Barqaror elektr ta’minoti dunyoning ko‘plab mamlakatlari uchun dolzarb mavzu bo‘lib qolmoqda Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi eksperti

Ishlab chiqarish manbalarini kengaytirish
Asosan, energetikani liberallashtirishda islohotlar muvaffaqiyatli bo‘lishi va iste’molchilar uchun elektr narxining pasayishiga yordam berish uchun uning ishlab chiqarish manbalarini ko‘paytirish kerak, bu esa ta’minot talabdan oshib ketishi kerak. Bu borada keyingi yillarda ham faol sa’y-harakatlar amalga oshirilmoqda.

«Reaktor rasschitan na pryamoye popadaniye Boeing» — ministr energetiki Alisher Sultanov ob AES v Uzbekistane
Muqobil energetikani rivojlantirishga katta e’tibor qaratilmoqda. Xorijiy investorlar ishtirokida Navoiy, Surxondaryo, Buxoro viloyatlarida shamol elektr stansiyalari, Toshkent, Samarqand, Navoiy, Jizzax, Surxondaryo va Qashqadaryo viloyatlarida quyosh elektr stansiyalari, quyosh panellari uchun modul ishlab chiqarish zavodlari barpo etilmoqda.
Energetika vazirligi xususan, Total Eren SA (Fransiya), Abu Dhabi Future Energy Company - Masdar (BAA), Aksa Enerji Üretim A.Ş. (Turkiya), ACWA Power (Saudiya Arabistoni) va shu kabi kompaniyalar bilan elektr energiyasi sotib olish bo‘yicha jami 13 ta shartnomalari imzolandi. 2017 yil dekabr oyida O‘zbekistonda atom elektr stansiyasini qurish to‘g‘risida "Rosatom" korporatsiyasi bilan kelishuv tuzish ham istiqbolli energiya ishlab chiqarishni ko‘paytirish sohasidagi muhim qaror hisoblanadi.
Joriy yilda jami quvvati 6,2 GVt elektr energiyasi bilan loyihalarni ishga tushirish rejalashtirilmoqda. Ulardan 1,7 GVt quvvatga ega shamol va quyosh elektr stansiyalari, 3,7 GVt issiqlik quvvati, 830 MVt quvvatga ega gidroelektr stansiyalari mavjud. Ushbu quvvatlarning kiritilishi har yili 37,4 milliard kVt soatni tashkil etadi.
Bunda to‘g‘ridan-to‘g‘ri 2021 yilda jami 1,6 GVt hajmidagi ishlab chiqarish quvvati ishga tushiriladi, yiliga 12,2 mlrd. kVt soat, jumladan, Toshkent viloyatida umumiy quvvati 470 megavatt bo‘lgan 2 ta issiqlik elektr stansiyasi, Buxoroda 270 megavatt quvvatga ega elektr stansiyasi, Qashqadaryoda quvvati 220 megavatt bo‘lgan elektr stansiyasi ishga tushiriladi. Samarqand viloyatida yil oxirigacha 100 megavatt quvvatga ega quyosh elektr stansiyasini ishga tushirish rejalashtirilgan.
Shuningdek, 2021 yilda elektr energiyasini nazorat qilish va hisobga olishning avtomatlashtirilgan tizimlari joriy qilinadi va ishga tushiriladi; past kuchlanishli tarmoqlar bosqichma-bosqich modernizatsiya qilinadi; Jahon banki bilan birgalikda magistral tarmoqlarni modernizatsiya qilish sxemasi ishlab chiqiladi, bu Markaziy Osiyo yagona energetika tizimining samarali ishlashini nazarda tutadi; shuningdek, elektr energiyasini ishlab chiqarish sohasida davlat-xususiy hamkorlikni kengaytiradi.