Baxtiyor Mengliуev Bashorat Bahriddinova O‘zbek tilining so‘z tarkibi o‘quv lug‘ati maktab о‘
Download 427 Kb.
|
Morfem lug`at (eng yangi, mukammal-2019) 79366
|
Z zavq/lan/moq zaif/lash/moq zakovat/li zamin/dor zamon/a/viy zamon/a/soz/lik zamon/dosh/lik zang/la/moq zanjir/la/moq zanjir/li zarar/lan/moq zarar/li
zarar/siz/lan/moq zarba/li
zarb/dor zar/gar/lik zarda/la/moq zar/do‘z/i zar/do‘z/chilik zarur/at
zarur/iy/at zaxkash/lik zax/la/moq zahar/la/moq zahar/lo/vchi (zahar/la/) zerik/arli zehn/li zehn/siz
zidd/iyat/li zid/lan/moq zid/lo/v/chi (zid/la/v) ziyo/li/lik ziyon/li ziyon/siz ziyorat/goh ziyorat/chi ziynat/la/moq ziyrak/lik zir/illa/moq zir/iq/moq zirq/ira/moq zirq/iro/q (zirq/ira/q) zirh/li zich/la/moq zich/lik ziq/lik
ziqna/lik zolim/lik zor/iq/moq zor/lan/moq zot/dor zot/siz
zuv/illa/moq zo‘r/ay/moq zo‘r/avon zo‘r/aki
zo‘r/iq/moq zo‘r/la/moq O‘ o‘gay/lik o‘jar/lash/moq o‘jar/lik o‘z/ak/dosh o‘z/ak/la/moq o‘zbek/cha o‘zbek/chilik o‘zbilarmon/lik o‘zboshimcha/lik o‘zga/lik o‘zgar/ish/siz o‘zgar/mas o‘zgar/uv/chan o‘z/lik
o‘yin/boz/lik o‘yin/chi/lik o‘yin/choq o‘yinqaroq/lik o‘y/iq o‘y/la/moq o‘y/ma/kor/lik o‘yn/a/moq (o‘yin/a) o‘yn/o/qi/lik (o‘yin/a/qi) o‘yn/o/q/la/moq (o‘yin/a/q/la) o‘y/chan/lik o‘y/chi
o‘kin/ch/li o‘ksi/k
o‘ktam/lik o‘lan/zor o‘lan/chi o‘larmon/lik o‘l/at o‘l/im/lik o‘l/im/sa o‘l/im/tik/lik o‘l/ik o‘lka/shunos/lik o‘l/mas o‘lcha/gich o‘lcha/m/li o‘lcho/v/li (o‘lcha/v) o‘lcho/v/siz (o‘lcha/v) o‘mrov/li o‘ng/la/moq o‘ng/lik
o‘n/li o‘n/lik
o‘ng‘ay/lik o‘ng‘ay/siz/lik o‘ng‘ay/siz/lan/moq o‘p/ich
o‘pka/la/moq o‘ra/ma
o‘ra/ma/la/moq o‘rik/zor o‘r/im o‘rinbosar/lik o‘rin/diq o‘rin/dosh/lik o‘rin/la/moq o‘rin/li
o‘rin/siz o‘rkach/li o‘r/la/moq o‘r/lik
o‘r/ma o‘rmalo/vchi (o‘rmala/vchi) o‘rmon/zor o‘rmon/li o‘rmon/chilik o‘rmon/shunos/lik o‘rn/at/moq (o‘rin/at) o‘r/oq
o‘r/oq/chi/lik o‘rta/lik o‘rtoq/larcha o‘rtoq/lash/moq o‘rtoq/lik o‘s/im
o‘s/im/ta o‘s/iq/lik o‘s/ma o‘smir/lik o‘spirin/lik o‘s/uvchan/lik o‘t/a/moq o‘t/zor/lik o‘t/im/li o‘t/im/siz o‘tin/ch o‘tin/chi/lik o‘tir/g‘ich o‘tkaz/gich o‘tkaz/uvchan/lik o‘t/kir/lash/moq o‘t/kir/lik o‘t/la/moq o‘t/li o‘t/loq
o‘t/mas o‘t/mas/lash/moq o‘t/mas/lik o‘t/mish
o‘t/o/q/chi/lik (o‘t/a/q) o‘tparast/lik o‘tr/oq (o‘tir/oq) o‘tr/oq/lash/moq (o‘tir/oq) o‘tr/oq/lik (o‘tir/oq) o‘t/xo‘r/lik o‘xchi/q o‘xsha/sh/lik o‘xsho/v/siz (o‘xsha/v) o‘ch/ir/g‘ich o‘ch/ir/uvchi o‘ch/ir/g‘ich o‘ch/lik o‘qi/gan/lik o‘qi/t/uvchi/lik o‘q/la/moq o‘q/li o‘q/lov
o‘q/siz o‘qu/v/chi/lik o‘q/chi o‘g‘il/li o‘g‘il/lik o‘g‘il/siz/lik o‘g‘ir/la/moq (o‘g‘ri/la) o‘g‘ir/lik o‘g‘it/la/moq o‘g‘ri/lik o‘g‘ri/chasiga
g‘avg‘o/siz g‘avg‘o/chi/lik g‘adir/la/moq g‘aji/la/moq g‘aj/irla/moq g‘azab/kor g‘azab/lan/moq g‘azab/li g‘azal/xon/lik g‘ayir/lik g‘ayrat/lan/moq g‘ayrat/li g‘ayrat/siz/lik g‘ayrat/chan/lik g‘ayriilm/iy g‘ayriixtiyor/iy g‘ayrishuur/iy g‘ayriqonun/iy g‘alaba/li g‘alayon/chi g‘alamis/lik g‘alati/lik g‘alva/li g‘alva/siz g‘alva/chi g‘alvir/ak/ g‘aldir/a/moq g‘aldir/o/q (g‘aldir/a/q) g‘aliz/lash/moq g‘aliz/lik g‘alla/kor/lik g‘alla/simon g‘alla/chi/lik g‘am/gin/lik g‘amza/li g‘am/li g‘am/siz/lik g‘am/xo‘r/lik g‘anim/lik g‘araz/go‘y/lik g‘araz/li g‘araz/siz g‘araz/chi g‘aram/la/gich g‘aram/la/moq g‘aram/chi g‘arb/iy
g‘arb/chilik g‘arib/lash/moq g‘arib/lik g‘arib/ona g‘arib/chilik g‘arib/xona g‘aroyib/ot g‘art/illa/moq g‘arch/illa/moq g‘arch/li g‘arch/siz g‘arg‘ar/a g‘assol/lik g‘aflat/li g‘ash/lan/moq g‘ash/lik g‘iv/irla/moq g‘idir/la/moq g‘ijj/ak/chi g‘ijim/la/moq g‘ij/irla/moq g‘iz/illa/moq g‘izg‘iz/ak g‘iybat/xona g‘iybat/chi g‘iyq/illa/moq g‘ilay/lan/moq g‘ilay/lik g‘ildir/ak/li g‘ildir/ak/siz g‘ildir/ak/soz g‘ildir/a/moq g‘ilof/la/moq g‘ilof/li g‘ilq/illa/moq g‘imir/la/moq g‘ing/illa/moq g‘ir/illa/moq g‘iring/la/moq g‘irrom/lik g‘irrom/chilik g‘irt/illa/moq g‘irg‘ir/ak g‘ich/irla/moq g‘isht/in g‘ov/ak
g‘ov/la/moq g‘ovur/la/moq g‘ovg‘a/li g‘ovg‘a/siz g‘oyib/lik g‘oyib/ona g‘olib/lik g‘ofil/lik g‘oya/viy/lik g‘oya/li
g‘oya/siz/lik g‘ubor/li g‘ubor/siz g‘uvv/os
g‘uv/illa/moq g‘uv/ur/la/moq g‘uvg‘uv/la/moq g‘ud/ur/la/moq g‘ujanak/lan/moq g‘ujj/ak
g‘ujg‘uj/la/moq g‘uj/ur/la/moq g‘ujum/la/moq g‘uldur/a/moq g‘umbak/li g‘uncha/la/moq g‘ur/ulla/moq g‘urr/ak
g‘urur/lan/moq g‘urur/li g‘ussa/li g‘ussa/siz g‘uldir/a/moq g‘ung‘/irla/moq g‘o‘r/lik
shablon/lash/tir/moq shabnam/li shabnam/siz shavkat/li shavq/lan/moq shavq/li shavq/siz shaddod/lik shaydo/yi/lik shay/lan/moq shayton/la/moq shayx/lik shakar/li shakar/paz/lik shakkok/lik shakl/an shakl/dor shakl/iy shakl/lan/moq shakl/li shakl/siz/lik shak/siz shaldir/a/ma shaldir/o/q (shaldir/a/q) shalop/la/moq shalp/ay/moq shalp/illa/moq shaltoq/lik sham/don
