Bajardi: 691-21 guruh talabasi Ma’rufjonov. M. M

 
 
 
 

---

Adabiyto taxlili: 
1. Х.К.Арипов, А.М.Абдуллаев, Н.Б.Алимова, Х.Х.Бустанов, э.В. 
Обедков, Ш.Т.Тошматов. Схемотехника. Т..АЛОҚАЧИ, 2010г. А. А. 
Абдумаликов.Електроника.2012й 
2. Digital Logic Design, Jivang Ware Z Scene. Fourth Edition, 2020y. 
3. LabVIEW: Электроника фанидан лаборатория практикуми. 
Лаборотория ишлари учун услубий кўрсатмалар.Т. ТАТУ: “Алоқачи”, 
2010й, 78б. 
4. Stephon Brown, ZvonkoVranesic. Fundamentals of Digital Logic with 
Verilog Design. 2014-The Mc Grow-Hin Companies. 847p. 
5. Behzad Razavi. Fundamentals of Microelectronics.2 edition.2014 John 
Wiley-Sons.932p. 
6. Б.М. Пролейкою Базовқые лексии по электронике (в 2-х томах). 
ТЕХНОСФЕРА. Москва.2009 г. 
7. С.Н.Лехна. Схемотехника эВМ. Санкт-Петербург, 2010г 
8. Tavsiya etilgan mustaqil ishlaridan 1dona mavzuni yanigi ped texnologiya 
asosida tahlil qilsh. 
9. Elektron ta’lim vositalarining turlari va ularni tahlil qilish 
Axborot ta’lim jarayonida elektron ta’lim vositalaridan foydalanishning didaktik shartlari 
Umumta’lim maktabining o‘quv jarayonida axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan 
foydalanish interfaol muloqotni ta’minlash orqali o‘quv jarayoniga maqsadli shaxsga 
yo‘naltirilgan xarakter berish imkonini beradi; o'quv vazifalari uchun turli xil variantlarni 
avtomatlashtirilgan tanlash imkoniyatidan foydalangan holda har bir talaba uchun individual o'quv 
traektoriyasini shakllantirish va zudlik bilan qayta aloqa sharoitida tezkor yordam ko'rsatish, o'quv 
vazifalarini izlash imkoniyati tufayli talabalarning mustaqil ishlash ko'nikmalarini rivojlantirish. 
global va mahalliy tarmoqlardagi ma'lumotlar; o'rganilgan materialni nazorat qilishni 
avtomatlashtirish; o'quvchilarning o'quv faoliyatini faollashtirish, o'quv materialini ekranda 
ko'rgazmali taqdim etish sharoitida ularning motivatsiyasini oshirish, audiovizual imkoniyatlardan 
foydalanish, talabalarga turli xil ob'ektlarni boshqarish imkoniyatini berish va boshqalar. 
Elektron o'quv vositalaridan foydalanish vizual tasvirlash, o'yin vaziyatlarini kesish orqali 
o'rganish motivatsiyasini yaxshilaydi; qidiruv faoliyatini avtomatlashtirish, sharhlar va 
maslahatlar berish orqali talabalarning mustaqil ishlarining turli shakllarini amalga oshirish; 
hisoblash faoliyatini avtomatlashtirish; va hokazo. O'quv jarayonida foydalanish uchun elektron 
o'quv vositalarini tanlashda fanning o'ziga xos xususiyatlarini, uning kontseptual apparatini, 
tadqiqot usullarining xususiyatlarini, shuningdek didaktik sharoitlarni hisobga olish kerak. 
O'quv qo'llanmalariga, shu jumladan elektron vositalarga kelsak, o'quv qo'llanmasi va didaktik 
sharoitlar o'zaro bog'liq tashqi xususiyatlar va o'quv qo'llanmalariga qo'yiladigan ichki 
(psixologik-pedagogik, didaktik va uslubiy) talablarning o'zaro bog'liqligi sifatida ko'rib chiqilishi 
kerak. tegishli o'quv qo'llanmalari, ularning barcha bosqichlarida o'quv jarayonini har tomonlama 
uslubiy ta'minlashga yo'naltirilganligi. Shundan kelib chiqib, axborot ta’lim jarayonida elektron 
ta’lim vositalaridan samarali foydalanish imkonini beruvchi quyidagi didaktik shartlar aniqlandi : 
1. An'anaviy o'quv vositalari bilan birgalikda ta'lim elektron ta'lim vositalaridan kompleks 
foydalanish. Ta'limning an'anaviy shakllarini kompyuter shakllari bilan uyg'unlashtirish va shu 
asosda o'quvchilarning tafakkurini faollashtiradigan, o'quvchilarning o'quv va kognitiv ishlariga 
muammoli-faol xususiyatni beradigan samarali didaktik tizimni qurish kerak. Yagona didaktik 
kontseptsiya bilan bog'langan har tomonlama, elektron o'quv vositalaridan foydalanishgina ta'lim 
samaradorligini oshirishi mumkin. 

