O‘rta garmonik deb ataladigan yana bir o‘rtacha kattalikni qayd qilamiz va u quyidagiga teng:
=
(5.3.3)
⋯
Tahlil shuni ko‘rsatadiki:
Bu yerda – o‘rta kvadratik qiymat.
5.3.1-misol. 1, 2 va 3-yil mobaynida narxlar 30% ga oshgan, 4 va 5-yil ichida 45% ga kamaygan bo‘lsin. O‘rta arifmetik yordamida olingan 5 yil uchun narxning o‘rtacha yillik o‘zgarishi quyidagini tashkil etadi:
= 30+30+30−45−45
|
= 0 %
|
5
|
|
narxlarning o‘rta geometrik o‘zgarishi esa quyidagicha:
|
= 1,3 ∗ 1,3 ∗ 1.3 ∗ 0.55 ∗ 0.55 − 1
|
∗ 100%=-7,85%
|
Besh yil mobaynida narxlar darajasi chindan ham pasayganligi bois shunday xulosa qilish mumkinki, ketma-ket yillar qatori uchun narxlarning o‘rtacha indeksini aniqlashda o‘rta geometrik qiymatni qo‘llash maqsadga muvofiq.
Boshqa bir misolni ko‘rib chiqamiz. Muomalada n naqd so‘m mavjud bo‘lsin va ti, (i =1, n) i-so‘m bir odamning tasarrufida bo‘lgan
110
Do'stlaringiz bilan baham: |
