Baxriddinova n. M. Zaripova m. D

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI 
 
 
BUXORO MUHANDISLIK- TEXNOLOGIYA INSTITUTI 
 
“KIMYOVIY VA OZIQ-OVQAT TEXNOLOGIYASI” FAKULTETI 
 
 
 
«OZIQ-OVQAT TEXNOLOGIYASI VA SANOAT EKOLOGIYASI» 
KAFEDRASI 
 
 
 
 
EKOLOGIYA 
 
fanidan amaliy mashg’ulotlarni bajarish uchun
 
 
USLUBIY KO’RSATMA 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Buxoro-2018 

---

95 
Tuzuvchilar: Baxriddinova N.M.
Zaripova M.D. 
Taqrizchi: “TJ” kafedrasi dotsenti,
t.f.n., dots., Z.F.Jumayev
Buxoro muhandislik texnologiyasi instituti uslubiy kengashi yig`ilishining
________ yil, ____ bayonnomasida chop etishga tavsiya qilingan. 
Ushbu uslubiy ko’rsatma O`zbekiston Respublikasi oliy va o`rta maxsus 
ta`lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan “Ekologiya” fani o`quv dasturiga asosan 
yozilgan bo`lib, barcha yo’nalishdagi bakalavrlar uchun mo`ljallangan. 

---

96 
M U N D A R I J A 
Muqaddima…………………………………………………………………….4 
1-amaliy mashg’ulot 
Havoni changdan tozalashning maqsadlari, usullari, vositalari va texnik - iqtisodiy 
ko`rsatgichlari…………………………………………………………………...5
2-amaliy mashg’ulot 
Atmosfera havosini chang cho`ktirish kameralari yordamida tozalash usulini 
o`rganish………………………………………………………………………..10 
3-amaliy mashg’ulot 
Atmosfera havosini zaharli gazlardan adsorbsiya usulida tozalashni o`rganish..31 
4-amaliy mashg’ulot 
Atmosfera havosini siklonlar yordamida tozalash usulini o`rganish...16
5-amaliy mashg’ulot 
Oqava suvlarni biologik usulda tozalash moslamalarining texnologik ko`rsatkichlarini 
hisoblash…. 
 

---

97 
MUQADDIMA 
Hozirgi paytda tabiiy atrof-muhitni muhofaza qilish va tabiiy resurslardan 
oqilona foydalanish masalalari o`z echimini kutayotgan muammolarga aylanib 
qoldi.Chunki 
tabiiy 
atrof-muhitning 
sun`iy 
ifloslanishi 
uning 
tabiiy 
ifloslanishidan ustunlik qilayapti. 
“Ekologiya” 
fanidan 
olingan 
bilimlarni 
yanada 
kengaytirish, 
mustahkamlash va ulardan amaliyotda qo`llashning samarali yo`llaridan biri-
amaliy va amaliy mashg’ulotlari hisoblanadi. 
Ushbu uslubiy ko`rsatmada asosan oqova suvlardagi qo`shimcha moddalar, 
ularning miqdori, hisoblash formulalari, aniqlash usullari va vositalari hamda ish 
joylari havosida turli zaharli gazlar va changlar miqdorini aniqlash usullari haqida 
kerakli ma`lumotlar berilgan bo`lib, u 12 ta amaliy mashg’ulotlarini o`z ichiga 
qamrab oladi.
Har bir amaliy ishi uning maqsadi, mashg’ulotni o`tkazishda kerakli o`quv 
va ko`rgazmali qurollar, mavzuga tegishli nazariy ma`lumotlar, mashg’ulotni 
o`tkazish tartibi va sinov savollaridan iboratdir. 
Mashg’ulotni bajarish uchun har bir talaba ishning maqsadi, tajhizotlarni
tuzilishi, ishlash tartibi va nazariy ma`lumotlarni, xususan hisoblash formulalari 
va fizik kattaliklarning o`lchov birliklari bilan tanishib chiqishi kerak. 
Mashg’ulot oxirida har bir talaba olingan natijalari to`g’risida, hamda 
tuzilgan sinov savollariga javob yozib, hisobot tayyorlashi kerak. Buning uchun 
ma`ruzalar matni va uslubiy ko`rsatmaning oxirida ko`rsatilgan adabiyotlardan 
foydalanish zarur. Hisobotda qo`llanilgan asbob-uskunalar, ularning ishlash 
tartibi va olingan natijalarning tahlili o`z aksini topishi kerak.