Axborotlar ustida bajariladigan amallar

Axborotli jarayonlar
Odatda, inson e’tibori yo‘naltirilgan buyum, hodisa, jarayon,
amal, xususiyat yoki munosabat obyekt deb ataladi. Informatikada
narsa, jarayon, moddiy va nomoddiy xususiyatli hodisalar ularning
axborot berish xususiyatlaridan kelib chiqib axborot obyektlari deb
ataladi.
Siz shu yoshgacha hayotdan va maktabdagi fanlardan ozmiko‘
pmi axborot oldingiz, keyinchalik foydalana olish uchun ularni
daftar va albomlarda matn, chizma yoki rasm ko‘rinishida
ifodaladingiz. Axborotlarning ma’lum qismini yodda saqlab
qoldingiz, qolganlarini esa daftar, albom yoki kitoblardan foydalanib,
kerakli vaqtda xotirangizda qayta tiklay olishingiz mumkin.
Olgan axborotlaringiz yillar o‘tishi bilan chuqurlashdi va
kengaydi, birbiri
bilan bog‘lanib, narsa yoki jarayonlar haqidagi
bilimingizni to‘ldirdi. Endi Siz bu axborotlarni qaysi biri to‘g‘ri
yoki noto‘g‘ri, to‘liq yoki chala ekanligi, qaysi biri qachon va
qayerda kerak bo‘lishi, qaysi axborotdan foydalanish mumkin
yoki qaysi axborotdan foydalanib bo‘lmasligi haqida o‘z fikringizga
egasiz.
Demak, shu kungacha axborot ustida hosil qilish, to‘plash,
izlash, saqlash, uzatish, qabul qilish, o‘lchash, ishlatish, qayta
ishlash, nusxalash, his etish, eslab qolish, boshqa ko‘rinishga
o‘tkazish, tarqatish, bo‘laklarga ajratish, soddalashtirish, birlashtirish,
formatlashtirish, kodlash, buzish kabi amallar bilan
tanishib bo‘ldingiz. Bilingki, axborotlar ustida bajariladigan
amallar bilan bog‘liq barcha jarayonlar axborotli jarayonlar deb
ataladi.
Axborotlar ustida kompyuter yordamida bajariladigan amallarning
ba’zilari ham sizga tanish. Masalan, axborot hosil qilish (chizish
yoki yozish), shakl yoki matnlarni birlashtirish, shakl yoki matnlarni
bo‘laklash, rasm yoki matn ko‘rinishini o‘zgartirish, shakl yoki
matnlarni nusxalash, rasm yoki õujjatni buzish, rasm yoki õujjatlarni