Balalardin' ziyanli a'detleri Du'zgen: Bazarbaev Xaytmurat

Balalardin' ziyanli a'detleri Du'zgen:Bazarbaev Xaytmurat

Temanin' jobasi: 1)Kishkene balalardin' ziyanli a'detleri haqqinda qisqasha tu'sinik 2)Barmaq soriwdin' aqibetleri 3)Temeki shegiw haqqinda 4)Nasbay atiw haqqinda

Qol soriw, murin shuqlaw, jinsiy ag'zag'a ha'rdayim tiyine beriw ,tirnaqti tislew ha'm tag'i basqa.Balalardin' jaman a'detleri dizimin uzaq dawam ettiriw mu'mkin .Olarg'a u'lken a'hmiyet penen qaraw kerek.Olardin' aldin aliwdi erteden baslaw kerek.

Bala u'lkeygen sayin olar ol ya'ki bul a'detti tez u'yrenip aladi, og'an tez u'yrenisip qaladi ha'm sol a'detti qanday tez u'yrenip alg'an bolsa sonday tezlik penen umitiwida mu'mkin.Ol barmag'in soriwi,tirnag'in tislewi,shashlarin awzina saliw ,murin shuqlawi usag'an ha'r qiyli jaman a'detlerdi qiliwi mumkin.

Jaman a'detlerge u'yreniw bala rawajlaniwinin' belgili bir basqishina mas bolip esaplanadi .Ko'binese olar bir o'mirge qalip ketpeydi ,bul a'detlerdin artinda ba'lkim a'hmiyetli ma'sele joq boliwi da mu'mkin .Jas balalar kishkene waqtinda qizig'iwshan' bolip ha'r qaysi insannin 'qilig'in, is ha'reketlerin qaytarip ko'redi.Misali eger bala baqshag'a baratugin bolsa ,onin' baqsha ta'rbiyashisi ayazlap 2 -3 ku'n jo'telip ju'rse bala oni qaytarip jo'telip ko'riwge ha'reket etedi .Balanin ata-anasi oni teksertip ko'rse onda heshqanday ayazlaw,joteliw ,allergiya joq ekenligin biledi .

Keyin shipaker olarg’a bul balanin’ qiziwshan’lig’i ekenin tu’sindirip ,qa’weterleniw kerek emes ekenligin tu’sindiredi .

Waqit o'tiwi menen bul a'detti o'zinen-o'zi qalip ketedi.Lekin ol balanin' ruwxiy jag'dayindag'i tinishsizliq yamasa basqa ma'selelerden de boliwi mu'mkin.Sol sebepli jag'daydi bahalaw ushin bala o'sip atirg'an sha'rayatti jaqsilap gu'zetiw kerek.

Balalardin' jaman a'detlerin analizlep atirg'an ekenbiz ,en' aldi menen ata-ana,u'lken adamlar o'zlerine sirttan na'zer salip ko'riwleri kerek.Misali:murin shuqlaw,rushka yamasa tirnaq tislewin kishkene balalar u'lken adamlardan ko'rgen boliw itimallilig'i joqarilaw.Jaman a'detlerdin qanday kelip shig'iwi,qanday joq bolip ketkenligin bazida ata-anada ,balanin' o'zide sezbey qaladi.Ata-ana usinday a'detler ju'zege kelgende ta'shwishke tu'spew kerek,og'an jaqsi so'z benen tu'sindirip ilaji barinsha sol a'detti tezirek qoydiriwi lazim.

Tiykarg'isi kishkene balalardi bul a'deti ushin olardi urisiw, jekirinip so'ylew mu'mkin emes .Sebebi <> yamasa << Nege murnin'di tez-tez shuqlay beresen'>> dep og'an baqira beriw ,a'sirese, bul so'zler ko'pshilik adamlar arasindag'i ortaliqta aytilsa , ol perzenttin' ruwxiy jag'dayina jaman ta'sir o'tkiziwi mu'mkin yamasa o'tkizedi.Na'tiyjede bala bul a'detti uliwma taslamaydi yamasa ol a'detti taslap onin' ornina onnanda jaman adam jekirinetin a'detti u'yrenedi yamasa o'zi qandayda bir qiliq shig'aradi.

Barmaq soriw a'detin alip qarasaq,soriw balanin' ta'biyiy instinkti bolip esaplanip,sol instink sebepli ol tuwilip bolg'annan keyin anasinin' ko'kiregin eme baslaydi .Biraq ayirim balalardin' jaslari u'lken bolg'an bolsa da ,sorg'ish yamasa barmaqti soriwdi dawam etip kete beredi.Ayirimlari ese shaynawin jaqsi ko'redi:rushkani,shashti,jag'ani ya'ki jen'di.Qandayda zatti soriw yamasa shaynaw a'deti balanin' ruwxiy jaqtan tinish emesligi,oni qandayda zat tinish qoymay atqanlig'inan baylanisli boliwi mu'mkin.Sol sebepli en' aldi menen onin' nerv sistemasi jag'dayin jaqsilaw, tinishlandiriw kerek.

Shegiw insan organizmi ushin ziyan bolip esaplanatug'inin ha'zirgi waqitta 5 jasar balag'a shekem biliw da'rejesine jetti.Esaplawlarg'a qarag'anda temeki tu'tini quraminda 3000 nan ko'birek ha'r qiyli za'ha'rl i ximiyaliq zatlar bar ekenligi aniqlang'an.Solardan a'sirese , nikotin , ammiak , karbonat angidrid , benzol , poloniy , kadmiy usag'anlar adam organizmine ku'shli ta'sir ko'rsetedi.Onin' quramindag' I nikotin qan tamirlardi taraytip ,qan basimin asiradi .Karbonat angidrid gazi gemoglobin menen birigip miy, ju'rek ha'm basqa a'hmiyetli organlardi kislorod penen normal ta'miyinlewin buzadi.Bas awiriwi , ju'rek shanshiwi jag'daylarin ju'zege keltiredi.

Temeki tu'tini quraminda rak keselligin ju'zege keltiretug'in 50 den ko'p ximiyaliq zatlar bar .Sonin' ushinda shegiwshiler arasinda shekpeytug'inlarg'a qarag'anda rak keselligi 20 ma'rte ko'p ushiraydi .O'kpe ragi menen kesellengen lerdin' 95 procenti temeki shegiwshiler esaplanadi.Xaliq araliq densawliqti saqlaw sho'lkemnin' magl'iwmatina ko're ha'r jili shegiw keselligi aqibetinde ju'zege kelgen keselliklerden 2,5 million kisi jasliq waqtinda aq o'mirden ko'z jumip ketedi .Bug'an qarsi ayirim ma'mleketler principler oylap tawg'an ha'm qollanilip atir: 1)AQSHtin' ko'pshilik firma j umisshilarina shegetinlerge qarag' anda shekpeytug'inlarg'a ko'plew is haqi beredi. 2)Belgiyada islep shig'ariw ha'm ja'miyetlik jerlerde shekken adamlarg'a 300 dollar shtraf salinadi. 3)Franciya alimlari mektep oqiwshilari ortasinda ta'rbiyaliq tu'sindiriwlerdi alip bariwin keskin itibar qaratiwin qoymaqta

Nasbay qoldan islenetug'in z'aha'rli ximiyaliq aralaspa bolip esaplanadi .Nasbaydin' quraminnin' tiykarg'i quramin maydalang'an temeki quraydi.Nasbay atiwshi oni til astinda 2-3 minut saqlaydi Sol waqitta nasbaydin' quramindag' I temeki,ha'k ha'm ku'ldin' za'ha'rli zatlari erip ,silekey menen aralasip ,qizilo'n'esh arqali asqazang'a tu'sedi ha'm onin' silekeyli qabatin isindiredi.Bunin' na'tiyjesinde juqpali gastrit ,asqzan ha'm 12 barmaqli ishektin' jara rak kesellikleri ju'zege keledi.Nasbay atatug'inlardin' awiz boslig' I raki atpaytug'inlarg' a qarag'anda 11 ma'rte ko'p ushrasadi.

Diqqatin'iz ushin raxmet!!!!!!!!!!!!!