Бәҳәр Kөрдим, кун нурының сырлы баққанын, Kөрдим, қарлығаштың қанат қаққанын, Сездим, бугин таңның кулип атқанын
Download 187.05 Kb.
|
Сойлесиу хам сойлеу маденияты
- Bu sahifa navigatsiya:
- Kayqawıs “ Qabusnama”
- Ullı sınshı V.G.Belinskiy
- Shárt Naqıllardıń izin dawam etiw. Shiyrin sóz,jaqsı qatnas Kewlińdi jaynatadı
Abiw Nasr Farobiy bolsa sóylewdiń qay darejede jetik ,tolıq bolıwın aqıl menen baylanıstıradı.Aqıl menen oylap aytılgan har qanday sóz óz qunın joytpaydı.Aqırı “ Aytılgan sóz atılgan oq” deydi dana xalqımız.Dunyada ólmeytugın ,otqa kúymeytugın narse-hasıl sóz.Insan oz sezimlerin ,oy-pikirlerin, tasirlerin sóz arqalı anlatadı.Sóylew quralı bolgan til arqalı insanlar bir-biri menen qarım –qatnas jasaydı.
Sóylew madeniyatı tarıyxında XI asirde jasap ótken ullı alım Kayqawıs “ Qabusnama” shıgarmasında durıs sóylew haqqında bılay jazadı.” Adam sheber sózli ham sheshen bolıwı lazım.Sheshen bolgıl biraq jalgan sóyleme.Suwıq sóz sóyleme ,suwıq sóz bir tuqım,onnan dushpanlıq ónip shıgadı.Kóp bil de ,az sóyle, az bilseń kóp sóyleme,sebebi aqılsız kisi kóp sóyleydi” Ullı sınshı V.G.Belinskiy Sóz bul oydıń sáwlesi,oy túsiniksizliginen sóz túsiniksizligi payda boladı,áńgime sózde emes,sózdiń qanday sóz benen aytılıwında dep atap ótedi. A.Nawayı Til-ruwxıy baylıqtıń qulpı,sóz-onıń gilti -dep bahalagan. Taza temanı bekkemlew Oqıwshılardı toparlarga bólip alaman Mektep Shańaraq Máhálle Shárt Naqıllardıń izin dawam etiw. Shiyrin sóz,jaqsı qatnas Kewlińdi jaynatadı Jaqsınıń sózi –qaymaq Jamannıń sózi –toqpaq Jaqsı adam oynap –kulip óter, Jaman adam awzı-murnıńdı qan eter. Baxıtlı etetugın da –til Baxıtsız etetugin da –til. Jaqsı sóz paldan tatlı. Jaqsı sóz -jan azıgı. Durıs sóz tastı jaradı, Jalgan sóz- basındı. Aytılgan sóz –atılgan oq. Sóz –súyekten ótedi,tayaq etten ótedi. Qattı –qattı ssóyleseń,musılman dinnen shıgadı. Biyday nanıń bolmasa ,biyday sóziń joq pa edi. Suw sagası-bulaq,sóz sagası- qulaq. Suw bar jerde balıq bar ,sóz bar jerde xalıq bar. Ashshı bolsada,anıgın ayt. Ańlamay sóylegen awırmay óler. Adamnıń júzine qarama,Sóylegen sózine qara. Adamnıń ardaqlı adam bolmagı,Sóylegen sózinen,júrgen jolınan belgili. Kewilli sóz júyesin tabadı.Kewilsiz sóz iyesin qabadı. Otız tisten shıqqan sóz,Otız ruwlı elge jayıladı. Oq jarası piter,Sóz jarası pitpes. Sózdiń kórki maqal. Siz –sózdiń sıyı,Kóz-júzdiń sıyı. Til ushı menen sóyleme,Ózińe azar sóz keler. Túyirli sóziń bolmasa ,Sóyler sóziń az bolsın. Oynap sóyleseńde,oylap sóyle Qulaqtan kirgen gıybat sóz,júrekke barıp muz bolar. Sóz mánisin bilmegen,ózine sóz keltirer. Tayaq etten ótedi,sóz súyekten ótedi. Ańlamay sóylegen awırmay óledi. Download 187.05 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling