Axborot tizimlari
Elektron pochta imkoniyatlari
Download 2.86 Mb. Pdf ko'rish
|
21-Axborot-tizimlari-2013-oquv-qollanma-R.X.Alimov-va-bosh (1)
Elektron pochta imkoniyatlari Internetda qidiruv. Umumiy qoidalar. Internetdagi “Xalqaro axborot tarmog’i”( WWW )– biror bir tuzulishga keltirilmagan matnli (SHu jumladan, grafikli, audio va video ) axborotlardan tashkil topgan, millionlab hujjatlar kiradi. Kerakli axborotlarni topish uchun yuzlab Web – sahifalarni ko’rib chiqishga to’g’ri keladi. Bunda qanchadan qancha kuch va asablar sarflanadi. Asrimizning 90 – yillaridan boshlab, Interent ning ma’lumot beruvchi xiz matlari rivojlana boshlandi. Bu xizmatlar foydalanuvchiga kerakli bo’lgan axborotni topishga yordam berardi. Bu xizmatlarni ikkiga bo’lish mumkin: universal va ixtisoslashgan. Universal xizmatlarda hujjatlarni qidirishninig odatdagi printsipi qo’llaniladi. “ Asosiy ” so’zlar yordamida qidirishning maьnosi shundan iboratki, hujjatlarni “ Asosiy ” so’zi deb, berilgan hujjatlarning mazmunini aks ettiruvchi so’zga yoki so’z birikmasiga aytiladi. Masalan, dasturlash xarakteridagi adabiyotlarga xos “ Asosiy 98 ”suzlar bu “shartli utish”, “ Makro buyruq ”, “ Uzilishlarni qayta ishlash ” va hokazo. Universal qidiruv xizmati – bu quyidagi vazifalarni bajaruvchi, qudratli dasturlar va dasturlar yig’indisidan iborat: 1. Maxsus dastur mavjud bo’lib, u WWWni tinimsiz ko’rib chiqadi va ular orasida so’zlarni tanlab olib, indekslarning ma’lumotlar bazasini tuzib chiqadi. Bu bazaga hujjatlarning “ Asosiy ”so’zlari va adreslari kiritiladi. ( Eslatib o’tishimiz kerakki, indeks – bu “ Asosiy ” so’zlar bo’yicha tartibga solingan ko’rsatkichlar to’plami ). Web – server foydalanuvchi tomonidan qidiruv uchun buyruq oladi, uni qayta ishlaydi va maxsus dastur – qidiruv mashinasiga uzatadi. 2. Qidiruv mashinasi indekslarning ma’lumotlar bazasini ko’rib chiqadi va buyruq shartlariga mos keluvchi sahifalar ro’yxatini tuzadi va Web ser - verga qaytarib beradi. 3. Web – server natijalarni foydalanuvchi uchun qulay bo’lgan shaklga keltirib, mijoz mashinaga uzatadi. Mashhur va qudratli qidiruv tizimlari orasida: Alta Vista ( WWW. Alta- vista.com ), Infoseek ( WWW. inforseek.com ), Lycos (WWW.lycos.com) va boshqalarni ko’rishimiz mumkin. Agar siz qidiruv olib bormoqchi bo’lsangiz ma’lum qidiruv serverini adresini kiritib ( www.google.uz , www.rambler.ru , www.altavista.ru , www.yandex.ru ), qidiruv maydoniga asosiy suz matnini kiriting va Nayti buyrug’’ini ko’rsating. Amaliy mexanika Qidiruvda qo’yidagi kelishuvlar ishlab chiqilgan. 1. Agar buyurtma so’zi bitta bo’lsa, u holda shu so’z bor bo’lgan sahifalar tanlab olinadi. Agar so’z bir nechta bo’lsa, so’zlar orasida probel ko’rsatilib yoziladi. M: Amaliy mexanika hakida axborotlarni ko’rmoqchisiz. U holda yo «amaliy» yo «mexanika» yoki ikkala so’z bor bo’lgan sahifalar tanlab olinadi. 2. Agar buyurtma so’zi bir necha so’zdan tashkil topgan bo’lsa, u holda so’zlar qœshtirnoq ichida yoziladi. Bu so’zlar bir butun so’z sifatida qabul qilinib va shu so’z birikmasi mavjud bo’lgan hujjatlar ro’yxatini ko’rsatadi. M: “Amaliy mexanika ”. 3. “+” belgisi. Agar so’zlar orasiga + belgisi ko’rsatilib, qidiruv berilsa, u holda shu so’zlar mavjud bo’lgan hujjatlar ro’yxati ko’rsatiladi. Bu so’zlar hujjatning turli burchaklarida joylashgan bo’lishi mumkin. M: Amaliy + mexanika Ixtisoslashtirilgan xizmatlar – u yoki bu mavzu bo’yicha server adreslari tug’risidagi ma’lumotlarni o’zida mujassamlashtirgan mavzuli kataloglar hisoblanadi. Universal bazalardan farqli ravishda mavzuli kataloglar mutaxassislar tomonidan tuziladi va u foydalanuvchini ishonchli axborot bilan ta’minlaydi. Undan tashqari, Internet saytlari shaxsiy qidiruv mexanizmiga ega. Birinchidan bu kontekst qidiruv mexanizmi, hamda familiyalar bo’yicha ixtisoslashtirilgan qidiruv. ( SHu jumladan: tovarlar bo’yicha, firmalar bo’yicha va hokazo ). Download 2.86 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling