edingiz, masalan, inflatsiya darajasi 5% bo‘lganda, real depozit sertifikati bo‘yicha nominal foiz stavkasi 9% ni tashkil etadi.
Risklarni kamaytirish maqsadida uzoq muddatli omonatlarning turli variantlarini ko‘rib chiqishda inflatsiyani e’tiborga olish muhim ahamiyatga ega. Har yili ajratib qo‘yiladigan summa umumiy turmush tarzi bilan birga oshib boradi, sababi sizning daromadingiz ham hoynahoy oshib boradi.
Aytaylik, farzandingiz 10 yoshda va siz universitetda o‘qishini ta’minlash uchun hisob ochishni rejalashtirmoqdasiz. Hozirda universitetda o‘qish uchun yillik to‘lov 5000 sh.b.dagi mablag‘ni tashkil etadi va yiliga 4% ga oshishi kutilmoqda. Siz bank hisobvarag‘iga 3500 sh.b. dagi mablag‘ni yiliga 6% stavkada qo‘ysangiz sakkiz yil ichida bo‘ladi:
R = (1 + 0,06) • 3500 = 5578 sh. b.
Bir qarashda bu 5578 sh.b.dagi summa birinchi yil uchun to‘lovni to‘lashga kifoya qiladi. Ammo o‘tmishda ta’lim olish narxi kamida inflatsiyaning umumiy darajasida oshgan edi. Agar inflatsiya yiliga 4% gacha ko‘tarilsa, universitetdagi birinchi o‘quv yili narxi quyidagicha bo‘ladi:
K = (1 + 0,04) • 5000 = 6843 sh. b.
Shunday qilib, sizning 5578 sh.b.dagi mablag‘ingiz o‘quv mashg‘ulotining birinchi yilini to‘lash uchun yetarli emas.
Biz bu masalani boshqacha qilib qo‘yamiz. Agar 2% inflatsiya darajasidan oshadigan foiz stavkasini to‘lash shartlari asosida pul joylashtirish imkoniyatiga ega bo‘lsangiz, sakkiz yildan so‘ng o‘qishning birinchi yilini to‘lash uchun yetarlicha bo‘ladigan qancha mablag‘ni hozir qo‘yishingiz kerak bo‘ladi?
Formulaga (6.2.8) asosan bizda real diskont stavkasi ir = 0,02 mavjud. Demak, siz 5000 sh.b.ni yillik 2% ga sakkiz yil muddatga diskontlash yordamida keltirilgan qiymatni hisoblashingiz mumkin:
=( , ) =4267 ℎ. .
Do'stlaringiz bilan baham: |
