Banklarda buxgalteriya hisоbini yuritish va hisоbоtlarni tayyorlash

32.2. Qimmatli qog‘ozlarning turlari.

Qimmatli qog‘ozlar bu qonunda belgilangan tirtibda chiqarilgan va nominal qiymatiga ega bo‘lgan pulli hujjatdir. Ular mulkchilik munosabatlarini ifodalaydi va mulk yoki pul miqdoriga egalik qilish huquqini tasdiqlaydi.

O‘zbekiston Respublikasining «qimmatli qog‘ozlar va fond birjasi to‘g‘risida»gi qonunda ko‘rsatilganidek, mamlakatimiz hududida qimmatli qog‘ozlarning quyidagi turlari amal qiladi:

• 
  Aksiyalar
  
• 
  Obligatsiyalar
  
• 
  Xazina majburiyatlari
  
• 
  Bank sertifikatlari
  
• 
  Veksellar
  
• 
  Hosilaviy qimmatli qog‘ozlar
  
• 
  Xalqaro qimmatli qog‘ozlar
  

Qimmatli qog‘ozlar egasining nomi yozilgan va yozilmagan (taqdim etuvchiga tegishli) ko‘rinishda bo‘lishi mumkin. Qimmatli qog‘ozlarni ulushga egalik qilish munosabatlari va qarz munosabatlarini ifodalash nuqtai nazaridan ham turkumlash mumkin. Birinchi turdagi qimmatli qog‘ozlarga mulkiy munosabatlarni o‘zida aks ettiruvchi aksiyalar tushuniladi. Qarz munosabatlarini ifodalovchi qimmatli qog‘ozlar deganda kredit munosabatlarini o‘zida aks ettiruvchi moliyaviy vositalar tushuniladi.
Qimmatli qog‘ozlarni chiqaruvchi emitent, qimmatli qog‘ozlarni sotib oluvchilar investorlar deb yuritiladi.


Qimmmatli qog‘ozlar turlariga to‘xtalib o‘taylik:
— aksiyalar bu aksionerlik jamiyati tomonidan chiqarilga qimmatli qog‘oz bo‘lib,

a) aksiyadorlik jamiyatining ustav fondiga yuridik yoki jismoniy shaxsning muayyan hissa qo‘shgani to‘g‘risida guvohlik beruvchi;

b) aksiya egasining mazkur jamiyat mulkidagi ishtirokini tasdiqlovchi;
v) aksiya egasiga dividend olish huquqini beruvchi;
g) aksiya egasining jamiyatni boshqarish ishiga qatnasha olishini tasdiqlovchi qimmatli qog‘oz.

• 
  obligatsiya bu o‘z qiymatiga nisbatan qat’iy belgilangan foiz shaklida daromad keltiruvchi qimmatli qog‘oz;
  
•