Banklarning paydo bo’lish sabablari, turlari va rivojlanish bosqichlari

Iste'mol banklari ichida jismoniy shaxslar mavjud. Ushbu turdagi banklar biz har kuni tashrif buyuradigan va biz shaxsiy kreditlar, orzu qilgan uyni sotib olish uchun ipoteka kreditlari, kredit kartalarini talab qilish, ipoteka yoki kreditlar uchun kafolatlarni taqdim etish va hk. Oʼzbekiston Respublikasi “Banklar va bank faoliyati toʼgʼrisida”gi Qonunining 63-moddasiga muvofiq banklar garov, kafolatlar, kafillik, majburiyatlar asosida va majburiyatlar bajarilishini taʼminlashning qonunda nazarda tutilgan boshqa usullari asosida kreditlar ajratish huquqiga ega. Shuningdek, Oʼzbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining 259-moddasida majburiyatning bajarilishi neustoyka, garov, qarzdorning mol-mulkini ushlab qolish, kafillik, kafolat, zakalat hamda qonunchilik yoki shartnomada nazarda tutilgan boshqacha usullar bilan taʼminlanishi mumkinligi belgilangan. Shuni taʼkidlash joizki, Markaziy bankning “Tijorat banklari kredit siyosatiga nisbatan qoʼyiladigan talablar toʼgʼrisida”gi nizomida (roʼyxat raqami 905, 02.03.2000 y., Markaziy bankning 31.08.2020 yildagi 20/8-sonli qarori bilan bekor qilingan) garov taʼminotiga nisbatan qoʼyilgan maʼlum bir talablarni banklar kredit siyosatida belgilashi lozim boʼlgan. Biroq tanqidiy fikrlarda aytilayotgan uchinchi shaxslar kafilligi va sugʼurta polisi kabi taʼminot usullaridan foydalanish majburiyligi toʼgʼrisida normalar hozirgi kunda bekor qilingan 905-sonli nizomda belgilamagan. Shu bilan birga, Oʼzbekiston Respublikasi “Banklar va bank faoliyati toʼgʼrisida”gi Qonunining 8-moddasiga muvofiq, banklar moliyaviy operatsiyalarni amalga oshirish bilan bogʼliq boʼlgan qarorlar qabul qilishda mustaqildirlar. Oʼz navbatida, banklar kredit shartlarini, shu jumladan, taʼminotga talablarni kreditning muddati, mijozlar turi, foiz stavkasi va boshqa tavakkalchilik omillaridan kelib chiqib ichki kredit siyosatida mustaqil belgilaydi.

• Iste'mol banklari ichida jismoniy shaxslar mavjud. Ushbu turdagi banklar biz har kuni tashrif buyuradigan va biz shaxsiy kreditlar, orzu qilgan uyni sotib olish uchun ipoteka kreditlari, kredit kartalarini talab qilish, ipoteka yoki kreditlar uchun kafolatlarni taqdim etish va hk. Oʼzbekiston Respublikasi “Banklar va bank faoliyati toʼgʼrisida”gi Qonunining 63-moddasiga muvofiq banklar garov, kafolatlar, kafillik, majburiyatlar asosida va majburiyatlar bajarilishini taʼminlashning qonunda nazarda tutilgan boshqa usullari asosida kreditlar ajratish huquqiga ega. Shuningdek, Oʼzbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining 259-moddasida majburiyatning bajarilishi neustoyka, garov, qarzdorning mol-mulkini ushlab qolish, kafillik, kafolat, zakalat hamda qonunchilik yoki shartnomada nazarda tutilgan boshqacha usullar bilan taʼminlanishi mumkinligi belgilangan. Shuni taʼkidlash joizki, Markaziy bankning “Tijorat banklari kredit siyosatiga nisbatan qoʼyiladigan talablar toʼgʼrisida”gi nizomida (roʼyxat raqami 905, 02.03.2000 y., Markaziy bankning 31.08.2020 yildagi 20/8-sonli qarori bilan bekor qilingan) garov taʼminotiga nisbatan qoʼyilgan maʼlum bir talablarni banklar kredit siyosatida belgilashi lozim boʼlgan. Biroq tanqidiy fikrlarda aytilayotgan uchinchi shaxslar kafilligi va sugʼurta polisi kabi taʼminot usullaridan foydalanish majburiyligi toʼgʼrisida normalar hozirgi kunda bekor qilingan 905-sonli nizomda belgilamagan. Shu bilan birga, Oʼzbekiston Respublikasi “Banklar va bank faoliyati toʼgʼrisida”gi Qonunining 8-moddasiga muvofiq, banklar moliyaviy operatsiyalarni amalga oshirish bilan bogʼliq boʼlgan qarorlar qabul qilishda mustaqildirlar. Oʼz navbatida, banklar kredit shartlarini, shu jumladan, taʼminotga talablarni kreditning muddati, mijozlar turi, foiz stavkasi va boshqa tavakkalchilik omillaridan kelib chiqib ichki kredit siyosatida mustaqil belgilaydi.

E’tiboringgiz uchun raxmat