Balalardıń tilin ósiriw

2. Kompyuter túrleri hám onıń dúzilisi

• 
  Jeke kompyuter – esaplaw, elektron formadaǵı xabarlardı aldıń ala belgilengen algoritm boyınsha qabıl etiw, qayta islew, saqlaw hám ózgertiwge arnalǵan elektron mashina.
  
• 
  Kompyuter sózi ingliz tilinen alınǵan bolıp, “esaplaw” degen mánıńi bildiredi.
  

Notbuk hám netbuklar
Notbuk – mobil ıqshám jeke kompyuter bolıp, onıń tiykarǵı hám monitorı biriktirilgen halda boladı. Bunday kompyuterlerdiń derlik kópshiligi snandart klaviyaturaǵa, komyuter grafikası qurılmakarına ie boladı.
Netbuk - Internetten paydalanıw hám ofis baǵdarlamaları menen islewge arnalǵan kishkene notbuk bolıp esaplanadi. Netbuk kólemi hám salmaǵıinıń ’ kishkene bolıwı menen, az energiya jumsalıwı menen, bahasınıiń arzan bolıwı menen ajıralıp turadı.

• 
  Server kompyuterler – ilim hám texnikanıń hár qıylı tarawlarına baylanıslı máselelerdi sheshiwge hámde tarawtaǵı kompyuterlerge óz resurslarınan paydalanıwǵa múmkinshilik beretuǵın komyuterler.
  
• 
  olardıń tezligi hám maǵlıwmat saqlaw kólemi jeke komyuterlerge Salıstırǵanda bir qansha joqarı bolıp esaplanadı .
  
• 
  Superkomyuterler –júdá úlek tezlikti Tálab etetuǵın hám keń kólemdegi máselelerdi sheshiwge arnalǵan pútin bir sistema bolıp esaplanadı.
  

Kompyuterdiń dúzilisi

• 
  processer
  

• 
  Monitor
  
• 
  klaviatura
  
• 
  tıshqansha
  
• 
  printer
  

Processor - Kompyuterdiń eń áhmietli bólimin oraylıq processor, (yaǵnıy processor hám basqarıw qurılması) quraydı. Programma járdeminde berilgen maǵlıwmatlardı ózgertetuǵın, barlıq esaplaw proceslerin basqaratuǵın hámde esaplaw islerine tiyisli qurılmalardıń óz-ara baylanısın ornatatuǵın qurılma — processor dep aTáladı.
Tıshqansha – maǵlıwmatlardı kiritw qurılması bolıp, qanday da bir tegislikte háreketke keltirilgende lazer nurı háreket haqqındaǵı maǵlıwmattı kompyuterge jetkeredi hám ekranda kursor belgilengen baǵıt boyınsha háreketke keledi.
Klaviyatura kompyuterge háq qıylı xabarlardı kompyuterge kiritiw jollarınan biri jaylasqan klavishler járdeminde ámelge as’ırıladı. Standart klaviyaturalar 101 102 klavishten ibarat boladı
Monitor kompyuterdiń islew waqtıbda xabarlardı ekranda kórsetip barıw ushın xızmet etedi. Monitorda grafikalıq yaki tekst túrinde islew múmkin.
Printer maǵlıwmatlardı qaǵazǵa shıǵarıwshı úskene.
Printerlerdiń úsh túri bar: baspa, úplewshi hám lazerli. Baspa printer iyneler járdeminde, úplewshi printer nay sıyaqlı qurılmalar, lazerli printerler barabanlar járdeminde isleydi.