Aylana va doira
Download 248.5 Kb.
|
AYLANA VA DOIRA
Teorema. Agar M nuqtadan MC o‘rinma va MA
kesuvchi o‘tkazilgan bo‘lsa, u holda kesuvchini aylanani kesib o‘tuvchi nuqtalaridan M nuqtagacha masofalar ko‘paytmasi o‘rinmani kvadratiga teng bo‘ladi: MB MA = MC25. Uzunliklar va yuzalarni hisoblash formulalari. R radiusli aylana uzunligi: L = 2R; R radiusli doira yuzi: S = R2; R radiusli aylananing markaziy burchagiga mos keluvchi yoy uzunligi: ℓ = R ( - markaziy burchakni radian o‘lchovi); ℓ = (n0 – markaziy burchakni radius o‘lchovi); R radiusli doirani markaziy burchagiga mos keluvchi doira sektori yuzi: Ssek = = ; Ssek= . R radiusli doirani yoyiga mos keluvchi segment yuzi: Scegm = ( - yoyning radian o‘lchovi) Ssegm = (n0 – yoyning gradus o‘lchovi) 6. Aylanaga o‘tkazilgan burchaklar: a) Markaziy burchak o‘zi aniqlagan yoy bilan o‘lchanadi: < AOB = b) Kesishuvchi vatarlar orasidagi burchak, ularga tiralgan yoylar yig‘indisini yarmiga teng (1); v) Uchi aylanada yotuvchi burchak o‘zi aniqlagan yoyni yarmiga teng (2), < AMD = ( + ). (1) < ABC= (2) g) Urinma va vatar orasidagi burchak tomonlari hosil qilgan yoy yarmi bilan o‘lchanadi. d) Kesishish nuqtasi aylana tashqarisida bo‘lgan ikkita kesuvchi orasidagi burchak o‘zlari hosil qilgan yoylar ayirmasini yar- miga teng: 7. Aylanalarni o‘rinishi va kesishish xossalari: a) Ikki o‘rinuvchi aylanalarni markaz- laridan o‘tuvchi to‘g‘ri chiziq o‘rinish nuq- tasidan o‘tadi. b) Tashqi o‘rinuvchi ikki aylana umumiy nuqtasidan o‘tuvchi umumiy o‘rinma, mar- kazlaridan o‘tuvchi to‘g‘ri chiziqqa perpen- dikulyar: MN O1O2 ; v) Ichki o‘rinuvchi ikki aylana o‘rinish nuqtasidan o‘tuvchi umumiy o‘rinma mar- kazlaridan o‘tuvchi to‘g‘ri chiziqqa perpen- dikulyar: MN O1O2; g) Kesishuvchi ikki aylana kesishish nuq- talaridan o‘tuvchi umumiy vatar markazla- ridan o‘tuvchi to‘g‘ri chiziqqa perpendikuyar bo‘lib, bu to‘g‘ri chiziq bilan kesishish nuq- tasida teng ikkiga bo‘linadi: AB O1 O2 , AC=CB ; 1-misol. ABCD kvadratni AB tomoni 1 va u qandaydir aylanani vatari shuningdek kvadratni qolgan tomon- lari bu aylanadan tashqarida yotadi. C uchidan chiquvchi o‘rinma CM=2 bo‘lsa, d: ni hisoblang, bu yerda d – diametr. Download 248.5 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling