Bajardi: Ismoilov Qobul

---

1
CAO017-guruh talabalari:
Bajardi: Ismoilov Qobul
Bajardi: Zaripova Gulxumoroyim
Tekshirdi: Axrorov Faxriddin
Toshkent axborot texnologiyalari unversiteti
Akt sohasi kasbiy ta'lim fakulteti
Kompyuterni tashkillashtirish fanidan

---

2
Mavzu:

---

Reja:
1.
Flesh-xotira nima?
2.
Kesh xotira vazifalari va darajalari?
3.
Asosiy xotira bilan oʼzaro aloqasi?
3

---

4
Odatda kompyuterlarda ishlatiladigan oddiy RAM xotira (Random Access Memory) uchuvchi
hisoblanadi. Ya'ni, kompyuterni o'chirib qo'ysangiz, xotira yonlarında saqlanadigan barcha
ma'lumotlar yo'qoladi. Bunga qaramasdan, flesh xotira doimiy emas, ya'ni bu turdagi xotira
texnologiyasida saqlanadigan ma'lumotlar quvvatni kesganda saqlanadi degan ma'noni anglatadi.
Ushbu maxsus xotira yongalaridan yozib olingan va o'chirilgan ma'lumotlar mexanik usulda emas,
elektron va EEPROM (Elektrni yo'q qilish mumkin bo'lgan programlanab bo'ladigan xotira)
texnologiyasiga o'xshash tarzda amalga oshiriladi. Qattiq halli texnologiyaning ushbu shakli
standart qattiq disklar kabi mexanik saqlashdan farq qiladi; bu holda ma'lumot magnetizm yordamida
saqlanadi. Bugungi kunda ishlatiladigan eng keng tarqalgan flesh xotira turi - bu NAND - bu nom
elektron mantiqiy eshikdan NAND operatoridan olinadi, chunki flesh xotira xuddi shunday tartibga
solingan suzuvchi eshik MOSFET tranzistorlarini qo'llaydi

---

5
Yuqorida aytib o'tilganidek, flesh xotira suzuvchi eshik transistorlaridan foydalanadi. Ular gridda
joylashtirilgan. Bir eshikli odatiy transistorlar o'rniga NAND xotirasi ikki eshikdan iborat. Ikkita
darvoza yonida ikkita darvoza o'rtasidagi kuchlanishni saqlab qolishga imkon beradi, bu esa u
to'kilmasligi uchun - bu juda muhim va har qanday ma'lumotni doimiy bo'lmagan joyda
saqlaydi. Aslida, chipdagi bu «to'kilgan» voltaj (ma'lumotni aks ettiruvchi) ko'p yillar davomida
qulflangan holatda qolishi mumkin - yoki xotirani o'chirguncha. Saqlangan ma'lumotlar flash
xotira texnologiyasiga xos bo'lgan maxsus suzuvchi eshik usuli yordamida ikkita eshik orasidagi
voltajni chetlab o'tish bilan o'chiriladi.

---

6
NAND flesh xotiradan xotira sifatida foydalanadigan ko'plab iste'molchi elektron
qurilmalari mavjud. Ba'zi tashqi xotira echimlari NAND flesh xotiradan foydalanadi.
Ushbu turdagi texnologiyadan foydalanadigan qurilmaning turlari quyidagilarga kiradi:
ad
• MP3 pleerlari
• Portativ Media Player ( PMP)
• Flash kartalar/ xotira kartalari MicroSD va MicroSDHC kabi
• USB Flash drayvlar
• Smartfonlar / Uyali telefonlar
• Boshqa multimedia qurilmalari
Umumiy
Flash-ga
asoslangan
elektron qurilmalar

---

7
Barcha texnologiyalar kabi, uni qo'llashning ortiqcha va
kamchiliklari
ham
bor.
Fleshli
xotiradan
(va
uni
ishlatadigan qurilmalardan) foydalanishning eng aniq
afzalliklaridan biri shundaki, u mexanik qismlarga zarar
etkazishi yoki osongina zarar etkazishi mumkin. Raqamli
musiqani ijro etadigan MP3 pleyerlar va boshqa
qurilmalar uchun bu vibratsiya zarbasidan, tasodifiy
magnit
yo'qotishlardan
va
boshqalardan
himoya
qilinadigan mukammal saqlash muhiti.

---

8

---

9
Biroq, flesh xotira o'z xatosiga ega. Yangi boshlanuvchilar uchun ma'lumotlarning bir xil
xotira maydoniga yozilishi mumkin bo'lgan soniyadagi muddati bor. Bu P / E sikllari (dastur-
qulaylik aylanishi) sifatida ma'lum va odatda maksimal 100,000 o'qish / yozishga ega.
Shundan so'ng, NAND xotirasi buzilganligi sababli flesh xotira ishonchliligi bilan kamayadi.
Ushbu xotira kiyimi MP3-pleerlar va boshqa ko'chma qurilmalarda, ushbu o'qish / yozish
devorlarini oddiy ishlatishda qurilmani so'nggi bir necha yil davomida bir-biriga teng
ravishda tarqatadigan dasturiy ta'minotdan foydalanishi mumkin. Fleshli xotiraning yana bir
salbiy tomoni hali ham mexanik qattiq disklarda ko'rgan sil kasalligi (Terabayte)
imkoniyatlarini o'lchay olmaydi va shuning uchun bu texnologiya katta hajmdagi omborni
saqlash uchun foydalanilmaydi (hali).

---

10
Bunday xotira kesh-xotira deb ataladi («cacher» - fransuz tilida «yashirish» degan so‘zni
anglatadi). Kesh- xotirada dastur tomonidan ko‘p ishlatiladigan so‘zlar yoki asosiy xotiraning
ma’lum bir qismi saqlanadi. Asosiy xotiraning bu qismi, o‘sha pay-tda ishlayotgan dastur
tomonidan ko‘proq foydalanilishi mumkin bo‘lgan qismi bo‘ladi. Bu lokallik tamoili deb ataladi
(rus tilida - prinsip lokalnosti).
Xotiraning asosiy xarakteristikalari quyidagilar hisoblanadi:
• o’qish va yozish tezligi;
• sig’imi;
• montaj qilinadigan (joylashadigan) o’rni;
• murojaat etish usuli.
Kesh xotira

---

11