shamol/la/moq shamol/li shamol/siz shanba/lik shang‘/i shang‘/illa/moq shapaloq/la/moq shap/illa/moq shappati/la/moq sharaf/li sharaq/la/moq sharbat/dor/lik sharik/li sharik/siz shar/illa/moq sharmanda/garchilik sharmanda/lik sharm/li
sharm/siz/lik sharm-hayo/li sharob/xo‘r/lik sharofat/li sharofat/siz sharr/os
shart/illa/moq shart/lash/moq shart/li shart/noma shart/siz sharf/li
sharf/siz sharshar/a sharq/iy sharq/ira/moq sharq/iro/q sharq/shunos/lik sharh/la/moq sharh/li
sharh/siz shatak/la/moq shatir/la/moq shartt/aki shaftoli/zor shaftoli/xo‘r shaffof/lik shafqat/li/lik shafqat/siz/lik shaxmat/chi shaxs/an shaxs/iy
shaxs/iy/at/parast/lik shaxs/iy/at/chi shashka/chi shaq/ildoq shaq/illa/moq shaq/irla/moq shahar/li shahar/lik shahrisabz/lik sheva/chi/lik sherik/lik sherik/chilik sheroz/i she’r/iy/at shibba/la/moq shibba/lo/vchi (shibba/la) shiva/la/moq shivir/la/moq shiddat/lan/moq shiddat/li shijoat/li shijoat/siz shikast/lan/moq shikoyat/lan/moq shikoyat/chi shildir/a/moq shilq/illa/moq shilqim/lik shim/li shimol/iy shim/siz shinavanda/lik shinam/lik shing/illa/moq ship/ildoq ship/illa/moq shira/vor/chi/lik shira/dor/lik shirakayf/lik shira/li
shira/siz shir/illa/moq shirin/lik shitir/la/moq shifo/li shifo/siz shifr/li shifr/siz shisha/soz/lik shish/li
shiq/irla/moq shig‘/illa/moq shovvoz/lik shov/ulla/moq shovqin/la/moq shovqin/li shovqin/siz shovqin/chi shogird/li shogird/lik shogird/siz shoda/la/moq shod/lan/moq shod/lik
shoir/lik shoyifurush/lik shokalad/li sholi/kor/lik shona/la/moq shon/li
shop/ir/moq shox/la/moq shox/li shox/siz
shoshqaloq/lik shosh/qin shosh/qoq/lik shohid/lik shoh/lik shtamp/lamoq shubha/lan/moq shubha/li shubha/siz shuv/ulla/moq shudgor/la/moq shudgor/lik shukuh/li shum/lik
shuur/li shuur/siz/lik shug‘ullan/moq shuhrat/li shuhrat/parast/lik shuhrat/siz sho‘lp/illa/moq sho‘ra/zor sho‘ra/la/moq sho‘r/lan/moq sho‘r/li sho‘r/lik sho‘x/lik sho‘x/chang/lik Ch chay/indi chayir/lik chayna/m chayqo/v/chi/lik (chayqa/v) chakalak/zor chakana/lab chakana/chi/lik chak/illa/moq chakich/la/moq chalasavod/lik chalkash/lan/moq chalkash/lik chalqancha/siga chal/g‘i/chi/lik chama/la/moq chama/li
chaman/zor/lik chambar/ak chambar/la/moq chang/ak
changal/zor chang/al/la/moq chang/al/li chang/don chang/i/moq chang/lan/moq chang/simon chandi/r
