Axborot tizimlarining matematik va dasturiy ta’minoti yo’nalishi

Xulosa ………………………………………………………………………….36 
Foydalanilgan adabiyotlar…………………………………………………….37 
 

---

3 
Kirish
Ma'lumotlar bazasi deganda ma'lumotlar to'plamini taqdim etish va tashkil 
etishning ob'ektiv shakli tushuniladi, bu ma'lumotlarni kompyuter yordamida 
topish va qayta ishlash mumkin bo'lgan tarzda tizimlashtirilgan.Ma'lumotlar 
bazasini boshqarish tizimi - bu ma'lumotlar bazasini yaratish, saqlash va almashish 
uchun mo'ljallangan til va dasturiy vositalar to'plami.Ma'lumotlar bazasini 
loyihalash - bu mavzu sohasini ichki ma'lumotlar modeliga joylashtirishning 
murakkab ko'p vaqt talab qiladigan jarayoni. Loyihalash jarayonida ma'lumotlar 
bazasi arxitekturasining turli darajadagi modellari ishlab chiqiladi, bir model 
ob'ektlarini boshqa model ob'ektlari tomonidan ko'rsatish imkoniyati tekshiriladi. 
Ushbu xaritalash domen semantikasiga zid bo'lmasligi va iloji boricha yaxshiroq 
(samarali, qulay va h.k.) bo'lishi uchun domen ob'ektlarini mavhum ma'lumotlar 
modeli ob'ektlariga qanday joylashtirish mumkin? Bu muammo ko'pincha 
mantiqiy ma'lumotlar bazasini loyihalash muammosi deb ataladi. 
Ma'lumotlar bazasi so'rovlarining samarali bajarilishini qanday ta'minlash 
mumkin, ya'ni. ma'lum bir ma'lumotlar bazasining xususiyatlarini hisobga olgan 
holda, tashqi xotirada ma'lumotlarni tartibga solish uchun qanday qo'shimcha 
tuzilmalar (masalan, indekslar) yaratilishi kerak va hokazo? Bu muammo jismoniy 
ma'lumotlar 
bazasini 
loyihalash 
muammosi 
deb 
ataladi. 
MB 
yaratishning eng zaruriy va mas’ulyatli bosqichlaridan biri - bu mantiqiy 
loyihalashtirishdir. Uning asosiy masalasi tanlangan MBBT uchun mo‘ljallangan 
holda MB mantiqiy sxemasini ishlab chiqishdan iborat. Mantiqiy loyihalashtirish 
bosqichi konseptual loyihalashtirishdan farqli ravishda, u komp’yuterning dasturiy 
vositasini to‘liq hisobga olgan holda amalga oshiriladi. Ish mazmuni bo‘yicha 
mantiqiy loyihalashtirish axborot tizimini va uni tashkil etuvchi qismlarni real 
MBBTiga mos shaklda modellashtirishdan iborat 

---

4