Bank ishi va audit

TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI ANDIJON FAKULTETI “BANK ISHI VA AUDIT” MUTAHASISLIGI 60/23 GURUH TALABASI JO’RABOYEV OLLOYORNING “IQTISODIYOT NAZARIYASI” FANIDAN TAYYORLAGAN TAQDIMOTI

MAVZU: Neoklassik maktab iqtisodiy qarashlari.
REJA:

• Neoklassik maktabning otasi Marshall va unung nazariyasi.
• Vaqt muammosi va Marshall xochi.
• Valras va umumiy muvozanat nazariyasi.

Qisqacha tavsif Alfred Marshall (18 ) neoklassik mikro nazariya otasi unvoniga ikki davogarlardan biri hisoblanadi (yana bittasi Leon Valras). Alfred Marshall A. Smit, D. Rikardo va J.S.Millning ijodi asosida bugungu kunda ham joriy qilingan iqtisodiy nazariya hamda iqtisodiy siyosatning tarkibiy asosi sifatida xizmat qiladigan tahliliy tushunchalar tizimini rivojlantirdi. Uning fikrlarini batafsil organish hozirgi kungi deyarli barcha mikroiqtisodiyotning hususiy muvozanat nazariyasini oz ichiga oladi. Bu bobda keltirilgan nazariyalarni bu buyuk mutafakkirning asarlariga kichkina kirish qismi sifatida qarash lozim.

Marshall nazariyotchi, gumanitar, matematik va tarixchining aralashmasi. U ozining vaqtidagi uslubiy munozarani tushuntirishga harakat qilgan. Shu bilan birga, bir vaqtning ozida narxlarni belgilaydigan va manbaning ajratilgan miqdoridagi kuchlarni tushuntirish uchun majinalistlarning yangi uskunalar bilan eng zor klassik analizlarini nazorat qilgan.

1.Neoklassik maktabning otasi bo’lish uchun Marshallning davosi
Rikardo va J.S.Milldan farqli olaroq, Marshall Siyosiy iqtisod nomidan kora Iqtisod tamoyillari degan nomni tanlaydi va siyosiy iqtisod atamasini tushirib qoldiradi.

Marshallning mashg’uloti va kelib chiqishi metodologiyada uning qarashlarida ham aks etdi. Uning matematik qobiliyati matematikaning kuchini iqtisodchining qo’llaridagi vosita sifatida to’liq habardor bo’lishiga majbur qildi

Marshallning usuli

Vaqt oqibatida yuzaga kelgan muammolarni kotarib, Marshall 4 ta vaqt davrlarini belgilab berdi. Marshall uning farqlari butunlay suniy bolganligini tan oldi. Haqiqiy hayotning iqtisodiy sharoitlarida tabiat ular orasiga hech qanday chiziqlar chizmagan. Marshallning vaqt tushunchasi soat vaqtlari bilan olchanadigan xronologik vaqt emas; u asosan tahliliy qarashdir.

Vaqt muammosi va Marshall xochi
Talab qilingan miqdor va narx bir-biriga teskari bogliqlikda boladi. Talab egri chizigi pastga va ongga siljiydi. Talab miqdori ozgarishining narxning ozgarishiga nisbati egiluvchanlik koeffitsenti orqali namoyon etiladi. Talab miqdori va narx bir biriga teskari bogliq bolganligi sababli, hisoblangan talab egiluvchanligi koeffitsenti manfiy bolgan. Odatda, ijobiy egiluvchanlik koeffitsentini olish uchun tenglamaning ong tomoniga manfiy belgisi qoshilgan. Mahsulot narxining talab qilingan miqdorga kopaytmasi istemolchilarning umumiy xarajatlariga teng boladi yoki ayni paytda sotuvchining umumiy daromadiga teng boladi
3. Valras va umumiy muvoznat nazariyasi
Umumiy muvozanat nazariyasi
Bu barcha sektorlar bir vaqtda ko’rib chiqiladigan iqtisodiy tahlildir. Shunday qilib kimdir tizimga bo’lgan har qanday zarbaning bevosita va billvosita ta’sirini ko’rib chiqadi, kimdir esa bevosita ta’sir bilan bir qatorda bozorlar kesishuvi ta’sirini ko’rib chiqadi. Bu iqtisodiyot sektorlarning o’zaro bog’lanishlarini tajriba qilish oson, lekin buni qonuniylashtirish o’ta murakkab bo’lgan g’oyadir. Valrasning bunga qo’shgan ulushi qonuniy odatlarga mos umumiy muvozanat tizimini ishlab chiqqanligidir.

Qiymat modellarida 3 ta ozgaruvchanlik borligiga qaramay, miqdorni taminlash va miqdorni talab qilish – muvozanatda faqatgina ikkitasi nomalum, chunki talab miqdor taklifga miqdor taminlashga teng. Mol gosht sanoatidagi muammo muvozanatlashgan qiymatni topish, undan keyin taklif uchun tenglama, talab uchun tenglama va ikkita nomalumlardan tashkil topadi.

Valras nazariyalari.
Iqtisodiyotninig sektorlari ortasidagi o'zaro uzviy aloqadorlik

Iqtisodiyotning turli sohalarida bozorlar tomonidan yuzaga kelgan motadil sharoit boshlangich iqtisodiyot uchun umumiy muvozanatga mos keladimi? Valras bu murakkab savolga javob berdim deb oylagan edi, lekin unday emas. Bu yerda doimiylik kuzatilishi natijasida yuzaga keladigan qatiy sharoitlar mavjud. Bozorlar tomonidan aniqlangan va umumiy muvozanat yechimi tomonidan berilgan noaniqliklar songgi maxsulotlarning, omillarning qiymatidir, songgi maxsulotlar miqdori taminlanadi va miqdor talab qilinadi, omillar miqdori taminlanadi va miqdor talab qilinadi. Bu yerda qiymat va miqdorning boshlangich iqtisoiyotning umumiy muvozanati uchun yagona toplami mavjud.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!