Xo`jalik yuritishning hozirgi sharoitida cheklangan tannarx, ya’ni marjinal usul bo`yicha xarajatlar hisobi usuliga alohida e’tibor berilishi zarur. Bu usulga muvofiq mahsulot tannarxiga korxona xarajatlarining hammasi kiritilmaydi, balki uning bir qismi – o`zgaruvchan xarajatlar kiritiladi. Ushbu usulda doimiy xarajatlarni mahsulot tannarxiga kiritmaydilar va shunday xarajatlar yuzaga kelganda o`sha davr foydasini kamaytirishga yo`naltiriladi. - Xo`jalik yuritishning hozirgi sharoitida cheklangan tannarx, ya’ni marjinal usul bo`yicha xarajatlar hisobi usuliga alohida e’tibor berilishi zarur. Bu usulga muvofiq mahsulot tannarxiga korxona xarajatlarining hammasi kiritilmaydi, balki uning bir qismi – o`zgaruvchan xarajatlar kiritiladi. Ushbu usulda doimiy xarajatlarni mahsulot tannarxiga kiritmaydilar va shunday xarajatlar yuzaga kelganda o`sha davr foydasini kamaytirishga yo`naltiriladi.
- Binobarin, mahsulotlarning sotish bahosi va o`zgaruvchan xarajatlar summasi o`rtasidagi farq qancha ko`p bo`lsa, marjinal daromad va rentabellik darajasi ham shuncha baland bo`ladi. Bundan tashqari xarajatlarning doimiy va o`zgaruvchan xarajatlarga bo`linishi korxona faoliyatini boshqarish va tahlil qilishda muhim ahamiyatga kasb etadi, jumladan u assortiment tushunchasi siyosati, zararli faoliyat yuritgan holda yopib qo`yish yoki inqirozga uchraganligini e’lon qilish zarur.
Bu usulning asosiy afzalligi doimiy va o`zgaruvchan xarajatlarning birlashishidan iborat. Ushbu xarajatlarni boshqarish quyidagi eng muhim vazifalarni hal etish imkonini beradi: - Bu usulning asosiy afzalligi doimiy va o`zgaruvchan xarajatlarning birlashishidan iborat. Ushbu xarajatlarni boshqarish quyidagi eng muhim vazifalarni hal etish imkonini beradi:
- mahsulot yoki buyurtma bahosining quyi chegarasini aniqlash;
- mahsulot foydaliligini qiyosiy tahlili;
- mahsulot ishlab chiqarish va sotishning qulay dasturini aniqlash;
- mahsulot yoki xizmatlarning o`z mahsuloti va ularning chetdan sotib olish o`rtasidagi tafovuti;
- ishlab chiqarish texnologiyasini iqtisodiy nuqtayi nazardan qulayligini ta’minlash;
- korxona raqobatbardoshliligini zahirasi hamda zararsizlik nuqtasini belgilash va hokazo.
- Korxonalarda mahsulot ishlab chiqarish tannarxini kalkulyatsiya qilish usullari texnologiyasi va ishlab chiqarishni oqilonatashkil etishni taqazo etadi. Hozirgi paytda korxonalarda oddiy, jarayonli va buyurtmali usullar xarajatlarni hisobga olishi bog`lab olib borilmoqda.
Foydalanilgan adabiyotlar va saytlar ro’yxati: Foydalanilgan adabiyotlar va saytlar ro’yxati: - 1. www.arxiv.uz
- 2. www.aim.uz
- 3. www.ziyonet.uz
Do'stlaringiz bilan baham: |
