Bajardi: odilova o

2.5. Lobarotoriya ishi. Suyultirilgan sulfat kislota eritmasidagi vodorod ionlarining tashish sonini aniqlash

Yuqorida ta‘kidlaganimizdek, suyultirilgan sulfat kislota ionlarning tashish sonini aniqlash katod yaqinidagi vodorod ionlarining kontsentratsiyasini aniqlashga asoslan-gan. Elektrolizda ishlatiladigan 0,01N sulfat kislotasining aniq boshlang‘ich kontsentratsiyasi uning alohida olingan 100 g miqdorini 0,1 N ishqor bilan titrlab topamiz (ishqorlarning kontsentratsiyasi 10 barobar yuqori bo‘lgani uchun sulfat kislotaning kontsentratsiyasini aniq topish maqsadida uning miqdori 100 g dan kam olmaslik tavsiya qilinadi). Kislotaning titrlash uchun alohida olingan miqdorini g₁ ham, elektroliz uchun olingan miqdorini g ham texnik tarozida bo‘sh stakanni va kislotali stakanni tortish bilan aniqlanadi. Kontsentratsiyani aniqlash uchun alohida olingan ni titrlash natijalari (ya‘ni ) elektrolit uchun olingan kislotaning og‘irligiga qayta hisoblanishi kerak:

bu yerda -alohida olingan - eritmasini titrlash uchun sarf bo‘lgan ishqorniig hajmi, -ishqorning kontsentratsiyasi, g₁-titrlash uchun alohida olingai ning og‘irligi, g elektroliz uchun olingan kislotaning og‘irligi g ning miqdorini aniqlash uchun kislotali stakan elektrolizdan texnik tarozida tortiladi. Katod stakanidagi kislotaning elektrolizdan keyingi kontsentratsiyasi ham titrlash orqali topiladi. Olingan natijalarni solishtirish maqsadida (kislotaning elektrolizdan keyingi og‘irligi aniqlangandan keyin) katod stakanidagi kislotani ikkita qismga bo‘lib, ikala qismning og‘irligini ( va ) tarozida aniqlab titrlab olish tavsiya qilinadi. Olingan natijalarni ( va ) yana elektroliz uchun olingan kislotaning og‘irligiga qayta hisoblab
va
tenglamalardan aniqlanadi.
Ishni olib borish tartibi.
N ionlarining tashish sonini aniqlash uchun quyidagilarni topish kerak:
a) o‘rganilayotgan elektrolit ionlarining katod yaqinidagi kontsentratsiyasini o‘zgarishi;
b) tashib o‘tilgan elektrning umumiy bo’lgan miqdorini yoki parchalangan elektrolitning g-ekv miqdori. Yuqoridagilarni amalga oshirish uchun quyidagi tartibdagi ishlarni bajarish kerak:
1. Alohida olingan 0,01 Н ning aniq konsen-tratsiyasini aniqlang (Jadvalning 1, 2, 3 hamda 7 qatorlarini to‘ldiring). ning kontsentratsiyasi ishqorning konsentratsiyasidan 10 barobar kichik bo‘lganligi uchun kislota100 g.
2. Elektroliz olib boriladigan asbobni yig‘ing.
3. Katod stakanidagi Н⁺ ionlarining elektrolizdan ke-yingi kontsentratsiyasini aniqlang (Jadvalning 4, 5, 6 va 8 qatorlarini to‘ldiring).
4. Katodda zaryadsizlangan vodorod gramm-ionlar so-nini kulonometrik usul bilan va elektrolitdan o‘tgan elektr miqdorini toping (Jadvalning 9, 10 va 11 qatorlariga yozing).
5. Vodorod ionlarining tashish sonini aniqlang. Olingan natijalarni keltirilgan ko‘rinishdagi jadvalga yozing. 0,01 Н eritmasidagi vodorod ionlarining tashish sonini aniqlang.
3-jadval

1	Bo‘sh stakanning og‘irligi,		Texnik tarozida tortiladi
2	Stakan bilan aniq kontsentratsiyasi topilishi kerak bo‘lgan 0,01 Н ning birgalikdagi og‘irligi,
3	Kislotaning og‘irligi (kislotani 100 g atrofida olish kerak),
4	Katod stakanining kislota bilan elektrolizdan keyingi og‘irligi,
5	Bo‘sh stakanning og‘irligi,
6	Elektrolizda ishlatilayotgan katod stakanidagi kislotaning og‘irligi,
7	0,01 Н ning aniq konsentratsiya-sini aniqlash uchun olingan 0,1 N ishqor-ning hajmi,
8	Elektrolizdan keyin titrlashga sarf bo‘lgan 0,1 N ishqorning hajmi,
9	Mis katodining elektrolizdan avvalgi og‘irligi,		Analitik tarozida tortiladi
10	Mis katodining elektrolizdan keyingi og‘irligi,
11	Elektroliz natijasida mis katodda ajralib chiqqan misning og‘irligi,