Қазақстан республикасы білім жӘне ғылым министрлігі

9 дәрістің тест сұрақтары:

1. 
   Гидростатикалық деңгей өлшегіштердің жұмыс істеу принципі ?
   

А) Сұйық –газ бөлімінің шекарасынан ультрадыбысты тербелістің көріну эффекті
*Б) Сұйық қысымы ауа қысымына түрленуі
В) Сұйық пен газдың қабатынан өтетін ультрадыбыстың азаюы
Г )Сұйық деңгейі үстіндегі газ бағанының тербелісінің жиілігін өлшеу

2. 
   Акустикалық деңгей өлшегіштің жұмыс істеу принципі
   

А )Сұйық –газ бөлімінің шекарасынан ультрадыбысты тербелістің көріну эффекті
Б) Сұйық пен газдың қабатынан өтетін ультрадыбыстың азаюы
В) Сұйық деңгейі үстіндегі газ бағанының тербелісінің жиілігін өлшеу
*Г) Жоғарыдағының барлығы

3. 
   Автоматты мөлшерлегіштер не үшін қолданылады
   

*А)Сусымалы заттың лездік шығыны мен санын (салмағын) өлшеуде
Б) Сусымалы заттың сапасын өлшеуде
В) Сусымалы заттың лездік шығынын өлшеуде
Г) Дұрыс жауабы жоқ

4. 
   Датчик неден тұрады
   

А) Қалтқыдан
*Б) Сезімтал элемент ,оған ілінген қалтқы , пъезоэлементті қосатын біріншілік түрлендіргіштен
В) Біріншілік түрлендіргіштен
Г) А және Б
5. Датчиктің қандай мүмкіншілігі бар?
А) Сатылы механизм арқылы СЭ-ң ұзындығын реттейді
Б) Механизм арқылы СЭ-ң енін реттейді
*В) Механизм арқылы СЭ-тің ұзындығын қосымша реттейтін
Г) СЭ-ң ұзындығын қысқартады.


Лекция 10
Қатты сусымалы материалдардың және газдардың, сұйықтықтың шығыны мен сандық өлшемі. Көлемді және салмақтық интелектуальды шығын өлшегіштері мен көп параметрлі шығын датчиктері.
Технологиялық процестердің ең негізгі параметрі құбырлық заттар арқылы ағып жатқан шығын болып табылады.
Шығарылатын өнімнің сапасының жоғарлауының қажеттілігі және технологиялық процестердегі автоматтандырылған басқару жүйесінің нәтижелілігі сандарын нақты өлшеміне және шығынына маңызды мағына береді. Тауарлық тіркеу операциясындағы заттардың санымен шығынын өлшейтін құралдарға жоғары дәлдікті талап қойылады.
Түрлі физика-химиялық қасиеттерімен сипатталатын өлшейтін ортаның әралуандығынан, сондай-ақ өнеркәсіпте метрологиялық сипаттамаларға және шығын өлшеуіш сенімділігіне қойылатын талаптарға өлшеудің әртүрлі принципімен әдістеріне негізделген шығын өлшеуіш құрылғысының пайда болуына әкеп соқты.
Заттардың саны оның массасы көлемі бойынша анықталады және сәйкесінше бірлік массасы арқылы өлшенеді (кг, т) немесе көлем бірлігі бойынша (м³, л). Заттардың мөлшерін өлшеу құралдарын (белгілі бір уақыт аралығындағы тәулік, ай және т.с.с.) есептеуіш деп атаймыз. V сандық заттарының бірлік көлемі тандалған уақыт аралығында есептеуіш арқылы өткен Δτ=τ₂+τ₁, есептеуішінің түрлі көрсеткіштері арқылы анықталады N₂ және N₁,уақыт аралығында алынған τ₂ және τ_1, т. б.
V = q_v(N₂-N₁), (10.1)
q_v – заттар санындағы бірлік есептеуіш көрсеткіштерін анықтайтын есептеуіш тұрақтысы.
Заттың шығыны деп бірлік уақытта қима каналынан өтетін заттар санын айтады.
Көлемдік шығынды м³/с, м³/сағ, л/мин өлшеуге болады және т.с.с. және массалық шығынды кг/с, кг/сағ, т/сағ өлшеуге болады және т.с.с. Мына мағыналарды айыру қажет: «орташа шығын» және «нағыз (шапшаң) шығын». Мысалы, орташа көлем шығыны мынаған тең
Qорт = V/(τ₂-τ₁), (10.2)
V - τ₂-τ₁ уақыт аралығындағы есептеуіш арқылы өлшенген заттық көлем.
Нағыз немесе шапшаң шығын деп сандық шаманың туындысын айтамыз (көлем V немесе m массасы уақыт бойынша).
Сонымен, көлемдік және массалық нағыз шығын үшін сәйкесінше мынаны аламыз
Q=dV/dτ; (10.3)
G=dm/dτ. (10.4)
Шығынды өлшеу құралын шығын өлшегіштер деп атайды. Уақыт бойынша шығын өлшегіш сигналын интегралдау арқылы шығын өлшегіштерінің өткен уақыт интервалының сандарын анықтауға болады τ₂-τ₁, т.б.
(10.5)
немесе
(10.6)
Шығын өлшегіштердің жинағымен қатар жұмыс істейтін құралдар және олардың сигналдарын интегралдау арқылы іске асыру операцияларын шығын өлшегіштерінің интеграторы деп атайды. Өлшемнің нәтижесін алу мақсатында газдың шығынын өлшеу кезінде ағынның температурасы мен қысымына тәуелсіз болатындай оны көлемді бірліктер түрінде көрсетіледі, яғни қолданылатын күйге әкелінеді. Қолданылатын күйдің шарты үшін: температура t_H=20°C, қысым Р_Н=Т01 325 Па (760 мм рт. ст.) және салыстырмалы дымқылдық φ=0 қабылданған.