hususiyatlarga ega bo„lgani bilan, o„xshash tarkibga ega. Agar oynaga 
qarasangiz o„z boshingizni ko„rasiz (soch, quloq, ko„z, og„iz, burun). 
Undan so„ng o„z fizik hususiyatlariga ega bo„lgan tanangiz joylashgan. 
Tanangiz ham ikkiga bo„linadi: yuqori va quyi va h.k. 
Bunday mulohaza yuritish HTML hujjatlari uchun ham mos keladi. 
Ular sarlavha va tanaga ega. HTML hujjati sarlavhasida, inson boshidagi 
kabi, imkoniyatlar taqdim etilgan; ular «sahnadan tashqarida» murakkab 
amallarni boshqarish uchun ishlaydi. HTML tanasi fizik atributlar sohasi 
hisoblanadi. HTML tanasi – bu brauzer orqali sahifada ko„rinadigan 
barcha ma‟lumotlar hisoblanadi. 
Sarlavha va sahifa tanasining funksional imkoniyatlari ularning 
farqlanuvchi tomonlari hisoblanadi. Hujjat tarkibiga amal qilgan holda 
ko„plab xatoliklardan holi bo„lishingiz, murakkab HTML hujjatlarini tez 
va samarali yaratishingiz mumkin. 
Hujjat formatini bayon etish uchun qo„llaniladigan bir qator teglar 
bilan tanishib chiqamiz. 
… – HTML tegi. Hujjatning qaysi tilga tegishli 
ekanligini anglatadi. 
… – HTML hujjati sarlavha qismini belgilovchi 
sarlavha tegi. 
 – hujjatni nomlash tegi. Uning ichiga joylashgan 
axborot brauzerning sarlavha satrida namoyon bo„ladi. 
…
teglar juftligi) 
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

162 
ko„rish uchun taqdim etiladigan barcha axborotlar joylashadi. Qobiq 
yaratilgandan so„ng birinchi masalalardan biri sahifa tanasiga axborot 
kiritish bo„ladi. Axborot quyidagilardan iborat bo„lishi mumkin: 
Matn. Bo„g„inning matnli mazmuni tanada joylashadi. Axborotni 
taqdim etish uchun formatlashdan (matn bo„g„inga masofaviy 
kiruvchilarga o„qishda qulay bo„lishi uchun) foydalaniladi. 
Tasvirlar. Bo„g„in tematikasini ko„rsatish uchun grafikadan, matnni 
to„ldiruvchi fototasvirlardan yoki navigatsion tugmalardan foydalaniash 
mumkin. Tasvirlar hujjat tanasida joylashgan tasvirlar 
axborotning muhim qismi hisoblanadi. 
Murojaatlar. Web ning yuragi va qalbi bo„lgan murojaatlar 
foydalanuvchilarga 
bo„g„inda 
harakatlanish 
imkonini 
beradi. 
Murojaatlar har doim sahifa tanasida joylashadi. 
Multimedia va maxsus dasrurlar. Shockwave, Flash, Java apletlari va 
hattoki biriktirilgan videoni boshqarish uchun HTML-hujjat tasnasida 
joylashuvhci kod qo„llaniladi. 
HTML hujjati tanasi, inson tanasi kabi, vaqt o„tishi bilan o„sadi va 
bosh qismiga nisbatan kuchli farqlanadi. Albatta, axborot qo„shish bilan 
tana kattalashib va uzunlashib boradi. 
Albatta, ikkita tegi oralig„ida ko„plab boshqa elementlarni 
kiritish mumkin. Bu yerda biz ro„yxatlar, jadvallar va formalar bilan 
yaqindan tanishamiz.