Б. Ж. Эшов, А. А. Одилов Ўзбекистон тариxи

 
Қадимги Сўғд шаҳар ва қишлоқлари (мил.авв. VII-IV асрлар) 
Номи 
Санаси 
Майдони 
Қаерда 
жойлашган? 
Афросиѐб I, II 
мил.авв. VII-IV 
асрлар 
219 гектар 
Самарқанд Сўғди 
Ерқўрғон I, II 
мил.авв. VIII-V 
асрлар 
40 гектар 
Қашқадарѐ Сўғди 
Узунқир 
мил.авв. VIII-VI 
асрлар 
68 гектар 
Қашқадарѐ Сўғди 
Сангиртепа 
мил.авв. IX-VI 
асрлар 
4 гектар 
Қашқадарѐ Сўғди 
Даратепа 
мил.авв. VII-VI 
асрлар 
10 гектар 
Қашқадарѐ Сўғди 
Саройтепа, 
Тўртбурчактепа, 
Сомонтепа 
мил.авв. VII-IV 
асрлар 
0,2 дан 1 
гектаргача 
Қашқадарѐ Сўғди 
Қумрабод, Арабон, 
Чордара, Хўжа 
Бўстон 
мил.авв. VI-IV 
асрлар 
0,2 дан 1 
гектаргача 
Бухоро Сўғди 
Ўратепа 
мил.авв. IV аср 
0,3 гектар 
Бухоро Сўғди 
Кўктепа 
мил.авв. VII-VI 
асрлар 
20 гектар 
Самарқанд Сўғди 
Лайлақўйтепа 
мил.авв. IV аср 
2 гектар 
Самарқанд Сўғди 
Қўрғонча 
мил.авв. IV-III 
асрлар 
– 
Қашқадарѐ Сўғди 

---

111 
Турли қадимги манбаларда Суғдиѐна номи тилга олинса ҳам, алоҳида 
давлат сифатида эслатилмайди. Бу ҳол тадқиқотчиларнинг турли баҳсларига 
сабаб бўлишига қарамасдан, археологик тадқиқотлар бу масалага кўпгина 
аниқликлар киритади.
Ушбу тадқиқотларни таҳлил қилиб ва бошқа маълумотларни 
умумлаштириб шундай ҳулоса чиқариш мумкин: 
- 
Мил. авв. I минг йилликнинг бошларига оид тарихий – маданий 
ѐдгорликлар Суғдиѐна ҳудудларида давлатчилик тарихи айнан мана шу 
даврдан бошланганлигидан далолат беради;
- 
Суғдиѐна давлатчилиги тарихида нафақат четдан бўлган ташқи 
таъсир, балки, ички омиллар имкониятларининг ҳам аҳамияти катта бўлди; 
- 
Мил. авв. I минг йилликнинг биринчи ярмида Суғдиѐна Бақтрия 
давлати доирасида нафақат сиѐсий, балки этник-маданий бирликни ташкил 
этарди. Қурилиш усуллари , меъморчилик санъати ва моддий маданиятдаги 
ўхшашлик фикримиз далилидир. Зеро, бундай ўхшашлик иқтисодий, 
маданий муносабатлар ҳамда сиѐсий бирлик асосида пайдо бўлиши мумкин 
эди; 
- 
Македониялик Александр юришларидан кейинги даврларда 
Суғдиѐна мустақил давлат сифатида мавжуд бўлиб, қўшни давлатлар билан 
ўзаро алоқаларни янади ривожлантиради.