Axborot tizimlari

Internet Explorerning oynasi. 
Internet Explorer Pusk menyusining Programmы punkti yordamida yoki dastur 
uchun mœljallangan yorliq yordamida 
ishga tushiriladi. Internet 
Explorer ning (ochiq hujjat bilan) oynasi quyidagi rasmda berilgan: 
Dastur sarlavhasi Menyu qatori Uskunalar paneli
Bu rasmda oynaning standart elementlarini ko’rishimiz mumkin.
Bular: 
 Sarlavha;
 Menyu qatori;
 Uskunalar paneli; 
 Holat satri; 
Instrumentlar paneli ostida adreslar rœyxati va jo’natmalar paneli joylashgan. 
Adres deb yozilgan joyida URL formatidagi joriy sahifaning adresi ko’rsatib 
turiladi ( Adres so’zi yonidagi ochiq maydonni endi adres maydoni deb ataymiz). 
SHu narsani narsani ta’kidlab œtishimiz kerakki, menyudagi buyruklar, tugmachalar 
va yozuvlarning xilma – xilligiga qaramay Internet Explorer oynasida oddiy 
funktsiyalarning ikki xil guruhini farqlashimiz mumkin: 
1. Internetda navigatsiya ( biror bir sahifaga œtish ); 
2. YOrdamchi funktsiyalar (bu funktsiyalar navigatsiya jarayoniga xizmat 
ko’rsatishadi). 
Bizning klassifikatsiyamizga muvofiq, Internet Explorer bir oynali ilova 
hisoblanadi biroq biz uning oynasining bir necha nusxasini olishimiz mumkin. [Fayl 
–Sozdat okno] 
BRAUZERLAR 
Internet resurslarini adreslash. 
Internet resurslari deb, serverlarni, saytlarni, sahifalarni, kataloglarni, fayllarni 
hisoblasak bo’ladi.
Internet resurslarini adreslash uchun – URL dan (resurslarni unifikatsiyalangan 
ko’rsatkichlari ) foydalaniladi. 
URLning umumiy formati: 
< bayonnoma > : // < server >< lokal adres > 
Baennoma sifatida ko’pincha http, ftp, gopher ( ko’rsatiladi ) olinadi. Lokal 

---

97 
adres sifatida esa yo sahifagacha bo’lgan yulni (http uchun ) yo faylgacha bo’lgan 
yo’l ( ftp uchun )ko’rsatiladi. Agar aniq bir sahifaga yo’l ko’rsatilgan bo’lmasa, u 
holda sayt yoki Web serverning boshlang’ich sahifasi tushuniladi. Agar faylga yo’l 
ko’rsatilmagan bo’lsa, u holda FTP – serverning ildiz katalogi tushuniladi. WWW 
bilan ishlash uchun maxsus brouzerlar ishlab chiqilgan. M: Internet Explorer, 
Netscape Navigator, Operalar. 
Tarmoqda qat’iy adreslashga misol keltiramiz ( fayl aniqligida ): 
http://WWW.sirena.ru/ info / job.htm. 
ftp://ftp. Citfprum.ru / pub / bach.zip
URL formatdagi adreslar tarmoq navigatsiyasida aniq ko’rsatiladi hamda ular Web-
sahifalarining gipermatni jo’natmalariga o’rnatiladi. 
Web- sahifalar, saytlar va Web cerverlar hammasi bir butun bo’lib, xalqaro axborot 
tarmog’ini (www) tashkil etadi.
YUqoridagi rasmda Internet Explorer 6.0 brauzeri yordamida 
www.rambler.ru
sayt adresi berilgan va adres bilan ishlash bosh sahifasi ekranga chiqadi