chandi/q chanqo/v (chanqa/v) chanqo/q/lik (chanqa/q) chang‘i/chi chapak/boz/lik chapani/lash/moq chapani/chasiga chapani/lik chapdast/lik chap/illa/moq chap/la/moq charaq/la/moq charla/moq charm/la/moq charm/li charm/do‘z/lik charog‘/on chars/ildoq chars/illa/moq charx/la/moq charx/chi/lik charcho/q (charcha/q) chat/ma chatoq/lash/moq chatoq/lik chaq/im/chi/lik chaqir/im chaqir/iq chaq/moq chaq/moq/la/moq chaq/ong‘ich chaqchaq/lash/moq chaqchaq/lik chaqqon/lik chag‘/irla/moq chevara/lik chevar/lik chegara/dosh chegara/la/moq chegara/li chegara/siz chegara/chi chek/im chek/in/ish chek/li chek/siz/lik chelak/lab chelak/chi chert/ki chet/ki
chet/la/moq chechak/la/moq chet/lash/tir/moq chechan/lik chigal/lash/moq chigal/lik chigit/li chida/m/li/lik chida/m/siz/lik chiy/ov/la/moq chiz/illa/moq chiz/iq/li chiz/iq/siz chiz/ma
chiz/ma/kash/lik chiz/g‘ich chiy/ildoq chiy/illa/moq chiyrat/ma chikka/lik chilangar/lik childir/ma childir/ma/kash childir/ma/chi chilim/kash chilla/ki chimdi/m chim/zor/lik chim/la/moq chim/li
chimchi/la/moq chin/iq/moq chin/lik chinni/furush/lik chinqir/iq chiri/k
chir/ildoq chir/illa/moq chiri/ndi chirkin/lash/moq chirkin/lik chirmanda/kash chirmanda/chi chirma/sh/uv/chan chirmo/v/ich (chirma/v chirmo/v/uq (chirma/v) chiroy/li/lik chiroy/siz/lik chiroq/chi/lik chirp/ira/k chirs/ildoq chirs/illa/moq chirq/illa/moq chirq/ira/moq chitir/la/moq chit/furush/lik chixchix/la/moq chiq/im/dor chiq/im/li chiq/im/siz chiq/indi chiq/irla/moq chiq/it chig‘anoq/li choy/don choy/furush/lik choy/xona/chi choy/xo‘r/lik chok/la/moq chok/li
chok/siz chok/chi
chol/lik cholg‘u/chi/lik chop/ag‘on/lik chop/iq/chi/lik chopon/do‘z/lik chop/qi
chop/qilla/moq chop/qir/lik chora/kor/lik chora/siz/lik chorburchak/li chorva/dor/lik chorva/chi/lik choch/iq
choch/qi chog‘/la/moq chog‘/lan/moq chuvv/os
chuv/ulla/moq chuldur/a/moq chuchuk/lik chuqur/lash/moq chuqur/lik cho‘z/inchoq/lik cho‘z/iq/lik cho‘z/ma
cho‘g‘/lan/moq cho‘k/ik
cho‘k/indi cho‘k/ma
cho‘l/la/moq cho‘l/lik cho‘loq/lan/moq cho‘loq/lik cho‘m/ich cho‘ntak/li cho‘ntak/siz cho‘pon/lik cho‘ri/lik cho‘qmor/la/moq Hozirgi o‘zbek adabiy tilida mavjud morfemalar haqida ma’lumot1 -a I ot, sifat, taqlid so‘zlardan fe’l yasaydi: son-a (sana), qon-a, osh-a, o‘yin-a (o‘yna), qiyin-a (qiyna), tun-a, yosh-a (yasha), bo‘sh-a, guldur-a, shildir-a. -a II fe’l va taqlidlardan sifat yasaydi: ko‘tar-a, aylan-a, to‘l-a, qayt-a, qo‘sh-a, laqq-a. -a III fe’l, sifat, ot va taqlidlardan ot yasaydi: yor-a (yara), nasib-a, xarob-a, vayron-a, uy-a, jizz-a, sharshar-a, qahqah-a, do‘mbir-a. -a IV taqlid so‘zlardan ravish yasaydi: shartt-a, taqq-a, shipp-a, gupp-a, tapp-a. -a V ravishdosh lug‘aviy shaklini yasaydi: bor/a-bor/a, chop/a-chop/a. -a VI. harakat tarzining sintetik shaklini yasaydi: bur-a, so‘r-a -ajak sifatdosh lug‘aviy shaklini yasaydi: kel-ajak, bo‘l-ajak, ayt-ajak. -(a)y I ot, sifat, ravishdan fe’l yasaydi: kuch-ay, keksa-y, ulug‘-ay (ulg‘ay), sariq-ay (sarg‘ay), sust-ay (susay), qora-y. -(a)y II fe’lning I shaxs istak mayli shaklini yasaydi: bor-ay, o‘qi-y. -ak I otdan sifat yasaydi: qirmiz-ak, g‘alvir-ak, hurk-ak, -ak II. fe’l, ot, taqlidlardan ot yasaydi: kes-ak, yo‘l-ak, varr-ak, qars-ak, g‘urr-ak, xurr-ak, bizbiz-ak. -aki ot, sifat, taqlidlardan sifat yasaydi: yod-aki, yuz-aki, og‘iz-aki, shart-aki, jizz-aki, xom-aki, qalb-aki -ala sonning ma’no turini hosil qiladi: ikki-ala (ikkala), olti-ala, uch-ala. -an I arabcha so‘zlardan ravish yasaydi: taxmin-an, shakl-an, xayol-an, vijdon-an, shaxs-an. -an II (unumsiz) otdan fe’l yasaydi: kuch-an. -an/on unumsiz sifat yasovchi: tub-an, za’far-on. -(a)r I sifatdan fe’l yasaydi: qisqa-r, keksa-r, eski-r, oq-ar, ko‘k-ar. -(a)r II fe’lning orttirma nisbat shaklini yasaydi: chiq-ar, qayt-ar. -(a)r III fe’lning sifatdosh shaklini yasaydi: ayt-ar (gap), oq-ar (daryo). -archilik murakab, unumsiz ot yasovchi: och-archilik. -aro (ora so‘zi qo‘shimchaga aylangan) otlardan sifat yasaydi: xalq-aro, universitetlar-aro, o‘z-aro. -at//ot ot, sifat, fe’ldan ot yasaydi: o‘l-at, ko‘ch-at, ko‘k-at, zarur-at; arabcha so‘zlarda: insoniy-at, shaxsiy-at, majburiy-at, tadqiq-ot, iqtisodiy-ot, mashg‘ul-ot. -ag‘on fe’ldan sifat yasaydi: chop-ag‘on, qop-ag‘on, bil-ag‘on. -ash I unumsiz fe’l yasovchi: o‘rin-ash (o‘rnash) -ash II unumsiz sifat yasovchi: tut-ash. ba- old qo‘shimcha, tojik tilidan kirgan, otlardan sifat yasaydi: ba-huzur, ba-davlat, ba-maslahat. bad- old qo‘shimcha, tojik tilidan kirgan, otlardan sifat yasaydi: bad-bo‘y, bad-nafs, bad-xulq. bar- old qo‘shimcha, tojik tilidan kirgan, otlardan sifat yasaydi: bar-vaqt, bar-kamol, bar-qaror. be- old qo‘shimcha, tojik tilidan kirgan, otlardan sifat yasaydi: be-mavrid, be-malol, be-halovat. bo- old qo‘shimcha, tojik tilidan kirgan, otlardan sifat yasaydi: bo-odob, bo-adab, bo-xabar -boz tojik tilidan kirgan, otdan ot yasaydi: dor-boz, nayrang-boz, qog‘oz-boz. -bon otdan ot yasaydi: saroy-bon, darvoza-bon. -(u)v I fe’lning unumsiz sifatdosh shaklini yasaydi: kel-uv, bil-uv. -(u)v II fe’lning sifatdosh shakli ma’no taraqqiyotiga uchrab ot yasovchiga ko‘chmoqda: qidir-uv, ko‘rsat-uv, sayla-v (saylov), qursha-v (qurshov), o‘qi-v (o‘quv), yoz-uv. -vachcha otdan ot yasaydi: amaki-vachcha, it-vachcha. -(v)iy arab, tojikcha so‘zlar tarkibida sifat yasovchi vazifasida uchraydi: oila-viy, hayot-y, shaxs-iy, hiss-iy, tibb-iy. -vor ot va sifatdan sifat yasaydi: umid-vor, dori-vor, devona-vor, afsona-vor. -vchi murakab, unumsiz ot yasovchi: turla-vchi, to‘ldir-uvchi, yukla-vchi. -vchilik murakab, unumsiz ot yasovchi: kelishma-vchilik, anglashilma-vchilik, yetishma-vchilik -ga jo‘nalish kelishigi shakli: uy-ga, u-ga (unga), qish-ga, o‘qish-ga. -gaz(-kaz, -qaz, -qiz, -g‘iz, -giz) fe’lning orttirma nisbat shakli: tur-giz, o‘t-kaz, yot-qiz, yur-g‘iz, ko‘r-gaz. -gani(-kani, -qani) maqsad ravishdoshi shaklini yasaydi: ko‘r-gani, chiq-qani, ek-kani. -gar I otdan sifat yasaydi: mis-gar, savdo-gar, jodugar. -gar II otdan ot yasaydi: ig‘vo-gar, hiyla-gar, sitam-gar. -garchilik murakkab morfema. ot, sifatdan ot yasaydi: yog‘in-garchilik, serob-garchilik, ovora-garchilik, loy-garchilik. -gach(-kach, -qach) ravishdosh shaklini yasaydi: kel-gach, chiq-qach, sig‘-gach, ek-kach. -gi (-ki, -qi, -g‘i, -g‘u) I fe’ldan ot yasaydi: supur-gi, tep-ki, sez-gi, yoqil-g‘i, tuy-g‘u, achit-qi. -gi (-ki, -qi) 2. ot va ravishdan sifat yasaydi: yoz-gi, tash-qi, ich-ki, avval-gi, vaysa-qi, so‘ng-gi. -gilik (-gulik, -kilik) unumsiz ot yasovchi: ko‘r-gilik, ye-gulik, ich-kilik, -gin(-kin, -qin, -qun, -g‘in, -gun) I fe’ldan ot yasaydi: tiz-gin, sur-gun, to‘s-qin, yon-g‘in, to‘l-qin, uch-qun. -gin(-kin, -qin, -qun, -g‘in, -gun, -g‘un) II ot va fe’ldan sifat yasaydi: g‘am-gin, oz-g‘in, tush-kun, gul-gun, jo‘sh-qin, tur-g‘un. -gin III II shaxs buyruq mayli shaklini yasaydi: kel-gin, bor-gin, boq-qin. -gina I otning shasiy baho shaklini yasaydi: bola-gina-m, opa-gina-m -gina (-kina, -qina) II sifatning kuchaytirma darajasini hosil qiladi: yaxshi-gina, achchiq-qina, kichik-kina, oppoq-qina. -gina (-kina, -qina) III ayiruv-chegaralov yuklamasi: men-gina, akang-gina. -gir (-kir, -qir, -qur, -g‘ir) fe’ldan sifat yasaydi: sez-gir, top-qir, kes-kir, uch-qur, ol-g‘ir. -gich(-kich, -qich, -g‘ich) I