Batafsil bayon etilgan
Download 1.65 Mb. Pdf ko'rish
|
xronologiya va metorologiy (1)
94 lgerex=l/16(67,58-70,68)=4,224-4,417sm 4,2-4,4sm bo'ladi. Bordiyu lgaz=(106-107)sm bo'lsa, unda l gerex=l/16 gaz=l/16(106-107)=6,25-6,69 sm bo'ladi. Isba'-uzunlik o'lchovi. Abu Rayhon Beruniy asarlarida qo'llanilgan. U kichkina uzunliklarni o'lchash uchun qo'llanilgan barmoq va angushlarning aynan o'zi. Qiymati manbalarda ikki xil berilgan: lisba'=2-2,2sm yoki2,18-2,28 sm. Yog'och - katta masofadagi yo'l uzunligining o'lchov birligi; u ba'zi adabiyotlarda farsang, sang, tosh ko'rinishida» gi nomlarda ham uchrab turadi. Bu mutloqo noto'g'ri, chunki farsang yog'och bilan bir xil, sang esa tosh bilan bir xil bo'lib yog‘ochning 2/3 qismiga teng. Mavjud ma‘lumotlarga qaraganda 12 ming qadam 1 yog'och deb qabul qilingan. Agar bir qadam 0,75 m bo'lsa, u holda 1 yog'och deb qabul qilingan. Agar bir qadam 0,75 m bo'lsa, u holda 1 yog'och 9 km ga teng bo'ladi. lyog'och =12000 qadam=9 km. Agar bir qadam 1,5 qari, bir qari 6 tutam, ltutam. 9sm ekanligi inobatga olinsa, 1 yog'och 12000qadam= 12000x1,5 qari=18000qari 6 tutam=18000x6x9sm=972000sm=9,72km. Bu natija Boburning Samarqand bilan Buxoro oralig'idagi masofani 25 yog'och deb bergan ma'lumotiga ancha yaqin keladi. Lekin keyinchalik mamlakatimizning bir necha viloyatlarida bir qadamni taxminan 0,71m ga yaqin deb qabul qilib, 1 yog'ochni o'rtacha 8,5km(aslida 8,52km bo'lgan ) deb qo'llashgan. Yog'och ning qo'llanilgan davri va joyiga qarab yana 6km dan 9km gacha bo'lgan boshqa qiymatlari ham ba'zi adabiyotlarda uchrab turadi. Lekin s'hularga qaramasdan 0,75 m li qadam bo'yicha hisoblab aniqlangan 9 km yog'och ning amalda eng ko'p qo'llanilgan qiymati hisoblanadi. Demak 1 yog'och =9 km. Faxriddin An ibn al-Husayn Voiz al-Koshifiy (1463-1553) o'zining ―Rashahot ayn ul-hayot‖ (Hayot chashmasidan tomchilar) asrida uzunlik o'lchovi bo'lgan farsax va shar'iy birga qo'llanilgan: ―Revgar-Buxoroga qarashli qishloq, undan 6 farsax masofada joylashgan. Revgardan Buxoroga 1 farsax shar'iy yul‖. 56 Download 1.65 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling