B. K. Sattorov 00 Moliyaviy risklar nazariyasi

× −


× +


= = 0 (2.3.2)

45

Endi bizning vazifamiz tenglama, ya’ni FSTD=0 shartni qanoatlantiruvchi ishlab chiqarilishi va sotilishi lozim bo‘lgan mahsulot miqdorini topishdir. Bu esa FSTD=0 bo‘lishini ta’minlovchi sotilgan mahsulot miqdorini topish uchun (2.3.2) tenglamani yechish orqali amalga oshiriladi.


Aniqroq qilib aytganda, sotilgan mahsulotning zararsiz miqdori quyidagicha topiladi:

=

(2.3.3)

Zararsizlik darajasini hisoblash.


2.3.1-misol. “Pierce Grain” kompaniyasi bir necha turdagi mahsulotlarni ishlab chiqarishiga qaramay, uzoq muddat kuzatuvlar natijasida uning mahsulotlari tuzilishi ancha o‘zgarmas ekanligi aniqlandi. Bu esa menejerlarga mahsulot birligiga to‘g‘ri keluvchi “odatiy” sotuv narxi va mahsulot birligiga to‘g‘ri kelivchi “odatiy” o‘zgaruvchan xarajatdan foydalangan holda moliyaviy rejalashtirishni amalga oshirish imkoniyatini beradi. Mahsulot birligiga to‘g‘ri keluvchi “odatiy” sotuv narxi va o‘zgaruvchan xarajat o‘zgarmas ishlab chiqarish tuzilishidan kelib chiqib hisoblanadi. Bu xuddi mahsulot tuzilishi bu yagona katta mahsulot deb hisoblashga o‘xshaydi. Sotish narxi $10, o‘zgaruvchan xarajatlar esa $6. Firmaning yillik jami o‘zgarmas xarajatlari esa $100000. Kelgusi yil uchun ishlab chiqariladigan va sotiladigan mahsulot miqdorining zararsizlik nuqtasi qanday?


Biz xarajatlarni qoplashdan “Pierce Grain” kompaniyasi tomoni-dan sotilishi kerak bo‘lgan mahsulot tuzilmasi miqdoriga qiziqib ko‘ramiz. Bunda FSTD (foyda) nolga teng bo‘ladi. Umumiy nazari-yadan olingan (2.3.3) tenglama quyida yana bir bor berilgan:

ℎ
	=
	−