---

2. Kognitiv faoliyat sifatini boshqarishni tashkil etish. An'anaviy ta'limning asosiy kamchiliklari: 
1) bitta boshqaruv organi (o'qituvchi) va ko'plab boshqariladigan elementlar (turli darajadagi 
tayyorgarlik, turli qobiliyatlarga ega bo'lgan talabalar). O'qituvchi "o'rtacha" o'quvchiga e'tibor 
beradi; 
2) o'quv ma'lumotlarini o'zlashtirish bo'yicha fikr-mulohazalar doimiy ravishda kuzatilmaydi, 
balki faqat nazoratda. O'qituvchi har bir vaqtning o'zida materialni o'zlashtirish darajasini bilmaydi 
va shuning uchun o'zining pedagogik ta'sirini tezda tuzata olmaydi; 
3) o'qituvchining doimiy faol kognitiv faoliyat holatida talabalarni qo'llab-quvvatlash qobiliyati 
cheklangan. 
Bu kamchiliklarni elektron ta’lim vositalaridan foydalanish yo‘li bilan bartaraf etish mumkin, 
biroq maqsad, metodlar, ta’lim natijalarini hisobga olgan holda o‘qituvchi harakatlarining 
moslashuvchan modelini puxta ishlab chiqish, o‘quvchining bilim darajasini diagnostika qilish 
muammosini hal etish zarur va uning kognitiv faoliyatini boshqarish vazifasi. 
3. Professor-o‘qituvchilar tarkibini ta’limning yangi axborot texnologiyalaridan foydalanishga 
tayyorligi. Ta'limni axborotlashtirish sharoitida o'qituvchining roli nafaqat etakchi bo'lib 
qolmoqda, balki yanada kuchaymoqda. O'qituvchi borgan sari ba'zi didaktik funktsiyalardan ozod 
bo'ladi, shu jumladan nazorat qilish, ijodiy vazifalarni qoldiradi; uning roli sezilarli darajada 
o'zgarib bormoqda va talabalarning bilim faoliyatini boshqarish imkoniyatlari kengaymoqda; 
o'qituvchining kompyuter ta'limiga qo'yiladigan talablar ortib bormoqda. 
4. O'qituvchilar va talabalar o'rtasida ijobiy motivatsiyani shakllantirish. Ta'lim muassasalarining 
maqsadlariga muvaffaqiyatli erishish uchun nafaqat turli xil moddiy resurslar va malakali kadrlar, 
balki o'qituvchilarning o'zlarining ham samarali ishlashga intilishlari kerak, bu esa mehnat 
motivatsiyasiga bog'liq. Ta'limning axborot texnologiyalari o'quvchilarga o'qishdagi 
muvaffaqiyatlar haqida aniq va etarli ma'lumot beradi, ularning malakasi va o'ziga ishonchini 
saqlaydi va shu bilan ichki motivatsiyani rag'batlantiradi. Kognitiv jarayon talabaning o'zi 
nazoratida bo'ladi: u o'z xatti-harakati uchun mas'uliyatni his qiladi, muvaffaqiyat sabablarini 
tashqi omillar bilan emas, balki o'zining mehnatsevarligi va mehnatsevarligi bilan izohlaydi. 
Psixologlarning fikriga ko'ra, bu "muvaffaqiyatsizlik - harakat etishmasligi" sxemasi o'rganish 
motivatsiyasini saqlab qolish va rivojlantirish uchun eng yaxshisidir. O'qitishning yangi axborot 
texnologiyalari ham o'qishga ijobiy munosabatni shakllantirishga hal qiluvchi ta'sir ko'rsatishi 
mumkin. O'rganishda muvaffaqiyatga erishish uchun vaziyat yaratib, o'rganish uchun rag'batlarni 
saqlab qolishingiz mumkin. Buning uchun talabalarning asosiy bilimlari, maqsadlari va rivojlanish 
darajasiga qarab bir xil o'quv materialini taqdim etishning bir nechta usullari va shakllarini nazarda 
tutuvchi turli darajadagi murakkablikdagi vazifalarga ega bo'lgan ma'lumotlar bankiga ega bo'lish 
kerak. 
Demak, darsda multimedia texnologiyalaridan foydalanish o‘quvchilarning faol va mazmunli 
mehnatini tashkil etish, uni yanada ko‘rgazmali va qiziqarli qilishning qo‘shimcha usuliga 
aylanishi va fanni o‘qitish sifatini oshirishi mumkin; ko'rinish printsipini ko'rinadigan tarzda 
amalga oshirgan holda, jismoniy jarayonlarning muhim tomonlarini aks ettirish; o'rganilayotgan 
ob'ektlarning eng muhim (o'quv maqsadlari va vazifalari nuqtai nazaridan) xususiyatlarini birinchi 
o'ringa olib chiqish.