Baxtiyor mengliyev

“lug‘aviy ma’no ifodalay olish” 
mustaqil leksemalar (+) 
nomustaqil leksemalar (0) 
 
Noto‘liq  ziddiyatda  qaysidir  bir  a’zo  0  (nol)  belgisini  olishi 
kerak.  Oldingi  ziddiyatda  mustaqil  leksemalar  ushbu  belgiga  ega 
edi.  Bunda  endi  nomustaqil  leksemalar  olishi  kerakka  o‘xshaydi. 
Yo‘q,  aslida  bunday  emas.  Chunki  nomustaqil  leksema  goh 
lug‘aviy  ma’no  ifodalash,  goh  ifodalamaslik  xossasiga  ega  emas. 
Ziddiyatning ikkinchi a’zosi (+) belgisiga egami? U (ya’ni mustaqil 
leksemalar) hamisha «lug‘aviy ma’no ifodalay olish» belgisiga ega 
bo‘lib,  boshqa  xil  vazifada  qo‘llana  olmaydimi?  Yo‘q,  u  bunday 
xususiyatga  ega  emas;  oldingi  ziddiyatda  ko‘rib  o‘tganimizdek, 
mustaqil leksema “lug‘aviy ma’no ifodalay olmaslik” belgisiga ega 
bo‘la  oladi,  (–)  belgisiga  ham  ega.  Demak,  keyingi  “ziddiyat” 
noto‘liq  ziddiyat  emas.  Ziddiyat  lisoniy  birlikning  mohiyatini, 
ya’ni  substansial  tabiatini  o‘zida  aks  ettirmog‘i  lozim.  Aks  holda 
69

---

“sun’iy”  ziddiyat  kelib  chiqadi.  Boshqa  ziddiyat  kabi  noto‘liq 
ziddiyat ham obyektiv va bizning xohish-irodamizga bog‘liq emas. 
Noto‘liq  ziddiyatdagi  kuchli  a’zoning  belgisi  aniq,  shuning 
uchun  uning  imkoniyati  tor,  kuchsiz  a’zoning  belgisi  noaniq, 
shuning uchun imkoniyati keng ekanligini esda tutish lozim.