Bağımlılık, bir nesneye, kişiye, ya da bir varlığa duyulan önlenemez istek; veya bir başka iradenin etkisi altına girme durumu olarak tanımlanır

Bağımlılık, bir nesneye, kişiye, ya da bir varlığa duyulan önlenemez istek; veya bir başka iradenin etkisi altına girme durumu olarak tanımlanır.

• Bağımlılık, bir nesneye, kişiye, ya da bir varlığa duyulan önlenemez istek; veya bir başka iradenin etkisi altına girme durumu olarak tanımlanır.

• Bağımlılık kavramının anlamı, psikoloji ve siyaset alanlarında farklıdır.

Maddeler

• Maddeler

• Psikoaktif olanlar (Alkol, sigara, opioidler, kannabis vb..)
• Psikoaktif olmayanlar (Ağrı kesici, antibiyotik vs.)

• Davranışlar

• Oyun oynama
• Patolojik Kumar
• Seks
• Alışveriş
• Spor
• Yemek yeme

• İlişkiler

• Eş bağımlılığı, aşk bağımlılığı

• Yandaş olma

• Fanatizm (Takım, yer, siyasi ve dini görüş)

Uyuşturucu (?)

• Uyuşturucu (?)

• Psikoaktif Madde (?)

• Yasal Olmayan Madde (?)

• İlaç (?)

• Yasal olmayan İlaç (?)

Kişinin madde kullanımını ile ilişkili olarak ortaya çıkan bir dizi bilişsel, davranışsal ve psikolojik belirtilerdir ve bunlara rağmen madde kullanımı sürdürülmektedir.

• Kişinin madde kullanımını ile ilişkili olarak ortaya çıkan bir dizi bilişsel, davranışsal ve psikolojik belirtilerdir ve bunlara rağmen madde kullanımı sürdürülmektedir.

• Madde kullanımı üzerine kişinin kontrol kaybı söz konusudur.

• Kişinin işlevselliğini etkileyen ve sıkıntı oluşturan bir davranış örüntüsünü tanımlamak için kullanılır.

Nikotin

• Nikotin

• Alkol

• Kannabis

• Opioidler

• Uçucu maddeler

• Kafein

• Kokain

• Amfetamin

• Sedatif-hipnotikler

• Hallusinojenler

• Diğer maddeler (Sentetik kannabinoidler (Bonzai), Kationinler)

Madde Kullanmama

• Madde Kullanmama

• Sosyal kullanım (Social Use)

• Üretkenlik için kullanım (Recreational Use)

• Risk alan kullanım (Hazardous Use)

• Zararlı kullanım (Harmful Use)

• Dönemler halinde Kullanım (Periodic Use)

• Kötüye kullanım (Abuse)

• Bağımlılık (Dependence)

• Madde Kullanım Bozukluğu (Substance Use Disorder)

DSM-IV

• DSM-IV

• Madde kullanım bozuklukları

• Madde Kötüye Kullanımı
• Madde Bağımlılığı

• Maddenin yol açtığı bozukluklar

• Entoksikasyon
• Yoksunluk
• Amnestik Bozukluk
• Demans
• Duygudurum Bozukluğu
• Psikotik Bozukluk
• Anksiyete Bozukluğu
• Uyku Bozukluğu
• Cinsel İşlev Bozukluğu

Kötüye kullanım

• Kötüye kullanım

• Tekrar tekrar madde kullanımına bağlı yineleyen ve önemli olumsuz sonuçlarına karşın uyum bozucu bir biçimde madde kullanımının olmasıdır

Madde kötüye kullanımı

• Madde kötüye kullanımı

• İş, okul, ev sorumluluklarını yapamayacak düzeyde madde kullanma

• Fiziksel olarak tehlikeli durumlarda yineleyici madde kullanımı

• Sık yasal sorunlar

• Toplumsal ya da kişiler arası sorunlar

Madde zararlı kullanım

• Madde zararlı kullanım

• Maddenin fiziksel ya da psikolojik zarar verdiğine dair net kanıt

• Zararın niteliği tam olarak tanımlanmalıdır

• 12 ay içinde en az 1 ay sürmeli ya da dönem dönem görülmeli

• Başka bir metal bozukluk tanısı aynı maddeyle ilgili olarak aynı zaman dilimi içinde konulmamalı

