Axborot va aloqa texnologiyasi va ofaklar xavfini kasarish bo'limi infratuzilma koridorlarini rivojlantirish seriyasi I qism: Uchta istiqbolli infratuzilmani chuqur tahlil qilish Yo'laklar
Uchta istiqbolli infratuzilma koridorining tarmoqlararo tahlili
Download 1.1 Mb.
|
6E Infrastructure Corridor Development Series Part I 1 (1)
Uchta istiqbolli infratuzilma koridorining tarmoqlararo tahlili.Urjar-Chuguchak va Semey-Rubtsovsk yo'laklari makroiqtisodiy ahamiyatga ega, chunki ular qo'shni davlatlar bilan to'g'ridan-to'g'ri aloqa o'rnatishdan tashqari, Ipak yo'li iqtisodiy kamari, Trans-Sibir va Yevroosiyo magistrallari bo'ylab boshqa mamlakatlar bilan integratsiyaga hissa qo'shadi. Olmaota-Choÿlpon- Ota yoÿlagi asosan mintaqaviy ahamiyatga ega. Bu Qozog'iston va Qirg'izistonda tegishli hududlarni rivojlantirish uchun strategik ahamiyatga ega, chunki unga teng keladigan alternativa yo'q. Bu ularning boshqa davlatlar bilan, xususan, turizm sohasida hamkorligiga hissa qo‘shadi. Shuni ta'kidlash kerakki, taklif etilayotgan uchta yo'lakning barchasi tegishli ikki davlat o'rtasidagi tengsiz ijtimoiy-iqtisodiy holat bilan tavsiflanadi, bu koridorlar kesib o'tadi. Teng bo'lmagan ijtimoiy-iqtisodiy omillarga quyidagilar kiradi: Aholi, ijtimoiy-iqtisodiy va ta'lim darajasi; • Aholi jon boshiga to'g'ri keladigan YaIM darajasi va o'rtacha ish haqi; yo'llar, yo'llar bo'ylab ijtimoiy ob'ektlar va boshqa ob'ektlarning holati; va • AKT infratuzilmasining qamrovi va sifati. Taklif etilayotgan uchta infratuzilma koridorlari asosiy maqsadlarida farqlanadi: Bu va boshqa omillar infratuzilma koridorlarini qurish va saqlashda nomutanosiblikka olib kelishi mumkin. Olmaota-Cho‘lpon-Ota yo‘lagi asosan mintaqada turizmni rivojlantirish uchun mo‘ljallangan; • Urjar- Chuguchak yo'lagi Xitoy va Qozog'iston o'rtasidagi mavjud iqtisodiy va madaniy aloqalarni yanada rivojlantirish uchun; va • Semey-Rubtsovsk yo'lagi chegara hududlarida iqtisodiy rivojlanish hamda qo'shni davlatlar (Xitoy va Mo'g'uliston) va Yevropa Ittifoqi bilan tranzit aloqalarini o'rnatish uchun mo'ljallangan. Barcha tahlil qilingan infratuzilma koridorlari o‘z hududlarida muqobil logistika yo‘nalishlariga ega. Urjar- Chuguchak va Semey-Rubtsovsk yo'laklarida muqobil variantlar uzoq vaqtdan beri mavjud bo'lib, faol foydalanilmoqda. Biroq, Olmaota-Cho‘lpon-Ota yo‘lagi uchun Issiqko‘l aeroportidan Cho‘lpon-Otagacha qo‘shimcha 35 km masofani o‘tkazishni talab qiladigan aviatsiya yo‘nalishidan tashqari masofa va vaqt bo‘yicha ekvivalent yo‘nalish yo‘q. Biroq, bu infratuzilma koridorlari qo'shimcha imtiyozlar berishi mumkin. Masalan, Olmaota-Cho‘lpon-Ota yo‘lagi birinchi navbatda turizmni rivojlantirishga qaratilgan bo‘lsa-da, u yuk tashuvchilar uchun ham qiziqish uyg‘otishi mumkin, Garchi Urjar-Chuguchak yo‘lagi birinchi navbatda biznesga yo‘naltirilgan transport bo‘lsa- da, bir vaqtning o‘ziduachusnayyohlik oqimini ham qabul qilishi mumkin. Semey-Rubtsovsk yo'lagi deyarli sayyohlik salohiyatiga ega emas, ammo logistika takliflarining diversifikatsiyasi tufayli mahalliy transport kompaniyalari uchun jozibador. Ishtirokchi tomonlarning taklif etilayotgan infratuzilma koridorlari qurilishini moliyalashtirish imkoniyatlari asosan teng emas. Xitoy va Rossiya Federatsiyasi loyihalarni moliyalashtirish uchun kengroq imkoniyatlarga ega. Qirg‘iziston turizm uchun Olmaota-Cho‘lpon-Ota yo‘lagi qurilishidan manfaatdor bo‘lsa-da, uning sarmoyaviy salohiyati nisbatan zaif. Taklif etilayotgan infratuzilma koridorlarining asosiy benefitsiarlari yo'lovchi va yuk tashish uchun yanada maqbul yo'nalishga ega bo'lgan korporativ organlardir. transport. Mahalliy aholi biznesni rivojlantirish imkoniyatlari va shaxsiy sayohatlardan ham foyda ko'radi. Yevroosiyo transport yoÿnalishlari boÿylab joylashgan boshqa davlatlar Urjar-Chuguchak