Umumiy saylov prinsipi – mamlakatdagi barcha fuqarolarga kimligidan qat'iy nazar, (ya'ni millati, dini, irqi, jinsi, ijtimoiy kelib chiqishi, partiyaviyligidan qatiy nazar) saylov huquqidan foydalanish imkoniyatini beradi. Umumiy saylov huquqi yosh chegarasini bo‘lishi, sud yo‘li bilan saylov huquqidan cheklash mumkinligiga yo‘l qo‘yadi. Boshqacha har qanday cheklashlar mazkur prinsipni buzish hisoblanadi.
Teng saylov huquqi prinsipi – har bir saylovchini bir ovozga ega ekanligi, fuqarolar faqat bir saylov uchastkasida ro‘yxatga olinib, ovoz berishda ishtirok etishi, saylovda ishtirok etuvchi partiyalarga bir xil imkoniyatlar yaratilganligini bildiradi.
To‘g‘ridan-to‘g‘ri saylov huquqi – har bir fuqaro mahalliy vakillik organlari, Oliy Majlisning Qonunchilik palatasiga deputatlarni, shuningdek, Prezidentni saylashda bevosita o‘zi shaxsan ovoz berish orqali saylovda ishtirok etishini bildiradi. To‘g‘ri saylov orqali fuqarolar yashab turgan joylarini o‘zida ovoz beradi va ularning bergan ovozi deputatlar, Prezident saylanishiga ta'sir ko‘rsatadi.
Yashirin ovoz berish – bunda fuqarolarning ovoz berishiga hech kim ta'sir qila olmaydi. Fuqarolar hech kimning ta'sirisiz holi ovoz bersagina o‘zi xohlagancha ovoz berishi mumkin bo‘ladi. Yashirin ovoz berishda ovoz berish natijasi ham ma'lum bo‘lmaydi, shuning uchun fuqarolar qo‘rqmasdan, ikkilanmasdan, shubhalanmasdan o‘zi xohlagan nomzodiga ovoz beradi.
Saylovda ishtirok etishning erkinligi – fuqarolar saylovlarning hamma jarayonlarida, shuningdek ovoz berishda ham erkin ishtirok etadi. Saylov jarayonlarida ishtirok etishiga to‘sqinlik ham qilmaydi, ishtirok etishga, ovoz berishga majbur ham qilinmaydi.
Oshkoralik ham saylov huquqining muhim prinsipidandir. Saylovlarni barcha jarayonlari oshkora o‘tadi. Ommaviy axborot vositalarida saylov jarayonlari bo‘yicha muntazam ma'lumotlar berib boriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
