Axmad Yugnakiy "Xibat ul-xaqoyiq"

Mustaqil ish
Axmad Yugnakiy “Xibat ul-xaqoyiq”
Turkiy adabiyotning bizga ma’lum namoyondasi mashxur “Xibat ul-xaqoyiq” asarning mualifi Ahmad Yugnakiy bo’lganligini qayd etish mumkin. A.Yuknakiy haqidagi ma’lumotlarni biz XV-asirga oid A.Navoyi, Arslon Xoja Tarxon va boshqalar yozib qoldirgan ma’lumot hamda shoirning o’z yozganlaridan bilamiz.

• 
  Turkiy adabiyotning bizga ma’lum namoyondasi mashxur “Xibat ul-xaqoyiq” asarning mualifi Ahmad Yugnakiy bo’lganligini qayd etish mumkin. A.Yuknakiy haqidagi ma’lumotlarni biz XV-asirga oid A.Navoyi, Arslon Xoja Tarxon va boshqalar yozib qoldirgan ma’lumot hamda shoirning o’z yozganlaridan bilamiz.
  

Mambalarda Ahmadning tug’ilgan joyi Yugnak deb ataladi.

Mambalarda Ahmadning tug’ilgan joyi Yugnak deb ataladi.
Bu nomdagi qishloqlar qadimgi Samarqand atrofi, Farg’ona vodiysi va Sirdaryo bo’ylarida mavjud bo’lgan.
Ahmad onadan ko’zi ojiz tug’ildi. A.Navoyi bu haqida shunday yozadi: “ Xaq subxonaxu va taoloagarchi zoxir ko’zin yopiq yaratgandur, ommo ko’ngil ko’zin bag’oyat yorug’ qilg’ondir”. Ahmad yoshligidan juda qobilyatli va ziyrak bo’lgan .

Uning ilmiy-nazariy risolalar yozgan yoki yozmaganligi bizga noma’lum. Adib Ahmad salohiyatli shoir ahloq muallimidir. Undan bizgacha yetib kelgan yagona yahlit asar ‘’Xibat ul-xaqoyiq,, (‘’Xaqiqatlar tuxfasi ,,)dostoni bo’lib , 484misradan iborat . Bu asarning bugungacha 3 ta to’liq qo’lyozmasi , 2 ta ayrim parchalari saqlanib qolgan . Ulardan eng qadimgisi 1444 yilda Samarqandda Ulug’bekning nufuzli amirlaridan Arslon Hoja Tarxon topshirig’iga ko’ra kotib Zaynul Obidin ibn Sultonbaxt al-Jurjoniy al-Xusayniy tomonidan uyg’ur yozuvida ko’chirilgan .

Uning ilmiy-nazariy risolalar yozgan yoki yozmaganligi bizga noma’lum. Adib Ahmad salohiyatli shoir ahloq muallimidir. Undan bizgacha yetib kelgan yagona yahlit asar ‘’Xibat ul-xaqoyiq,, (‘’Xaqiqatlar tuxfasi ,,)dostoni bo’lib , 484misradan iborat . Bu asarning bugungacha 3 ta to’liq qo’lyozmasi , 2 ta ayrim parchalari saqlanib qolgan . Ulardan eng qadimgisi 1444 yilda Samarqandda Ulug’bekning nufuzli amirlaridan Arslon Hoja Tarxon topshirig’iga ko’ra kotib Zaynul Obidin ibn Sultonbaxt al-Jurjoniy al-Xusayniy tomonidan uyg’ur
yozuvida ko’chirilgan .
Matn orasidagi oyat , xadis va ayrim baytlar arab yozuvida . Asar nomi mazkur nushada ‘’Atabatul xaqoyiq,, (‘’Xaqiqat eshiklari,,) deb ko’rsatilgan . Keyingi nusxa uyg’ur va arab yozuvlarida bo’lib , 1480 yilda Turkistondan Istambulga borib qolgan iste’dodli kotib Shayxzoda Abdurazzoq baxshi tomonidan ko’chirilgan . Turk olimi Najib 1914-1916 yillarda ushbu nusxani topib , tadqiq etib nashirdan chiqardi . Uchinchi qo’lyozma arab hatida bo’lib , unga Turkiya sultoni Boyazid II (1481-1512) ning muxri bosilgan . Demak , bu nusxa ham XV asr ohiri XVI asrning boshida ko’chirilib bo’lib chiqadi
Matn orasidagi oyat , xadis va ayrim baytlar arab yozuvida . Asar nomi mazkur nushada ‘’Atabatul xaqoyiq,, (‘’Xaqiqat eshiklari,,) deb ko’rsatilgan . Keyingi nusxa uyg’ur va arab yozuvlarida bo’lib , 1480 yilda Turkistondan Istambulga borib qolgan iste’dodli kotib Shayxzoda Abdurazzoq baxshi tomonidan ko’chirilgan . Turk olimi Najib 1914-1916 yillarda ushbu nusxani topib , tadqiq etib nashirdan chiqardi . Uchinchi qo’lyozma arab hatida bo’lib , unga Turkiya sultoni Boyazid II (1481-1512) ning muxri bosilgan . Demak , bu nusxa ham XV asr ohiri XVI asrning boshida ko’chirilib bo’lib chiqadi.