va Semey-Rubtsovsk yoÿlaklarini rivojlantirishdan manfaatdor boÿlardi, Olmaota-Choÿlpon-Ota yoÿlagi esa mintaqaviy yoÿnalishlarga eÿtibor qaratilayotgani uchun iqtisodiy nuqtai nazardan boshqa mamlakatlar uchun unchalik qiziq emas. turizm. Taklif etilayotgan uchta infratuzilma koridorlarini qurish bilan bog'liq asosiy qarama-qarshiliklar ko'p jihatdan atrof-muhit sharoitlari (masalan, qo'riqlanadigan hududlar va yuqori xavfli zonalarning mavjudligi), ijtimoiy sharoitlar (masalan, mehnat migratsiyasi va mehnat muhojirlarining ekspluatatsiyasi) va siyosiy sharoitlar (masalan, ishtirokchi davlatlarning ichki va tashqi siyosati, Xitoy va Rossiya Federatsiyasidagi geosiyosiy vaziyat). Yana bir muhim muammo - kelajakdagi transport hajmini baholashning qiyinligi. Har bir koridorning transport hajmiga ta'sir qiluvchi omillarga quyidagilar kiradi: Olmaota–Cho‘lpon-Ota – turistik xizmatlarga talab; • Urjar– Chuguchak – chegara hududlari iqtisodiyotining holati va vizasiz rejim shartlari; va • Semey- Rubtsovsk – Transmilliy yuk tashish hajmi va geosiyosiy tendentsiyalar. Barcha infratuzilma koridorlari uchun pul oqimlarining asosiy manbalari transport, turistik va bojxona to‘lovlari, shuningdek, xizmatlardan olinadigan daromadlar hisoblanadi. Diskont omillariga inflyatsiya va foiz stavkalarining o'sishi (kredit mablag'lari mavjud bo'lganda) kiradi. Xitoy va Rossiya Federatsiyasi ishtirokini o'z ichiga olgan infratuzilma koridorlari uchun chegirma omili siyosiy xarakterga ega bo'lishi mumkin. Infratuzilma koridorlarini qurishda ishtirok etuvchi barcha mamlakatlar uchun asosiy motivatorlar o‘zaro manfaatli transchegaraviy aloqalarni rivojlantirish hisoblanadi. mintaqalarda hamkorlik, xalqaro turizm va iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy aloqalarni faollashtirish. Bundan tashqari, har bir mamlakatda quyidagi o'ziga xos motivatorlar mavjud: Qozog‘iston – Yevroosiyo tranzit yo‘lagining markazi sifatidagi mavqeini mustahkamlash; • Qirg‘iziston – o‘zining turizm infratuzilmasini rivojlantirish va YaIM va YaHMdagi daromad ulushini oshirish; • Xitoy – transchegaraviy va xalqaro hamkorlikni rivojlantirish; va • Rossiya Federatsiyasi – import va eksport operatsiyalari ufqlarini kengaytirish, Osiyo va Yaqin Sharqqa savdoni diversifikatsiya qilish va import o'rnini bosish (sanktsiyalar va oziq-ovqat embargosi davom etgan taqdirda). Infratuzilma koridorlarini qurishda ishtirok etayotgan barcha mamlakatlar uchun umumiy xavflar qatoriga COVID-19 pandemiyasi va cheklovlar muddatining noaniqligi, oÿsib borayotgan geosiyosiy beqarorlik kiradi. Bundan tashqari, har bir mamlakatda quyidagi xavflar mavjud: Qozog'iston - Resurs bilan bog'liq qat'iy iqtisodiy iqtisodiyot va qoidalar; • Qirg‘iziston – past sarmoyaviy jozibadorlik va yirik loyihalarni moliyalashtirishdagi qiyinchiliklar; • Xitoy – eksportga yo'naltirilgan iqtisodiyot mamlakatga bo'lgan ishonchning pasayishiga va demokratiyaning zaif rivojlanishiga qarshi; va • Rossiya Federatsiyasi – Sanktsiyalarni siqish, siyosiy beqarorlik va neft narxining o'zgarishi. Umuman olganda, tahlil qilingan barcha infratuzilma koridorlari rivojlanish uchun istiqbolli hisoblanadi. Ular turli maqsadlar va joylashtirish shartlariga, hududning topografiyasiga va ijtimoiy-iqtisodiy bazaga ega bo'lganligi sababli, ular loyihalash va qurishda turlicha yondashuvlarni, shuningdek, ularni ishlatishning mumkin bo'lgan ta'sirini baholashni talab qiladi. 5-jadvalda tahlilning xulosasi keltirilgan. -jadval : Uchta istiqbolli infratuzilma koridorlarining tahliliy xulosasi Tashqi profil Ichki profil Boshlanish va tugatish nuqtalari orasidagi masofa (eng qisqa marshrut bo'ylab taxminiy uzunlik km) Aholining bir xilligi va hayot sifati Asosiy maqsad Boshqa maqsadlar Download 1.1 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling