Mavzu. KOMPLEKS O‘G‘ITLAR: TURLARI, OLINISHI, XOSSALARI VA
QO ‘LLANILISHI
1.1. Ma’ruza mashg‘ulotining o„qitish texnologiyasi
O ‘quv soati: 2 soat
|
Talabalar soni:
|
O ‘quv mashg ‘ulotining shakli
|
Kirish ma’ruzasi
|
Ma’ruza mashg‘ulotining rejasi
|
Murakkab aralash va aralashtirilgan o‘g‘itlar.
Kompleks o‘g‘itlarni qo‘llashning o‘ziga xos tomonlari.
Yangi va istiqbolli o‘g‘itlar.
|
O ‘quv mashg ‘ulotining maqsadi Tuproq paydo qiluvchi jinslarning mineralogik
|
va mexanik tarkibini xosil bo‘lish jarayonlarini o‘rganish.
|
Pedagogik vazifalar:
o‘quv fanining ahamiyati va vazifalari, hamda o‘quv fanlari tizimidagi roli, o‘rni bilan tanishtirish;
fanning strukturaviy tuzilishi va tavsiya etiladigan o‘quv-uslubiy adabiyotlar haqida ma’lumot berish;
iqtisodiyot tarmoq fanlari nazariyasi va amaliyoti sohasidagi yangiliklarni yoritish;
fanni o ‘ rgatish j arayonidagi uslubiy, tashkiliy ishlar maz-munini, hamda baholash muddatlari va shakllarini yoritish;
fanning boshqa fanlar bilan bog‘liklik tomonlari haqida ma’lumot berish.
|
O ‘quv faoliyatining natijalari:
Talaba:
fanning ahamiyati va vazifalarini tushuntiradi;
o‘quv faoliyati bo‘yicha fanning strukturaviy tuzilishini tushuntiradi;
fandagi nazariy va amaliy yangiliklarni yoritadi;
fan bo‘yicha uslubiy va tashkiliy ishlarning asosiy tomonlari, hamda baholash shakllari va muddatlarini yoritadi;
|
O ‘qitish uslubi va texnikasi
|
Ma’ruza, «aqliy hujum», namoyish etish
|
O ‘qitish vositalari
|
Ma’ruza matni, proyektor, tarqatma materiallar, kodoskop, slaydlar, format qog‘ozlari, markerlar, skotch
|
O ‘qitish shakli
|
Jamoaviy va guruhlarda ishlash.
|
O ‘qitish shart-sharoiti
|
Texnik vositalardan foydalanishga va guruxlarda ishlashga mo‘ljallangan auditoriya
|
Monitoring va baholash
|
Savol-javob, Nazorat savollari
|
Ma’ruza mashg‘ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat
Faoliyat mazmuni
boskichlari
|
O‘qituvchining
|
Talabaning
|
I. Mavzuga kirish bosqichi
(20 daqiqa)
|
1.1.O‘quv fanining nomini e’lon kiladi. Fan haqida dastlabki tushuncha beradi va fan miqyosida uslubiy va tashkiliy ishlarning asosiy tomonlarini ochib beradi.
Mazkur fan bo‘yicha o‘rganiladigan mavzularni e’lon qiladi, ular haqida qisqacha ma’lumot beradi, hamda seminar va amaliy mashg‘ulotlar bilan bog‘laydi. Fan reytingi: joriy, oraliq va yakuniy nazoratning baholash mezonlari bilan tanishtiradi (1-ilova).
Adabiyotlar ro‘yxatini taqdim etadi va izoxlaydi (slayd).
Mavzuning nomi, maqsadi va kutilajak o‘quv natijalarini e’lon qiladi.
«Aqliy hujum» metodini qo‘llab, mavzu bo‘yicha tanish tushunchalarni aytishlarini taklif qiladi (2-ilova). Barcha takliflarni doskaga yozib boradi.
Ushbu ishni o‘quv mashg‘ulotining yakunida oxiriga yetkazishlarini aytadi.
|
Tinglaydilar.
Tinglaydilar va yozib oladilar
Mavzuni daftarlariga yozadilar.
O‘ z fikrlarini bildiradilar.
|
II. Asosiy bosqich (50 daqiqa)
|
Mavzu bo‘yicha ma’ruza matnlarini tarqatadi: mavzu rejasi va asosiy tushunchalar bilan tanishib chiqishni taklif qiladi.
Namoyish qilish va izoxlash yordamida asosiy nazariy ma’lumotlarni beradi. Fanning
|
Tinglaydilar.
|
|
predmeti, vazifalari va boshqa fanlar bilan aloqasini slaydlarda namoyish etib, tushuntiradi (3-ilova).
Mavzuning har bir qismi bo‘yicha xulosalar qiladi. Talabalarning e’tiborini asosiy tushunchalarga va ahamiyatli tomonlariga jalb qiladi.
2.3.Doskada qayd etilgan asosiy tushunchalarga qaytishni taklif qiladi. Talabalar bilan hamkorlikda tushunchalar ro‘yxatini aniqlash-tiradi, qaytarilganlarini olib tashlaydi, mavzuga tegishli bo‘lmagan ma’lumotlarni olib tashlaydi, hamda qayd etilmagan zarur tushuncha va atamalarni qo‘shadi (yozadilar).
|
Har bir tayanch ibora va atamani muxokama qiladilar, daftarlariga yozib oladilar
|
III. Yakuniy bosqich
(10 daqiqa)
|
Mavzu bo‘yicha yakuniy xulosalar qiladilar. Faoliyat natijalarini izoxlaydi. Mazkur mavzu bo‘yicha egallangan bilimlar kelajakda qayerlarda qo‘llanilishi mumkinligi haqida ma’lumot beradi.
Talabalar faoliyatini va belgilangan o‘quv maqsadlariga erishilganlik darajasini taxlil qiladi va baholaydi.
Mustaqil ishlashlari uchun vazifa beradi: (1) sxemaning bo‘sh kataklarini to‘ldirish (3- ilova); (2) nazorat savollariga og‘zaki javob berish.
|
Savollar beradilar
Vazifani yozib oladilar
|
1-ilova
Talabalar tomonidan mavzu bo ‘yicha asosiy tushuncha va iboralarni kirgizsin
«Kaskad» texnikasi
Ушбу технология €оялар тизимини ишлаб чицишга кумак беради: Асосий мацсади: аник, ва ижодий фикрлаш к,обилиятини фаоллаштириш.
3-ilova
FSMU texnologiyasi
(F) - Fikringizni bayon eting.
(C) - Fikringiz bayoniga biron sabab ko‘rsating.
(M) - Ko‘rsatilgan sababni tushuntiruvchi misol keltiring.
(U) - Fikringizni umumlashtiring.
Ushbu texnologiya tinglovchilarni o‘z fikrini himoya qilishga, erkin fikrlash va o‘z fikrini boshqalarga o‘tkazishga, ochiq holda bahslashishga, egallangan bilimlarni tahlil qilishga, qay darajada egallaganliklarini baholashga hamda tinglovchilarni bahslashish madaniyatiga o‘rgatadi.
Baxolash kursatkichlari va mezonlari
Baxolash kursatkichlari va mezonlari (ballarda)
|
Munozara ishtirokchilari
|
Ma’ruzachilar (F.I.Sh)
|
1
|
2
|
3
|
4
|
Ma’ruzaning mazmuni (2,5)
|
|
|
|
|
-mavzuga monandligi (1,5)
|
|
|
|
|
-mantikiy aniklik (0,5)
|
|
|
|
|
-xulosalarni kiskaligi (0,5)
|
|
|
|
|
Informasion texnologiyalardan foydalanganlik (kurgazmalik)- (0,9)
|
|
|
|
|
Reglament-(0,6)
|
|
|
|
|
Jami-4 ball
|
|
|
|
|
Takrizchi (F.I.Sh)
|
-ma’ruzaning tavsifi (3,0)
|
|
|
|
|
-ma’ruzaning kuchli tomonlarini aniklash (1,2)
|
|
|
|
|
-ma’ruzaning zaif tomonlarini aniklash (1,2)
|
|
|
|
|
Reglament (0,6)
|
|
|
|
|
Jami-3,0 ball
|
|
|
|
|
Opponentlar, ishtirokchilar (F.Sh.I)
|
Savollar:
|
|
|
|
|
-xar biri uchun (0,3)
|
|
|
|
|
Kushimcha
|
|
|
|
|
-xar biri uchun (0,3)
|
|
|
|
|
Moxiyati buyicha (0,3)
|
|
|
|
|
Jai-3,0 ball
|
|
|
|
|
Mavzu: KOMPLEKS O‘G‘ITLAR: TURLARI, OLINISHI, XOSSALARI VA QO‘LLANILISHI
Reja:
Murakkab aralash va aralashtirilgan o‘g‘itlar.
Kompleks o‘g‘itlarni qo‘llashning o‘ziga xos tomonlari.
Yangi va istiqbolli o‘g‘itlar.
Hisoblar shuni ko‘rsatadiki, oddiy o‘g‘itlardan 2—3 marta alohida foydalanish, ularni tayyorlash va tuproqqa solishdagi xarajatlarni kompleks o‘g‘itlarga nisbatan 1,5—2 martaga oshirar ekan. Buni ustiga ko‘pincha oziqa moddalarining optimal nisbati ham buziladi. Hisoblar shuni ko‘rsatadiki, oddiy o‘g‘itlardan 2—3 marta alohida foydalanish, ularni tayyorlash va tuproqqa solishdagi xarajatlarni kompleks o‘g‘itlarga nisbatan 1,5—2 martaga oshirar ekan. Buni ustiga ko‘pincha oziqa moddalarining optimal nisbati ham buziladi.
O‘g‘itlarda oziq elementlarining miqdorini 10% ga oshishl transport uchun 5 mln tonna/kilometr iqtisod qilish imkoniyatini yaratadi. Tajribalar shuni ko‘rsatadiki, azot, fosfor va kaliy bilan oziqlanishni alohida amalga oshirilsa, birgalikda solishga nisbatan (alohida, ildiz tizimi orqali) makkajo‘xori yomon rivojlanadi va ildiz tizimi orqali P2O5 ni kam o‘zlashtiradi.
Kompleks o‘g‘itlardan foydalanish ildiz tizimi tomonidan oziq moddalarini yaxshiroq o‘zlashtirilish darajasini kuchaytiradi. Murakkab o‘g‘itlardan foydalanish o‘simliklarning oziqa moddalariga bo‘lgan talabini qondirib qolmay, balki tashish, omborxonalar qurilishi, ortish, tushirish va tuproqqa solish ishlariga mexanizasiya vositalarini ishlatish bilan bog‘liq xarajatlarni iqtisod qilish imkonini beradi.
Har xil turdagi kompleks o‘g‘itlarni ekvivalent oddiy o‘g‘itlar bilan solishtirish shuni ko‘rsatadiki, almashlab ekishda qatnashgan hamma ekinlarning rivojlanishi va hosilining shakllanishiga komleks o‘g‘itlarning ijobiy ta’siri ko‘proq bo‘lar ekan.
Ko‘p tadqiqotchilarning ma’lumotlariga ko‘ra, ko‘p hollarda kompleks o‘g‘itlar oddiy o‘g‘itlarga nisbatan qishloq xo‘jalik mahsulotlarining sifatiga ko‘zga tashlanarliroq ta’sir ko‘rsatadi. Kompleks o‘g‘itlarda oziq moddalarining o‘zaro nisbati qanday bo‘lishi kerak? Tajriba natijalarini umulashtirish asosida bu ma’lumotlar 9.1-jadvalda keltirilgan.
9.1-jadvalda
Do'stlaringiz bilan baham: |