fe’ldan ot yasaydi: kul-gich, och-qich, qir-g‘ich, tomiz-g‘ich. -gich(-kich, -qich, -g‘ich) II fe’ldan sifat yasaydi: boshlan-g‘ich, yul-g‘ich, ko‘rsat-kich, yirt-qich. -goh sayil-goh, qaror-goh, manzil-goh. -guncha (-kuncha, -quncha) ravishdosh shaklini yasaydi: kel-guncha, chiq-quncha, ek-kuncha -gusi (-kusi, -qusi, -g‘usi) sifatdoshning tarixiy shakli: kel-gusi, chiq-qusi, bo‘l-g‘usi, ket-kusi. -da I o‘rin-payt kelishigi shakli: uy-da, shu-da (shunda), yoz-da. -da II ta’kid yuklamasi: keladi-da, undan-da, bo‘lsa-da. -dagi murakkab morfema. Olmosh, sifat, otdan sifat yasaydi: men-dagi, yaqin-dagi, uzoq-dagi, ko‘cha-dagi, reja-dagi. -day//dek ko‘makchi: lola-dek, bilgan-dek, qul-day, men-day. -dak//doq unumsiz ot yasovchi: kekir-dak, yugur-dak, qovur-doq. -dan chiqish kelishigi shakli: ko‘cha-dan, aql-dan, yoshlik-dan, ona-dan, shu-dan (shundan). -di o‘tgan zamon shaklini yasaydi: kel-di, ket-di, o‘qi-di. -dir I kesimlik shakli: Kasbim o‘qituvchi-dir. U ishchidir. -dir II gumon yuklamasi: kelgan-dir, nima-dir, kaerda-dir. -dir//tir III. orttirma nisbat shakli: ye-dir, kiy-dir, kel-tir, ayt-tir. -diq unumsiz ot yasovchi: o‘rin-diq, topil-diq, qol-diq, hor-diq. -don I otdan sifat yasaydi: gap-don, bilim-don, qadr-don. -don II. otdan ot yasaydi: gul-don, kul-don, tuz-don. -dor I otdan ot yasaydi: mansab-dor, amal-dor, chorva-dor. -dor II otdan sifat yasaydi: gul-dor, yelka-dor, go‘sht-dor, rang-dor, shira-dor. -dosh I otdan ot yasaydi: sinf-dosh, qurol-dosh, kurs-dosh, teng-dosh, ravish-dosh. -dosh II otdan sifat yasaydi:ohang-dosh, yelka-dosh, un-dosh. -do‘z otdan ot yasaydi: kashta-do‘z, qalpoq-do‘z, zar-do‘z. -zor otdan joy oti yasaydi: gul-zor, paxta-zor. -i I III shaxs egalik shakli: kitob-i, bola-si, eshik-i (eshigi), burun-i (burni), shahar-i (shahri). -i II sifat, otdan fe’l yasaydi: tinch-i, boy-i, chang-i, ranj-i. -i III fe’ldan sifat yasaydi: qozoq-i, koq-i, ayir-i (ayri), jannat-i, do‘zax-i, joydor-i (jaydari) -i IV fe’lning harakat tarzi shaklini yasaydi: chay-i, to‘z-i, tint-i, qo‘z-i, qaz-i. -(i)b ravishdosh shaklini yasaydi: kul-ib, o‘yla-b. -iz I orttirma nisbat shakli: tom-iz, oq-iz, em-iz. -iz II unumsiz ot yasovchi: bo‘g‘-iz. -iy//viy arabcha s o‘zlarda otdan sifat yasaydi: oila-viy, hayot-iy, shakl-iy, shas-iy, adab-iy. Download 427 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|