Axborot tizimlari

Axborot tizimlarining asosiy vazifasi - barcha resurslarni samarali boshqarish 
uchun iqtisodiy ob'ektlarga kerakli bo'lgan axborotlarni ishlab chiqish, iqtisodiy 
ob^tm boshqarish uchun axborot va texnikaviy muhitni yaratishdan iborat. 
Boshqaruv tizimini ko'rib chiqish davomida boshqaruvning quyidagi uchta 
darajasini ajratib ko'rsatish mumkin: stratеgik, taktik va tеzkor (4.2- rasm). Ushbu 
har bir darajalarning o'z vazifalari bo'lib ularni hal etishda axborotga bo'lgan ehtiyoj, 

---

ya'ni axborot tizimiga nisbatan talab yuzaga keladi. Bu talablar axborot tizimidagi 
tegishli axborotlarga qaratilgan. Axborot texnologiyalari talablarni qayta ishlash va 
mavjud axborotlardan foydalanib javoblarni shakllantirish imkonini beradi. Shunday 
qilib, boshqaruvning har bir darajasida kerakli qarorni qabul qilish uchun asos 
bo'luvchi axborot paydo bo'ladi.

---

Boshqaruv darajasi ahamiyatligiga ko'ra qancha yuqori bo'lsa, mutahassislar 
va menejerlaming axborot texnologiyalari yordamida bajaradigan ish hajmi shuncha 
kam bo'ladi. Biroq, bu holda, axborot tizimining murakkabligi va intelektual 
imkoniyatlari hamda menejerning qaror qabul qilish chog'idagi roli ortadi. 
Boshqaruvning har qanday darajasi turli miqdor va turli darajadagi axborotga 
muhtoj bo'ladi. 
Piramida asosini shunday axborot tizimi tashkil etadiki, uning yordamida 
ijrochi - xodimlar ma'lumotlarni qayta ishlash bilan, quyi bo'g'indagi menejerlar esa 
- tezkor boshqaruv bilan shug'ullanishadi. Piramida yuqo-risida - strategik 
boshqaruv darajasida axborot tizimlari o'z rolini o'zgar-tiradi va belgilangan vazifa 
yomon bajarilgan sharoitda qaror qabul qilish bo'yicha yuqori bo'g'in faoliyatini 
qo'llab-quvvatlovchi strategik darajaga aylanadi. 
Har bir darajada boshqaruvni ta’minlovchi ishlar kompleksi bajariladi va bu 
ishlar funksiyalar deb ataladi. Asosan quyidagi funksiyalarni ajratish mumkin: 
rejalashtirish, qayd qilish, tahlil va nazorat qilish. 
Boshqaruv darajalari va funksiyalari o‘rtasidagi bog‘lanish. 
Yuqori rahbariyat uchun kundalik ish davomida uning vaqti quyidagicha 
taqsimlanadi: ish yuzasidan suhbatlarga - 47%, hujjatlar bilan ishlashga - 29%, 
telefon suhbatlariga - 9%, xizmat safariga - 6%, muammolarni tahlil qilish va qaror 
qabul qilishga - 4%, boshqa ishlarga - 5%. 
Бопшцрув даража 
си 
Режалаш- 
тирш 
В>йд 
ьдялиш 
Такугил ва 
Назорат. 
Юкори рагфарият. 
"Урга даража. 
Оператив 
боищариш.. 
Мугдам. 
Заиф. 
А^^амият- 
сиз. 
Йук. 
Муз^аж. 
Муз^аж. 
Муздам. 
Заиф. 
Йук;. 

---

O‘rta rahbariyat uchun kundalik ish davomida uning vaqti quyidagicha 
taqsimlanadi: ish yuzasidan suhbatlarga - 23%, hujjatlar bilan ishlashga - 42%, 
telefon suhbatlariga - 17%, asosiy ishga - 12%, , boshqa ishlarga - 6%. 
Operativ boshqarish rahbariyat uchun kundalik ish davomida uning vaqti 
quyidagicha taqsimlanadi: hujjatlar bilan ishlashga - 68%, telefon suhbatlariga - 
20%, ishlarning hisobini olib borishga - 6%, boshqa ishlarga - 6%.