• İstenen etkiyi oluşturmak için giderek artan gittikçe artan madde miktarına gereksinim duyma (1a)

• ya da aynı miktarda maddeyi kullanmakla etkinin giderek azalmasıdır (1b)

• Uzun süre ağır bir biçimde kullanılan bir maddenin kan ve doku düzeyi düşerken ortaya çıkan fizyolojik ve bilişsel belirtiler (2a)

• Hoş olmayan yoksunluk belirtilerinin çıkmasının ardından kişi bu belirtileri hafifletmek ya da bunlardan kaçınmak için maddeyi alır (2b)

?

• ?

Beyinde “ödül yolağı” olarak adlandırılan bir aksonal yol vardır.

• Beyinde “ödül yolağı” olarak adlandırılan bir aksonal yol vardır.

• Ödül yolağını uyaran, aktif hale getiren aktiviteler

• Yemek, su içmek, seks, ekzersiz, heyecan verici aktiviteler

Kendi kendine Uyarma

• Kendi kendine Uyarma

• Preklinik Çalışmalarda sıçanların VTA veya NAc uyarılması için bara sürekli bastıklarını göstermiştir.

• Olds & Milner, 1954, J Comp Physiol Psychol, 47

• Ödül yolaklarının uyarılması inanılmaz derecede güçlü etki yapmaktadır.

• Bu uyarının potansı sönmez ve sıçanlar davranış örüntülerini daraltıp başka davranışları kısıtlarlar.

• Davranış VTA’nın kesilmesi veya dopamin antagonistleri ile bloklanır.

Madde kullanımı öforik durumu devam ettirmek veya disfori ve yoksunluktan kaçınmak için devam ettirilir.

• Madde kullanımı öforik durumu devam ettirmek veya disfori ve yoksunluktan kaçınmak için devam ettirilir.

• Madddenin sürekli varlığı karşısında reseptör sayısında artış oluşur.

• Nörotransmitter miktarı tükenme veya inhibisyon geribildirimi nedeniyle kademeli olarak azalır.

• Maddenin istenen özellikleri de bu nedenle azalmaya başlar.

• Yeniden oluşan bu bozuk uyum durumunu desteklemek için kullanılan madde miktarında artış olur.

Bir maddenin sürekli olarak uygulanmasına bağlı olarak ortaya çıkan fizyolojik değişim tolerans gelişmesini oluşturur.

• Bir maddenin sürekli olarak uygulanmasına bağlı olarak ortaya çıkan fizyolojik değişim tolerans gelişmesini oluşturur.

• Yoksunluk maddenin aniden kesilmesine bağlı olarak ortaya çıkar.

• Bu sendromda

• Otonomik sinir sistemi etkilenir
• Talamus aktive olur
• Korticotrophin releasing factor (CRF) salgılanır
• locus coeruleus (LC) uyarılır

Genetik geçiş ile ilgili % 40-60 oranında kanıt vardır

• Genetik geçiş ile ilgili % 40-60 oranında kanıt vardır

• Cinsiyet ve maddeler açısından bir değişkenlik vardır.

• Özellikle

• Birinci derece akrabalarda 4 kat artmış bir risk

• Evlat edinilmiş çocuklarda da 4 kat artmış bir risk

Ergenlik Dönemi

• Ergenlik Dönemi

• Düşük benlik saygısı

• Dürtüsellik

• Hiperaktivite

• Kuşkucu ve alıngan olma

• Duyguları belli edememe

Major Depresyon

• Major Depresyon

• Anksiyete Bozuklukları

• Panik Bozukluk
• Fobiler
• Travma Sonrası Stres Bozukluğu

• Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu

• Davranım Bozukluğu

• Kişilik Bozuklukları

Ailede alkol/madde kullanım bozukluğu

• Ailede alkol/madde kullanım bozukluğu

• Çelişkili mesajların verilmesi

• Kopuk/güvensiz aile özellikleri

Arkadaşlarda madde kullanımı

• Arkadaşlarda madde kullanımı

• Bulunduğu çevrede maddeye kolay ulaşım

• Madde kullanımı ile ilgili yasa/normların belirli olmaması

• Okul başarısızlığı / İş devamsızlığı