B. Abidov, О. G‘. Azimov, U. А. Ziyamuhamedova neft-gaz sintezi asoslari

I I
CH₂=OCH₂-CH_? ►CH₂=C-CH-CH₂

Suvli atseton furfurol vositasida ekstrfaol distillatsiya usuli bilan izopren ajratib olinadi.

43

4.З.1.2. Izopentanni bir bosqichda degidrirlash usuli

Izopentanni bir bosqichda degidrirlash alumoxrom katalizatorida 660 ⁰C da 80 mm sim.ust. bosimida olib borilib, izopren salmog‘i 62% ni tashkil qiladi.

Reaksiyalar sxemasi:

CH₃- CH(SN₃) - CH₂ ⁴ » CH₂ = C(SN₃) - CH = CH₂ + 2H₂

Izopren olishning ushbu usuli jarayonni texnologik bezash va texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlar nuqtayi nazaridan juda istiqbolli usul- dir.


4.3.2. Izobutilen va formaldegiddan izopren olish

Ushbu usulni Rossiyada M.O. Farberov va M.S. Nemsovlar ish- lab chiqishgan. Jarayon ikki bosqichdan iborat:

I bosqich: 4,4-dimetil-1,3-dioksanni izobutilenga formaldegid ta’sir ettirib olish:

H₃C

H₃C

C=CH₂+2CH₂O ^{80 - 110}°^C»

H₃C

H₃C

C - CH₂ - CH₂

O - CH - O

Katalizator sifatida sulfat kislota yoki kationalmashuvchi smola KU-2 ishlatiladi.

KU-2 da 4,4-dimetil-1,3-dioksanni salmog‘i 85 %.

2. bosqich: suv bug‘i ishtirokida dimetildioksan pirolizi:

   
   

H₃C

^H3^C


375 - 400°C

, C - CH-CH ^{375 400 C} CH =C-CH=CH+CRO+RO

222

O-CH₂-O

CH

Jarayon uchun alumosilikat yoyuvchidagi fosfat kislotasi, alu- miniy oksididagi 25% li kremniy yoki kalsiy fosfat. Izoprenning salmog‘i formaldegid bo‘yicha 75,5%, izobutilen bo‘yicha esa 83,5%. Katalizator 1000 soat ishlaydi, shundan so‘ng uni havo bilan regeneratsiya qilinadi.

44

4.