Bajardi: Saidova U

Mirzo Ulug’bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universiteti Biologiya fakulteti Biologiya(turlari bo‘yicha) ta’lim yo’nalishi 2-kurs 22-02 guruh talabasi Saidova Umidaning Biokimyo va molikulyar biologiya fanidan tayyorlagan Mustaqil ishi Mavzu:Xlorid ioni haqida

• Bajardi: Saidova U.
• Tekshirdi: Qo’ziyev Sh.

Xlor eng muhim biogen elementlardan biri bo'lib, birikmalar shaklida barcha tirik organizmlarning bir qismidir.

Hayvonlarda va odamlarda xlor ionlari osmotik muvozanatni saqlashda ishtirok etadi, xlorid ioni hujayra membranasiga kirish uchun optimal radiusga ega. Bu uning doimiy osmotik bosimni yaratish va suv-tuz almashinuvini tartibga solishda natriy va kaliy ionlari bilan birgalikda ishtirok etishini tushuntiradi. GABA (neyrotransmitter) ta'siri ostida xlor ionlari harakat potentsialini kamaytirish orqali neyronlarga ingibitiv ta'sir ko'rsatadi. Oshqozonda xlor ionlari me'da shirasining proteolitik fermentlarining ta'siri uchun qulay muhit yaratadi. Xlor kanallari ko'p turdagi hujayralar, mitoxondriyal membranalar va skelet mushaklarida mavjud

Xlorid ionlari hujayradan tashqari suyuqlikda mavjud bo'lgan umumiy anionlarning uchdan ikki qismini tashkil qiladi.

• Xlorid ionlari hujayradan tashqari suyuqlikda mavjud bo'lgan umumiy anionlarning uchdan ikki qismini tashkil qiladi.
• Xlorid ioni anion (manfiy zaryadlangan ion) Cl−. U xlor elementi (galogen) elektronga ega bo'lganda yoki vodorod xlorid kabi birikma suvda yoki boshqa qutbli erituvchilarda eritilganda hosil bo'ladi. Natriy xlorid kabi xlorid tuzlari odatda suvda juda eriydi. Bu organizmning barcha suyuqliklarida joylashgan muhim elektrolit bo‘lib, kislota-asos muvozanatini saqlash, asab impulslarini uzatish va hujayralar ichida va tashqarisida suyuqlik oqimini tartibga solish uchun javobgardir.

Harakat potensiali va xlorid ioni

Xlorid ionlari (Cl−) neyron signalizatsiyasida asosiy rol o'ynaydi; ular anion kanallari orqali o'tib, neyronlarda membrana potentsialini va qo'zg'aluvchanligini tartibga soladi. Cl- o'tkazuvchan kanallarning katta qismi GABA va glitsin neyrotransmitterlari tomonidan o'rnatiladi. Ikkala neyrotransmitter ham asosan Cl- o'tkazuvchan bo'lgan anion kanallarini ochish orqali harakat qiladi. Biroq, Cl- ning o'tkazuvchanligi boshqa anionlarga qaraganda sezilarli darajada katta bo'lganligi sababli, GABA (EGABA) uchun teskari potentsial birinchi navbatda xlorid (ECl) uchun muvozanat potentsiali bilan belgilanadi. Shuning uchun EGABA ECl ga yaqin deb hisoblanishi mumkin. Shunday qilib, amaliy maqsadlar uchun biz EGABA va ECl ni bir-birining o'rnida ishlatamiz, garchi ular teng bo'lmasa ham. Cl-ning neyronga oqib chiqishi yoki neyrondan chiqishi tanqidiy ravishda ECl ning Emga nisbatan qiymatiga, dam olish membranasi potentsialiga bog'liq,. ECl Emdan ko'ra manfiy bo'lsa, Cl- hujayra ichiga oqadi va uni giperpolyarizatsiya qiladi; aksincha, ECl Em dan kamroq manfiy bo'lsa, Cl- tashqariga oqib chiqadi va hujayrani depolarizatsiya qiladi.